Ingrid de Groot & Jan-Willem Navis – Toezicht vreugdevuren faalde op alle fronten, niemand wilde vingers er aan branden
Afspraken ontduiken is in Duindorp en Scheveningen net zo’n sport als de hoogste vuurstapel maken. Is dat gek, als de overheid toch nooit handhaaft? In de aanloop naar de conclusie van de Onderzoeksraad voor Veiligheid blikken wij alvast terug op de dramatisch verlopen jaarwisseling.
In zijn appartement aan de Scheveningse boulevard ziet ingenieur Jasper van der Starre hoe het feest voor hem omslaat in een drama. Precies het drama, waar hij zo bang voor was. Het drama, waar hij de gemeente nog zo voor had gewaarschuwd sinds de vorige jaarwisseling, meerdere keren.
De harde wind, die precies richting het ‘dorp’ waait, blaast niet alleen de verzengende hitte naar de dichte bebouwing, maar ook het vliegvuur. Op het strand zijn zelfs vuurtornado’s te zien. Hele brokken gloeiend houtskool worden door de hitte omhoog gestuwd en waaien zo Scheveningen in, richting de Keizerstraat.
Burgemeester Pauline Krikke neemt de schade op (foto Bart Maat/indebuurt.nl)
Scheveningen kruipt in de drie uur, die volgen, door het oog van de naald. Het had weinig gescheeld, of gebouwen in het historische hart van het vissersdorp waren in de as gelegd. Toeschouwers worden weggestuurd van de boulevard en rennen weg van de plek des onheils. Als de brandweer in de Keizerstraat arriveert, wordt de bevelvoerder aangeklampt door bewoners: ‘Mijn dak staat in brand’. “Het dak van de kerk kleurde oranje door de vele smeulende houtdeeltjes“, blikt hij terug.
Burgemeester Krikke had zich vooraf verheugd op een bezoek aan de grootste vuurstapels van de wereld (Scheveningen staat sinds begin 2016 in het Guinness Book of Records). In de middag zat ze nog in de studio bij Tijd voor MAX, om te vertellen over deze mooie traditie. Nadat ze het nationale aftelmoment bij de Hofvijver heeft bijgewoond, live uitgezonden door de NOS, krijgt ze van de plaatsvervangend brandweercommandant met haar voorlichter een lift naar Scheveningen.
Brandende houtskoolvlokken dwalen neer op de daken van buurtbewoners
Het zal een kort bezoekje worden, want als ze aankomt, begint de situatie op de boulevard al aardig uit de hand te lopen. De Scheveningse brandweer heeft de hulp ingeroepen van alle collega’s in de regio, die maar tijd hebben. Maar veel wagens kunnen de boulevard niet bereiken, omdat het verkeer muurvast staat. Verkeersregelaars, die op verzoek van de bewoners in de wijk waren gestationeerd, snellen naar de Jacob Pronkstraat om te zorgen, dat de brandweerwagens er langs kunnen. Krikke gaat ook het drukke verkeer in, maar dan de andere kant op. Naar de Yp, het crisiscentrum van de Veiligheidsregio Haaglanden, langs de A4.
De uren, die volgen, zijn tumultueus. De politie ontruimt de boulevard, waarbij mensen, die niet meewerken, worden gearresteerd. In de straten achter het strand houden de meeste mensen ramen en deuren potdicht, maar verderop lopen her en der bezorgde huiseigenaren het dak op met emmertjes water. Zo goed en zo kwaad als het gaat proberen ze te voorkomen, dat de houtskoolvlokken, die neerdwarrelen de dakbedekking in brand zetten.
Een vrouw en kind zoeken dekking tegen de vonkenregen in Scheveningen (foto Dick Teske)
Met emmertjes water wordt geprobeerd meerdere vuren te doven
Dat ziet ook Jozias van Aartsen, die verderop aan de Frankenslag woont. De oud burgemeester van Den Haag is net een half jaar klaar met zijn klus als waarnemend eerste burger van Amsterdam. Voor het eerst in tien jaar is hij tijdens de jaarwisseling thuis. Hij ziet boven ook buren op het dak met emmertjes water en wordt wel even stil van wat de vonkenregen is gaan heten, maar eigenlijk meer lijkt op een gloeiendhete sneeuwstorm. Hij weet maanden later nog goed wat hij toen dacht. “Dit had mij ook kunnen overkomen toen ik nog burgemeester was.”
Net als zijn voorganger Wim Deetman had Jozias van Aartsen immers jaren lang zijn handen vol gehad aan de gemeentelijke begeleiding van de vreugdevuren. Die werden jaar na jaar hoger, ook al vond hij het in 2013 met een hoogte van twaalf meter wel welletjes. Het jaar daarop werden de torens twintig meter hoog. Begin dit jaar meet de gemeente op oudjaarsdag in Duindorp een stapel pallets van ruim 41 meter hoog.
Oud en nieuw in Den Haag is anarchie, veiligheidseisen worden genegeerd.
Dat de bouwers zich niet houden aan de eisen, die de gemeente stelt, is een traditie, die net als het stapelen van pallets van vader op zoon wordt doorgegeven. Oud en nieuw is nog steeds een beetje anarchie in Den Haag, is de filosofie, die daaraan ten grondslag ligt.
Precies die totale wetteloosheid is de reden, dat de stapelstrijd tussen Duindorp en Scheveningen ooit is ontstaan. Als iedereen zich op het strand uit de naad werkt, blijft het in de woonbuurten tenminste rustig.
Die missie van de overheid is geslaagd, ondanks de bijna ramp van 1 januari (https://www.ad.nl/den-haag/scheveningers-met-schade-ontvingen-br-nog-geen-cent-van-gemeente-na-vonkenregen~a0a4afff/), zegt iedereen met wie deze krant de afgelopen maanden heeft gesproken. Wie de jaren zeventig en tachtig in de hofstad heeft meegemaakt, weet dat uit eigen ervaring. In de Schilderswijk timmerden winkeliers voor de jaarwisseling hun zaak dicht om te voorkomen, dat de winkelruit aan diggelen ging. Elk voorwerp van brandbaar materiaal dat los lag, ging in rook op, net als elk jaar tientallen auto’s.
Aan de vreugdevuren van Scheveningen en Duindorp werken altijd veel man aan mee (foto Dick Teske)
Wie die nacht als commandant van de politie werd aangesteld was ‘de lul’
In deze AD podcast special blikken Ingrid de Groot en Jan-Willem Navis terug op de dramatische jaarwisseling in Scheveningen afgelopen jaar en kijken ze vooruit naar komend jaar.
Het was zo’n grote chaos op straat, dat in de jaren zeventig agenten niet eens op hun werk verschenen als ze tijdens de jaarwisseling waren ingeroosterd, staat in het in 2007 verschenen onderzoek Hoezo Rustig?!, een landelijke studie naar geweld tijdens de jaarwisseling. Wie die nacht als commandant van de politie werd aangesteld was ‘de lul’, tekenden de auteurs op uit gesprekken met agenten.
Sinds de jaren vijftig, toen bij gebrek aan geld om drank te kopen het ‘rausen’ van kerstbomen voor een brandstapel het enige verzetje was in veel volksbuurten, hanteerde de Haagse politie tijdens dit soort incidenten het beleid ‘eerst slaan, dan praten’. In de Geraniumstraat werd het begin 1961 zo grimmig, dat agenten een charge uitvoerden met de blanke sabel. Die verwondt de zestienjarige scholier Wim Scholte dusdanig, dat hij op weg naar het ziekenhuis overlijdt.
Overheid past strategie aan
De overheid krijgt steeds meer in de gaten, dat deze aanpak niet werkt, en in de decennia daarna komt de nadruk meer op preventie te liggen. Bouwafval wordt opgeruimd, een speciaal politieteam richt zich het jaar rond op vandalen. Tegelijkertijd kijkt de gemeente ook, of ze mensen kan helpen, die er wel een leuk feestje van willen maken. Van wijk tot wijk kijken buurtwerkers wat kan helpen om de boel in het gareel te houden. Met straatverboden en de Mobiele Eenheid in buurten waar niemand zich iets van het gezag aantrekt, en door de gemeente gefaciliteerde feesten in wijken, waar welwillendheid is. Je verleidt het volk met wortel of dreigt met de stok, heet deze truc in bestuurskringen.
Deze wordt ook bij de vuurstapels in stelling gebracht, blijkt uit het duizenden pagina’s dikke dossier, dat burgemeester Krikke dit voorjaar onder druk van de gemeenteraad openbaar maakt. Hoewel de vuurstapelaars meer van de afdeling eigenrichting zijn dan van door de overheid gesponsorde feestjes, zijn de douceurtjes, die de gemeente in de aanbieding heeft steeds interessanter. Hulp met opruimen. Rijplaten, zodat de vrachtwagens met pallets makkelijk bij de bouwplaats kunnen komen. De laatste jaren komt er zelfs een grote feesttent in Duindorp. Een beloning voor de strakke organisatie, waarmee door gemeente en politie goed te praten valt.
Omroep West – Verslaggever Omroep West volgde vreugdevuren Duindorp en Scheveningen op de voet
Gepubliceerd op 2 jan. 2019
De vreugdevuren zijn een traditie, die ver terug gaat. En de strijd tussen Scheveningen en Duindorp om wie de hoogste stapel heeft is serieus. Zo serieus, dat de gemeente een paar jaar geleden besloot om een stop te zetten op de bouwhoogte. De organisatoren mochten de vuurstapel niet hoger maken dan 35 meter. Maar deze afspraak werd volgens burgemeester Krikke dit weekend geschonden door de bouwers; ze bouwden door tot 48 meter. Omroep West verslaggever Erik Kooyman volgde de bouwers van Duindorp en Scheveningen de afgelopen dagen en zag dit voor zijn neus gebeuren.
Reacties:
https://youtu.be/_pyUYgVZg3c
Bouwers vreugdevuren speelden kat en muisspelletje met de politie
Dat betekent overigens niet, dat de bouwers zich aan de regels houden. Een maximale hoogte geldt slechts als een mooi richtgetal, waar je een paar meter overheen kan. En als de politie even niet oplet, gaan er nog vaak andere materialen dan houten pallets op de stapel. “Een paar jaar geleden moest de ME er aan te pas komen voor de bouwers de autobanden weer naar beneden haalden“, herinnert voorzitter Jan Lautenbach van het Wijkoverleg Scheveningen Dorp zich.
Aan beide vuren werken al snel vier, vijfhonderd mensen. Ze dragen hoodies, capuchon truien, die elk jaar opnieuw ontworpen worden voor de palletslepers. Ze werken als het moet dag en nacht, zo lang de weersomstandigheden het toelaten. De soundtrack bij deze jaarlijkse film komt uit een speciaal geprepareerde container, die op derde kerstdag als eerste het bouwterrein wordt opgereden. De DJ draait Hollandse hits, maar vooral veel gabberhouse. Hardcore never dies, zeker hier niet.
Duindorpers zijn razend als ze niet door mogen bouwen
De politie is verantwoordelijk voor het toezicht op de aanvoer van pallets. Als de gemeente zegt, dat het maximale aantal (in totaal 10.000 kuub hout) is bereikt, is het aan de agenten om te zorgen, dat de bouw ook echt stopt. Dat is geen makkelijke taak. De bouwers willen hun eigen feestje bouwen en spelen als ze hun zin niet krijgen, maar wat graag een kat en muisspelletje met de agenten.
Dat gaat allesbehalve kinderachtig. Al op 29 december, de bouw is nog geen drie etmalen bezig, zit Duindorp aan het maximaal aantal toegestane pallets. Drie vrachtwagens, die al klaarstaan, mogen nog lossen. Om drie uur ’s middags gelast burgemeester Krikke, dat de bouw stopt. Toch rijden er twee uur later doodleuk weer vijf opleggers het strand op. De politie houdt ze tegen en wil ze wegsturen. De Duindorpse bouwers zijn razend, vooral omdat Scheveningen wel door mag bouwen. Ze trekken de wijk in. Korte tijd later krijgt de politie meldingen uit de hele buurt: op meerdere straathoeken staan stapels met pallets in brand. Aangestoken door boze bouwers, aldus het feitenrelaas, dat de gemeente later maakt.
Om half negen bellen de Scheveningse bouwers de politie. Zij worden nu belaagd door de rivalen uit Duindorp. En de agenten hebben het al zo druk, ze rijden ook rond in burgerauto’s om te controleren, of er niet stiekem toch nieuwe pallets onderweg zijn.
Spion van de Scheveningse bouwers filmt sjoemelen in Duindorp
De weg naar het Zuiderstrand wordt met hekken afgesloten om nieuwe aanvoer te voorkomen. Maar de volgende avond liggen die hekken ineens allemaal om, en luid toeterend komen er zes trucks met oplegger in colonne over de stalen rijplaten op het strand aan denderen. Een spion van de Scheveningse bouwers filmt met zijn telefoon hoe om negen minuten voor half twaalf luid gejuich opstijgt. Hij appt de beelden naar de gemeente.
Dat is om half één. Een kwartier later hangt de commandant van de Scheveningse politie (https://www.ad.nl/den-haag/chaos-tijdens-haagse-jaarwisseling-nog-veel-groter-dan-gedacht-inzet-politie-verdrievoudigde~aba145b0/) aan de lijn bij Hans van der Vet, de directeur veiligheid van Den Haag. Het is helemaal mis.
Wat nu volgt is koortsachtig overleg tussen de politie en de directeur veiligheid op het stadhuis. Hans van der Vet belt daarna Krikke uit bed. Dat doe je niet zo maar, vertelt een oude bekende uit Arnhem, waar ze hiervoor burgemeester was. Niet vanwege het late uur, maar omdat Krikke het liefst zo ver mogelijk weg blijft bij openbare orde calamiteiten.
“Ze heeft niets met het managen daarvan”, aldus een Arnhemse ingewijde, die dit van nabij meemaakte. “Dat delegeerde ze altijd aan ambtenaren, met de opdracht zoveel mogelijk zelf de boel in goede banen te leiden.”
De hoogste vuurstapel (foto AD)
Krikke laat bouwers hun gang gaan, stapels worden veel te hoog
Dat kan nu niet meer. De boel is gierend uit de hand gelopen, en nu ligt de vraag voor: moet de ME het strand op? In het telefoontje wegen ze de risico’s en mogelijke gevolgen. Het is gevaarlijk voor de dienders, gezien de toestand van de menigte op het strand. Straks wordt de ME vanuit het donker bekogeld, wie weet zelfs vanaf de stapel. Wat als er iemand vanaf lazert? Krikke durft het om deze redenen niet aan en laat de bouwers hun gang gaan.
Op het Zuiderstrand gaan de werkhandschoenen weer aan. Als de gemeente om tien uur ’s ochtends weer gaat meten is de brandstapel met 3,61 meter gegroeid, tot 41 meter en 44 centimeter. Veel te hoog, toch hoeven de pallets niet te worden verwijderd.
Vloeistof veroorzaakte steekvlammen en vuurtornado’s
Scheveningen laat zich intussen niet onbetuigd, vertellen meerdere bronnen, die allen anoniem willen blijven uit angst voor wraakacties. Als de politie druk is met het tumult in Duindorp, worden in het duister snel een paar vaten met vloeistof naar boven gehesen, ze verdwijnen tussen de pallets. Wat er precies in zit, is niet duidelijk. Diesel, krijgen we een paar keer te horen. De Onderzoeksraad voor Veiligheid zou het naar verluidt in haar rapport houden op een ‘brandversneller’.
“Het waren grote vaten, wel een meter hoog“, aldus een tipgever. Die zouden de gigantische vuurbal hebben veroorzaakt, die het pallethout zo heet maakte, dat er talloze vonken en zelfs vuurtornado’s van de stapel afkwamen. In het vuur waren ontploffingen te horen, daarna spoot withete vloeistof uit de toren, die steekvlammen veroorzaakte, vertellen mensen, die stonden te kijken.
Brandstapel in Duindorp (foto apparata.nl)
Overtreden van de regels is vaak ongestraft gebleven
Het vuur van Scheveningen gedroeg zich heel anders dan het ongeveer even hoge vuur van Duindorp een paar honderd meter verderop, schrijft burgemeester Krikke later ook aan bezorgde bewoners.
De bouwers hebben altijd gezegd, dat ze alles volgens de regeltjes hebben gedaan. Maar deze zaak blijft nog even onopgehelderd. “We willen rust“, wijzen ze een verzoek om een interview af.
Hoe heeft het zo ver kunnen komen? Wie de stukken leest, die burgemeester Krikke over de bestuurlijke voorbereiding van de vreugdevuren heeft vrijgegeven, komt al snel tot de conclusie, dat er weliswaar gepoogd is om afspraken met de bouwers te maken, maar dat die regelmatig niet werden nagekomen. En dat is vaak onbestraft gebleven.
Bewoner wist al jaren van risico op een vonkenregen
Als Krikke op 1 januari op Scheveningen de schade komt opnemen, wordt ze op straat aangeklampt door buurtbewoner Jasper van der Starre. “Doet u niet of dit een verrassing is, burgemeester”, spreekt hij haar aan te midden van journalisten. “Ik heb de gemeente de beelden van vorig jaar opgestuurd, met precies zo’n vonkenregen“, zegt hij. “En ik heb ze ook opgestuurd naar Efectis. En ik heb gevraagd aan hen, of ze op basis van die beelden het vreugdevuur nog steeds verantwoord achten. Je ziet het, we hebben vannacht een inferno gehad.”
Efectis is een onderzoeksbureau, dat enkele jaren eerder een studie deed naar de gevaren van de vuurstapels, zoals hittestraling en rookontwikkeling. Dat gebeurde in opdracht van de brandweer. Uitkomst was, dat het publiek op grotere afstand moest komen te staan, en dat het volume van de brandstapel niet meer dan 10.000 Kuub mocht bedragen.
Jasper van der Starre stelt een aantal lastige vragen aan de burgemeester als zij poolshoogte neemt in de wijk
Efectis bleek niets te weten van de vonkenregen en schrok van de foto’s, die Van der Starre tijdens oud en nieuw 2017- 2018 had gemaakt. Toen viel de schade mee, omdat de wind de vonken over het strand blies. Opvallend is, dat ook de bouwers van het Scheveningse vuur tijdens overleggen met de gemeente zorgen uiten over dit ‘vliegvuur’. Maar de gemeente doet daar niets mee.
Op de boulevard loopt Krikke weg voor de kritiek. Letterlijk. Ze zegt tegen Van der Starre, dat ze er is om de schade op te nemen. Waarop Van der Starre haar nog onder de neus wrijft, dat hij zich afvraagt hoe ze de vreugdevuren heeft kunnen toestaan. “En of u nog excuses gaat maken.” Krikke geeft een ontwijkend antwoord, herhaalt, dat ze de situatie goed gaat evalueren en keert hem dan de rug toe.
Oude garde stapelbouwers stopte ermee na teveel ‘stomme regeltjes’
Jasper van der Starre is niet de enige Scheveninger, die zich niet gehoord voelt door de gemeente. Zo moest het Wijkoverleg een juridische procedure starten om het convenant met afspraken tussen gemeente en de bouwers boven water te halen.
Dat document zou ook nu nog rechtsgeldig moeten zijn, zegt Krikke na het drama. Maar als ze eind januari het stuk openbaar maakt, staat daar zwart op wit in, dat de afspraken alleen van toepassing zijn op het vuur, dat 2017 inluidt. De bouwers op Scheveningen zeggen dan meteen, dat ze de lijst met afspraken nooit gezien hebben. Dat kan kloppen, want het bestuur van de stichting, die de bouw organiseert, is het afgelopen jaar vervangen. De oude garde had er geen zin meer in. De hoofdreden: de gemeente legde veel te veel stomme regeltjes op. “Als je ze nu een vinger geeft pakken ze volgend jaar je hele hand“, zegt de Scheveningse bouwer Wesley in de documentaire Palletoorlog.
Dat gebeurde in een poging om de risico’s in te dammen van een evenement, dat jaar op jaar groter werd. Zeker het Scheveningse vuur werd een attractie, waar toeristen op af kwamen, waar het vroeger nog iets van en voor de Scheveningers zelf was.
De onderhandelingen over het convenant, dat Van Aartsen in 2016 weet te sluiten, gaan moeizaam, steeds dreigen de bouwers op te stappen als ze hun zin niet krijgen, steeds weer is er de dreigende boodschap, dat ze dan niet in de hand hebben, ‘dat straks op elke hoek een fikkie wordt gestookt’.
“Blussen ligt politiek gevoelig“
Het convenant, dat uiteindelijk wordt ondertekend, is dan ook boterzacht. Het is eerder een ‘inspanningsverplichting’. Uit begeleidende stukken over calamiteiten scenario’s blijkt, dat de bouwers mogen meebeslissen als er grote ordeverstoringen dreigen. Hoe ernstiger het scenario, hoe meer partijen aan tafel komen. Zo kan in het convenant wel zijn afgesproken, dat de brandweer een bindend advies geeft over wanneer het weer te extreem is om het vuur aan te steken, in de onderliggende afspraken staat, dat hiervoor eerst een polderoverleg is vereist van bouwers, gemeente, politie, brandweer én het jeugdwerk in Scheveningen.
Vreugdevuren stapel (foto gemeente.nu)
Mede hierdoor duurt het in Scheveningen enkele uren voor de brandweer het vuur dooft. De reden, volgens de journaals uit die nacht: “blussen ligt politiek gevoelig.” Niet alleen is Krikke groot fan gebleken van de vuren, ook is de grootste partij uit de coalitie, Groep De Mos, sponsor van beide vuurstapels. Hoe anders gaat het bij vergelijkbare evenementen, zoals de paasvuren in het oosten van het land. Daar heeft de brandweer het laatste woord en vaak staat het vooraf al in de vergunning: als het windkracht vijf of meer is, of de windrichting verkeerd is, wordt de brandstapel niet aangestoken.
Omroep West – Bewoners Scheveningen reageren op vonkenregen vreugdevuren
Gepubliceerd op 1 jan. 2019
Op meerdere plekken in Scheveningen is tijdens Nieuwjaarsnacht brand uitgebroken. Dat kwam door vonken van het vreugdevuur, dat rond middernacht op Scheveningen werd aangestoken. Bij daglicht is de schade goed zichtbaar en reageren de bewoners van Scheveningen.
Reacties:
https://youtu.be/yW8V3VB2FHE
In Scheveningen zijn dit keer niet eens afspraken op papier gezet, althans ze zijn niet te vinden in het grote dossier, dat Krikke openbaar maakt. Ook als de raad daar in januari naar vraagt, draait de burgemeester met een grote boog om de hete brij heen. Dat doet ook de brandweer in een evaluatie. Omdat het over een ‘gedoogd’ evenement gaat, is er vooraf geen risico analyse gemaakt. Volgens een bron uit de entourage van de burgemeester is ook nooit heroverwogen om het vuur af te gelasten toen op oudjaarsdag ’s middags de wind draaide. Wat er wel door de brandweer is gezegd weten we niet, gek genoeg zijn de enige ontbrekende notulen in het gemeentelijk dossier, precies die van overleggen, waar de brandweer bij zat.
Bouwers krijgen financiële steun als beloning voor goed gedrag
Zwart strand in Scheveningen (foto Dailynieuws.nl)
Krikkes argument, dat het de bouwers zijn, die de stapel te hoog hebben gemaakt, en zich niet aan de afspraken hielden, is daarmee juridisch niet het einde van het liedje. Zeker niet, omdat de vuurstapels worden gebouwd met flinke financiële steun van de gemeente: jaarlijks gaat er meer dan een ton naar bijvoorbeeld de stalen rijplaten, die als ondergrond voor het vuur dienen, de hekken en de feesttenten. Die laatste zijn een beloning voor goed gedrag van de bouwers. Sterker: in ieder geval tot 2012 was het de gemeente zelf, die bij het hoogheemraadschap de benodigde watervergunning aanvroeg voor de vuurstapels.
Voor veel omwonenden is het dan ook zonneklaar, dat de gemeente verantwoordelijk is voor de ellende. “Dat vuur brandde dankzij Krikke“, aldus de voorzitter van een grote vereniging van huiseigenaren, die vele duizenden euro’s schade heeft. “Dus toen onze verzekeraar zei: wij betalen het wel, heb ik geantwoord: jullie zijn gek als jullie het geld niet op de gemeente gaan verhalen.”
Lees meer
Burgemeester Den Haag onder vuur: geeft ze wel leiding?
https://www.ad.nl/den-haag/burgemeester-den-haag-onder-vuur-geeft-ze-wel-leiding~a2f57712/
Scheveningers met schade ontvingen nog geen cent van gemeente na vonkenregen
https://www.ad.nl/den-haag/scheveningers-met-schade-ontvingen-br-nog-geen-cent-van-gemeente-na-vonkenregen~a0a4afff/
Wilt u meer lezen over de vreugdevuren? Klik dan hier!
https://www.ad.nl/dossier/~d0e4f8c54-6e40-4d06-bd24-406f74a000dd
AD, 28 september 2019, 05:20
Meer informatie:
https://robscholtemuseum.nl/?s=Pauline+Krikke
https://robscholtemuseum.nl/?s=Scheveningen
https://robscholtemuseum.nl/rene-oudshoorn-duindorp-20182019-haagse-kerstbomenjacht-vreugdevuur-scheveningen-drama-wiebe-de-jager-the-day-after-3d-reconstructie-volume-brandstapel-scheveningen-10-000-kuub/
https://robscholtemuseum.nl/ilan-sluis-politie-en-brandweer-klappen-uit-school-krikke-negeerde-advies-lot-van-bree-twijfels-bij-onafhankelijkheid-instituut-krikke-zit-in-bestuur/
https://robscholtemuseum.nl/lex-de-jonge-den-haag-dumpt-afval-vreugdevuren-in-zee/
https://robscholtemuseum.nl/jan-willem-navis-lex-de-jonge-krikke-of-stikke-vele-ambtenaren-rond-haagse-burgemeester-stappen-op/