Micha Kat – Lees mee met vluchteling Micha Kat (63): S.J. Suys-Reitsma | Helleense Mythos

In de vorige aflevering in deze serie kwam het Gouden Boekje Wim is Weg ter sprake (https://robscholtemuseum.nl/micha-kat-lees-mee-met-vluchteling-micha-kat-62-gunter-grass-die-blechtrommel-rogier-boon-annie-m-g-schmidt-wim-is-weg/). Een ander boek, dat ik als kind verslond en eminente invloed zou hebben op mijn latere leven is het boek over Griekse mythologie van dr. S.J. Suys-Reitsma uit 1964. Net als bij Wim is Weg waren het ook hier de plaatjes, die mij als peuter in eerste instantie fascineerden – ik kon toen nog niet lezen en mijn vader, classicus, vertelde de verhalen bij de plaatjes, vaak voor het slapen gaan. Mijn keuze voor Klassieke Talen als studie heeft zeker zijn wortels in de tekeningen in dit boek. Als ik er op internet weer een paar terug vindt, lijkt het wel alsof ik met een katapult annex tijdmachine wordt terug geschoten naar mijn kinderjaren in die flat in Buitenveldert, waar we toen woonden. Ik zie de tekening van Demeter, de godin van de landbouw, met korenaren in haar hand. En mijn grote held Herakles, die met een knuppel de ‘leeuw van Nemea’ doodt – zijn eerste opdracht van twaalf, die hij moest vervullen in opdracht van de koning van Mycene als straf voor het doden van zijn kinderen in een vlaag van waanzin. Die vlaag van waanzin was een van de acties van Hera, de vrouw van Zeus, die jaloers was, omdat Zeus Herakles had verwekt bij een ander. Reeds toen Herakles net was geboren stuurde Hera twee gifslangen op de baby af om hem te doden, maar de baby wurgde beide slagen in de wieg, met elke hand een. Het doden van deze leeuw was de eerste opdracht van twaalf en daarom droeg hij bij het vervullen van zijn volgende opdrachten de huid van de leeuw als mantel en de kop als helm. Als kind kende ik alle twaalf opdrachten uit mijn hoofd, net als vele andere verhalen uit het boek – nu moet ik alles opzoeken op Wikipedia. Bij het boek hoorde ook een landkaart met opnieuw tekeningen van helden en heldinnen uit de Griekse mythologie, waarbij natuurlijk de betreffende mythe op de geografisch juiste locatie was aangebracht. Als mijn vader een mythe had verteld of voorgelezen, kleurde ik het betreffende plaatje op de landkaart in. Ik herinner me nog het verhaal van het gulden vlies en Medea, waarbij het plaatje was ingetekend op de verre Krim – nu deel van Rusland en nog steeds een hotspot van intriges en explosieve politieke ontwikkelingen. En de ontvoering van Europa door Zeus in de hoedanigheid van een stier – dat vond plaats in het huidige Libanon – ook weer een plaats, die een cruciale rol speelt in de (moderne) geschiedenis.

Opvoeding technisch was het een briljante move van mijn vader mij zo jong te laten kennismaken met de Griekse mythologie, want tal van verhalen bevatten heldere, indringende en belangrijke boodschappen en levenslessen. Als kind was ik bijzonder gegrepen door twee mythes, waar dit bij uitstek voor geldt: Tantalus en Icarus. Tantalus dacht in zijn arrogantie en grootheidswaanzin slimmer te kunnen zijn dan de goden door ze uit te nodigen voor een diner en ze zijn eigen zoon voor te zetten opgediend als hert. Op die manier wilde hij ’testen,’ of ze daadwerkelijk ‘alwetend’ waren. De goden ontdekten het natuurlijk direct en namen geen hap van de satanische dis. Tantatus’ straf was een eeuwigdurende marteling, die hij in de onderwereld moest ondergaan: de ‘Tantalus kwelling’. Zijn zoon werd door de goden weer tot leven gewekt. De Tantaliden van deze tijd zijn mensen als Rutte, Westenberg en Demmink. Met name die laatste denkt te kunnen wegkomen met misdaden, die in heel veel opzichten lijken op die van Tantalus, maar ik ben ervan overtuigd, dat hij uiteindelijk zal worden vernederd en gestraft door goddelijke en of spirituele krachten, die hem ZIJN ‘eeuwigdurende marteling’ zullen laten ondergaan: de ‘Demmink kwelling’. Hierbij gaat het niet om sappige fruitbomen, die boven de hongerige Tantalus hangen en steeds terugwijken als hij een vrucht wil plukken, maar om mooie naakte kleine jongetjes, die steeds als geketende Demmink ze wil grijpen een stapje terug doen. Inspirerend toch, die klassieke mythologie? Het verhaal van Icarus en zijn vader Daedalus gaat natuurlijk over jeugdige overmoed. Nadat zijn vader voor hen beiden vleugels had gemaakt om te ontsnappen uit de gevangenschap van de kwade koning Minos waarschuwt zijn vader hem: ‘vlieg niet te hoog, want dan kom je te dicht bij de zon, waardoor de was smelt, die je vleugels bij elkaar houden’. Maar Icarus is zo gefascineerd door het uitzicht en het vliegen, dat hij de waarschuwing van zijn vader vergeet en neerstort in de Egeïsche zee. Betrek je deze mythe op mijn leven in combinatie met die van Tantalus, is er op het oog sprake van een tegenstrijdigheid: aan de ene kant val ik mensen als Demmink aan in de overtuiging, dat ze hun verdiende lot niet zullen ontkomen, maar aan de andere kant heb ik als kind via de mythe van Icarus reeds geleerd ‘niet te hoog te vliegen’. Het gaat hier echter slechts om een schijnbare tegenstelling, want ik heb tijdens al mijn werk, avonturen en escapades steeds altijd heel goed opgelet niet ’te hoog te vliegen’. Dit blijkt bijvoorbeeld duidelijk uit mijn confrontatie met Fortis en graaf Lippens, een David tegen honderd Goliaths, om te putten uit een andere mythologische bron, maar die ik toch won, juist omdat ik de risico’s zorgvuldig had gecalculeerd en gewogen (zie deel 26 van deze serie, https://robscholtemuseum.nl/micha-kat-lees-mee-met-vluchteling-micha-kat-26-thierry-debels-de-ondergang-van-fortis/). Hiermee wil ik uiteraard niet zeggen, dat ik de strijd met Demmink ook reeds gewonnen heb. Misschien is mijn inschatting hier verkeerd geweest en zal ik uiteindelijk verliezen en neerstorten als Icarus, misschien wel door toedoen van de ‘Demmink squads,’ een van mijn ‘creatieve scheppingen,’ waar ik het meest trots op ben! Iedereen kent ze inmiddels!

Na mijn eindexamen ging ik met drie vrienden en een vriendin met een Interrail Pass door Europa. Onze bestemming was Griekenland en we bezochten tal van de plekken, die ook in de Griekse mythologie steeds weer terugkomen: Corinthe, Delphi, Olympia, Mycene. Ook beklommen we de ’troon van de Goden’, de berg Olympus. Een onvergetelijke ervaring, waarbij we zelfs sneeuw en ijs tegenkwamen. Zeven jaar later was ik afgestudeerd en zelf classicus. Ik heb de fascinatie voor de Griekse mythologie niet kunnen doorgeven aan mijn zoon, die is een compleet andere richting opgegaan.

Meer informatie:
https://robscholtemuseum.nl/?s=Micha+Kat
https://mijnlevenin100boeken.com/
https://robscholtemuseum.nl/?s=Mark+Rutte
https://robscholtemuseum.nl/?s=Hans+Westenberg
https://robscholtemuseum.nl/?s=Joris+Demmink