Cor Hendriks – De Mythe van het Opbouwwerk (6): Buurtwerk Seizoen 1978 – 1979 (met PDF)

4 december 2019AdminBusinessplan, Home, Locatie, Media2

In de notulen van teamberaad van 12 september 1978 lezen we bij het puntje Rondvraag:
“Verkeersplan: vorige week hadden we bezoek van Eduard van der Pol van de gemeentesecretarie, afdeling verkeerszaken, die met Cor een gesprek had over de plannen, die de gemeente heeft met de Vijfhoven buurt. Deze plannen, die op zich heel redelijk zijn, sluiten weinig aan met het verkeersplan, dat vorig jaar in de verkeerscommissie is ontwikkeld. Binnenkort zal Cor een bijeenkomst beleggen van de commissie om de plannen te vergelijken en om een hearing voor de buurt te plannen in samenwerking met de gemeente.”

Dit gesprek had op 5 september 1978 plaatsgehad. Hij bood ons het plan aan voor de Boshuizerkade en de mini plannetjes voor afsluiting van de Rooseveltstraat en de afsluiting voor auto’s vanaf de 5 Meilaan, van Hoflaan, Gerrit Kasteinstraat, Diemelstraat. We maken de afspraak om een grote kaart op te hangen en het Vijfhovenhuis krijgt folders van de gemeente. In oktober of november zullen we een rapport over Zuidwest ter beoordeling toegestuurd krijgen.

In dezelfde week komt het contact met de Welzijnsraad op gang, zij het nog niet geweldig. Ad Kuppens geeft me een weinig duidelijk voorlopig verslagje van het onderzoek.

Maandag 9 oktober 1978 heb ik een gesprek met Ad Kuppens, waarin hij belooft om binnen enige dagen met het onderzoeksrapport zal komen. De komende bewoners verkeerscommissie vergadering plannen we op 25 oktober 1978.

Eind oktober stuur ik zelf een brief aan de leden van de verkeerscommissie:
“Eindelijk is het zover. Het onderzoeksrapport is gestencild en wordt bij deze toegestuurd. Zoals in het voorwoord te lezen staat, heeft het nogal wat voeten in de aarde gehad, voordat het klaar was. Dit is jammer, want ondertussen is door de gemeente begonnen aan de reconstructie van de Boshuizerkade. Dit wil echter niet zeggen, dat het rapport, zoals voor u ligt, waardeloos is. Wel is het zo, dat we met elkaar het rapport zullen moeten toetsen aan de door de gemeente uitgevoerde veranderingen, want die veranderingen hebben betrekking op maar een klein gedeelte van het door de commissie bekeken en geïnterviewde gebied. Wij zijn nu in staat om de onderhandelingen met de gemeente te openen over de rest van het gebied en wat het verkeersplan daarover te zeggen heeft. Dit zal het onderwerp zijn van de komende bijeenkomst, die we geplant hebben op donderdag 2 november om 20.00 uur in het Vijhovenhuis.”

Na het teamberaad van 31 oktober 1978 wordt tijdens het werkoverleg gepraat over het discussiestuk, dat Aad in opdracht van het teamberaad (26 september 1978) vervaardigde over de punten: begeleiding van nieuwe mensen, collegialiteit, wat is buurtwerk, bestek 1981, hoe vul je een bar lijst in, emancipatie, maandagavond informatief, gevoelige zaken ten aanzien van bezoekers en of medewerkers.
Dit discussiestuk werd eerder door het teamberaad afgekraakt, omdat er veel te weinig instond. Zo stond bijvoorbeeld bij buurtwerk, wat is dat?:
“Merkbaar is het, dat Tom nog niet zolang hier is, omdat er wel een idee over wat buurtwerk is, aanwezig is. We hebben zelfs een grote discussieavond met buurtbewoners en vertegenwoordigers van diverse politieke groeperingen over dit onderwerp gehad. Een zeer uitgebreid verslag is hiervan gemaakt door Marla en Els. Voorstel een praatpapiertje maken hierover, waar dit verslag in wordt betrokken en dan opnieuw hierover een discussie openen.”

Overigens is er in de notulen van het teamberaad van 31 oktober 1978 vrijwel niets terug te vinden van een behoorlijke discussie.
Woensdag 1 november 1978 heb ik met Els een gesprek over de 1e informatie avond over het verkeersplan. Els zal een kaart maken, terwijl ik de uitnodigingen zal verzorgen en de publiciteit. Donderdag 2 november 1978 is er de bewonersverkeerscommissie bijeenkomt, die gehouden wordt in het handenarbeidlokaal. Er zijn maar heel weinig aanwezigen. Na ongeveer één uur durende uitleg van Ad Kuppens over het rapport, worden er afspraken gemaakt voor de infoavond en taken verdeeld tussen Ad, mij en Els.

Een paar kanttekeningen bij het Verkeersplan Vijfhovenbuurt opgesteld door een werkgroep bestaande uit medewerkers van het Vijfhovenhuis en bewoners van de buurt.

In het plan wordt voor alle straten in de Vijfhovenbuurt eenrichtingverkeer voorgesteld, gecombineerd met een zodanige circulatie van het autoverkeer, dat sluipverkeer in de buurt voor een belangrijk deel onmogelijk maakt.

Een belangrijke vraag is of de voorgestelde circulatie ook in de praktijk nageleefd wordt. Hierover bestaan enige twijfels. Als toelichting het volgende: de Boshuizerkade blijft voor het busverkeer in twee richtingen berijdbaar. Dit betekent, dat het profiel van de Boshuizerkade niet aangepast kan worden aan eenrichtingverkeer. Voor het autoverkeer, dat van de Vijf Meilaan via de Rooseveltstraat – Telderskade – Boshuizerkade naar de Haagweg of Churchilllaan wil “sluipen” is het verboden gebruik te maken van het gedeelte Boshuizerkade tussen de Willem Klooslaan en de Kneppelhoutstraat. Het betreft hier een stukje weg van circa 150 meter, dat qua breedte geschikt is voor tweerichtingsverkeer. De vrees bestaat, dat vanwege een zeer geringe pakkans een groot aantal automobilisten het inrijd verbod ter hoogte van de Willem Klooslaan zullen negeren.

Aan het instellen van eenrichtingverkeer in alle straten van een vrij grote buurt zijn enige nadelen verbonden. In de eerste plaats moet rekening gehouden worden met een toename van het autoverkeer in de Vijfhovenbuurt als gevolg van het komen of de wijk te verlaten. Als toelichting het volgende voorbeeld. Veronderstel, dat een bewoner van de Weidehof via de Rooseveltstraat de wijk binnenkomt, dan moet hij via de Telderskade – Boshuizerlaan – Willem Klooslaan – Hoflaan rijden om de Weidehof te bereiken. Een forse omweg. Een ander nadeel van eenrichtingverkeer is het feit, dat dit snelheid verhogend werkt. Dit geldt vooral voor de straten waar, vanwege busverkeer in twee richtingen, het profiel niet versmald kan worden. Weliswaar kan de snelheid van het autoverkeer worden getemperd door de aanleg van drempels, maar deze zijn zeer ongewenst op busroutes, zoals de Boshuizerkade. Op drukke fietsroutes, zoals de Telderskade, zal de aanwezigheid van drempels het fietscomfort niet verhogen.

Afdeling Verkeerszaken van de dienst Gemeentewerken,
Leiden, 8 november 1978.

Rondvraag notulen teamberaad 14 november 1978: “Cor: voor de maandag info zou er een stencil gemaakt worden door iemand van de Welzijnsraad. Dat is dus niet gebeurd. Cor maakt nu zelf een tekst voor de affiches.”
Woensdag bel ik de Welzijnsraad en regel met Ad het stencil voor de infoavond. Maandag 20 november 1978 wordt de informatieavond over het verkeersplan gehouden. Hoewel ik ziek ben, zit ik toch de avond voor. De zaal is klaargezet voor ongeveer 30 man en een forum. Helaas bestaat het forum alleen uit mezelf, omdat Eduard van der Pol in de zaal blijft zitten, Ad Kuppens nergens te bekennen is en verdere genodigden niet zijn komen opdagen. Na een korte inleiding van mij, die niet zo goed in elkaar zit, gaat alle aandacht naar Van der Pol in verband met de plannen van de gemeente. De rest van de avond is een beetje geil gepraat van de diverse aanwezigen, waar ik om 21.30 uur genoeg van heb en de avond afsluit. Bekenden waren de heren Wassink, Verver, Metaal, Wisse, terwijl er verder aanwezig waren: een viertal Hoflaan bewoners, een van de Telderskade, een uit het Haagwegkwartier en een paar uit de Verdistraat. In totaal zo’n 16 bezoekers.

Evaluatie: Iedereen vond het een misser, te veel fouten:
* Op het stenciltje van Ad stond geen woord over de informatie avond, dus er was alleen via de Zuidwester reclame gemaakt door middel van een buurtfolder.
* De overhead projector was een flop.
* De plannen van de gemeente waren te laat aangekomen en nog niet doorgewerkt.
* Over het forum was te weinig afgesproken.
* Ad Kuppens was niet aanwezig, terwijl hij van belang was als inleider.
* Er waren veel te weinig bezoekers en die waren slechts ten dele uit de buurt.

In de notulen van het teamberaad van 21 november 1978 lezen we over de info avond:
“De avond met als onderwerp het verkeersplan was redelijk bezocht (ongeveer 25 mensen). Er waren echter wat handicaps: Ad Kuppens had op het stencil wat door de buurt verspreid werd geen datum gezet en hij is zelf niet [op de info avond] geweest. De afgevaardigde van de gemeente had de voorstelplannen van de gemeente bij zich, zodat deze ingekeken konden worden. Tot 1 februari is er mogelijkheid tot het maken van opmerkingen, het stellen van vragen etc. over het algemeen is er vrij weinig uit de avond gekomen.”

Bij de ingekomen post in de notulen van het teamberaad van 5 december 1978 staat het binnenkomen van het deel van het verkeerscirculatieplan voor Zuidwest vermeld. Met betrekking tot de Vijfhovenbuurt meldt het rapport:

3.2.3. Boshuizerlaan

Met het instellen van eenrichtingverkeer op de Boshuizerlaan is het doorgaand verkeer in noordelijke richting verdwenen. In zuidelijke richting komt nog vrij veel doorgaand verkeer, dat van de Haagweg via de Boshuizerkade en laan naar de Vijf Meilaan rijdt. Voor dit verkeer vormt de Churchilllaan de aangewezen route.
Voorgesteld wordt de Boshuizerlaan voor het autoverkeer af te sluiten van de Vijf Meilaan. Om sluipverkeer via de Diemelstraat en de Gerrit Kasteinstraat te voorkomen zouden ook deze straten ook op gelijke wijze afgesloten moeten worden. De aansluiting van deze straten op de Vijf Meilaan moet zodanig worden gewijzigd, dat in en uitrijden voor auto’s fysiek onmogelijk wordt, terwijl dit niet geldt voor het fietsverkeer.
De Boshuizerlaan houdt wel een functie als toegangsroute onder andere voor de sporthal en het zwembad.

3.2.4. Rooseveltstraat

Om het sluipverkeer via de Boshuizerkade – Telderskade – Rooseveltstraat te beperken wordt voorgesteld de Rooseveltstraat voor autoverkeer af te sluiten van de Telderskade. De Rooseveltstraat, voor zover gelegen tussen de Telderskade en de Vijf Meilaan, behoudt dan namelijk een functie als toegangsroute voor de aanliggende bedrijven. De aansluiting zal zodanig gemaakt worden dat fietsverkeer mogelijk blijft. Voorgesteld wordt met betrekking tot de Hoflaan af te wachten, of via deze straat sluipverkeer ontstaat. Indien dit het geval mocht zijn, dan dienen daartegen alsnog maatregelen te worden genomen.

3.3. Maatregelen tegen te hard rijden

Bij het treffen van maatregelen tegen te hard rijden moet onderscheid gemaakt worden tussen de verschillende typen straten. Het karakter van de maatregelen zal bijvoorbeeld op een woonerf anders zijn dan op een hoofdroute voor het autoverkeer. In het volgende overzicht zijn een aantal typen maatregelen aangegeven in relatie tot het straattype.

Hoofdroutes autoverkeer – Coördinatie verkeerslichten op maximaal 30 km per uur

Wijk en buurtwegen plus busroutes – Profiel versmallingen of verspringen van het profiel

Woonstraten – Drempels en dergelijke en of aanleg woonerf

Op de Brahmslaan zijn onlangs profiel versmallingen aangebracht. Mocht blijken, dat de snelheid van het autoverkeer door de getroffen maatregelen beperkt zou worden dan zouden deze profiel versmallingen ook elders aangebracht kunnen worden.
Op de Churchilllaan dient de maximum snelheid van 50 km per uur uitgangspunt te zijn voor de coördinatie van de verkeerslichteninstallaties.

3.4. Maatregelen tegen trillingshinder

Voorgesteld wordt de busroutes op korte termijn te asfalteren. Hiermee zal een groot deel van de klachten zijn verholpen. Binnenkort kan een plan tegemoet worden gezien om de Boshuizerkade, de Cornelis Schuytlaan, de Sweelincklaan en de Montgomerystraat te asfalteren. Het ligt in de bedoeling om nog dit jaar tot asfaltering over te gaan.

3.5. Parkeren

De parkeeroverlast op de Boshuizerlaan kan wellicht iets afnemen als het parkeerterrein naast de Sporthal in gebruik wordt genomen. Op de Boshuizerkade zal met de asfaltering het profiel zodanig worden aangepast, dat extra parkeerplaatsen kunnen worden aangelegd.
Verwacht moet echter worden, dat de uitbreiding van het aantal parkeerplaatsen op momenten, dat veel sportevenementen plaats vinden niet voldoende zal zijn.

———————————————————————————————————

In oktober verschijnt dan uiteindelijk het onderzoeksrapport bij de Welzijnsraad, dat opent met het volgende voorwoord van Ad Kuppens:

Voorwoord

De uitslag van dit onderzoek is pas een jaar later bekend dan aanvankelijk gedacht was door de bewonerscommissie en haar onderzoeker.
Dit is echter onder andere het gevolg van een aantal methodische problemen, die moesten worden opgelost ten einde verantwoorde uitspraken te doen ondanks de vrij lage respons.
Wij dachten, dat een en ander thans verantwoord is, te doen.

Een gevolg van het bovenstaande is echter wel, dat er telkens in het rapport een aantal bewerkingen de aandacht vragen, die aan de erg droge kant zijn, maar die toch onontbeerlijk zijn voor de juiste gevolgtrekkingen.
Voor hen, die zoiets niet willen lezen, is dat geen bezwaar. Het advies “sla maar een gedeelte over” is voor hen op zijn plaats. De rest is nog interessant genoeg en via de inhoudsopgave terug te vinden.

Het werk achteraf beschouwend mogen wij wel stellen, dat zo’n onderzoek best samen kan en met de bewoners moet worden uitgevoerd. Daarbij dienen dan wel een aantal voorwaarden te worden gesteld. Ik noem onder andere
* De bewoners (enquêteurs) moeten duidelijk geïnstrueerd worden en zijn, voor wat betreft interviewtechnieken en het letten op het handhaven van de a-selectheid van de steekproef. Ware dit laatste gebeurd, dan was het onderzoek binnen enkele maanden afgerond.
* Begeleiding van zo’n onderzoek kan nauwelijks ad hoc gebeuren. Men dient daarvoor een spanne tijd te begroten van een speciaal voor dit soort doelen aan te stellen onderzoeker. Het is daarom verheugend te weten, dat binnenkort de vacature bij de Welzijnsraad wordt vervuld.

Wij menen tenslotte, dat dit onderzoek een aantal vruchtbare suggesties heeft opgeleverd. Waaruit blijkt, dat men niet altijd een deskundige hoeft te zijn om voorstellen te doen, die aanslaan bij de bevolking. Het wijst er voorts op, dat voor wat betreft de buurt, zowel de gemeente als bewoners in een duidelijk communicatiekanaal behoren te zitten, teneinde een optimaal gebruik te maken van elkaars adviezen.
Beschouwen wij in dit licht ons onderzoek als experiment, dan is dit zeker geslaagd.
Ad Kuppens,
12 oktober 1978

Van het onderzoek wordt door het Vijfhovenhuis een samenvatting uitgegeven.

Willem Klooslaan, Leiden, 2018 (foto Google)

Korte samenvatting van het onderzoek verkeerscirculatieplan DE VIJF HOVEN

De uitspraken in het onderzoek kunnen helaas niet per straat worden uitgelegd, maar wel per blok. De buurt werd daarom onderverdeeld in drie blokken te weten Vijf Meilaan – Telderskade, Telderskade – Willem Klooslaan, Willem Klooslaan – Staringkade.

Het onderzoek is onderverdeeld in de volgende onderwerpen:
a) beleving van de verkeerssituatie;
b) plannen zoals deze aan de bewoners zijn voorgelegd;
c) de voorgelegde plannen uit de bewonersvergadering;
d) vragen met betrekking tot de woonomgeving.

De belangrijkste conclusies zijn:

a) Beleving van de verkeerssituatie

Ongeveer 65% bleek in het bezit te zijn van een of meerdere auto’s. De bewoners ervaren dit ruimtelijk en verkeerstechnisch als een groot probleem. Voorts vindt men, dat het verkeer te snel rijdt, waarbij tevens bezwaar wordt gemaakt tegen het doorsnijdende vrachtverkeer.

b) Plannen, zoals deze aan de bewoners zijn voorgelegd

In het blok Vijf Meilaan – Telderskade was 72,5% vóór het voorgestelde eenrichtingsverkeer; in het blok Telderskade – Willem Klooslaan was dat 69,2% en in blok W. Klooslaan – Staringkade was 61,8% voor dat voorstel.
Vóór de voorgestelde verkeersdrempels waren de percentages in blok 1 85%, in blok 2 80,8% en in blok 3 76,3%.
Vóór het gehele plan kozen tenslotte 73,%, 64,3% en 68,4%.

c) De voorgelegde plannen uit de bewonersvergadering

Het betrof hier de voorstellen tweerichtingsverkeer op de Telderskade, versmallen van de rijweg en het aanbrengen van voorzieningen van groen ter stremming van het verkeer.
In het blok Vijf Meilaan – Telderskade was de grootste groep bewoners voor het voorgestelde tweerichtingsverkeer op de Telderskade, namelijk 46,9%; in blok 2 was dit eveneens het geval, te weten 31,3%. In het derde blok bleek hierover geen eenduidige mening te bestaan, hetgeen niet zo verwonderlijk is als we beseffen, dat dit blok het verst verwijderd ligt van de Telderskade.
Het versmallen van de rijweg kreeg in het eerste blok 40% bijval, in het tweede blok 38,9% en het derde blok 42,5%. We moeten daaruit opmaken, dat dit voorstel niet aanslaat bij de bewoners.
Het aanbrengen van groenvoorzieningen ter stremming van het verkeer kreeg in alle drie de blokken bijval van de helft van de bewoners.

d) Woonomgeving

Hier werden vragen voorgelegd met betrekking tot de speelgelegenheid, de groenvoorzieningen, de breedte van de stoepen. Een grote meerderheid was niet ontevreden over de bestaande situatie.
Ook worden er vragen gesteld naar de mening over het openbaar vervoer. Een meerderheid meende, dat de situatie meeviel, behalve in het derdee blok, waar maar liefst 48% geen antwoord wenste te geven op deze vragen.

e) Overige voorstellen

Er werd in ruime mate gebruik gemaakt bij de mogelijkheid tot het doen van eigen voorstellen, deze zullen op de komende bewonersvergadering nader worden toegelicht.

HET GEHELE ONDERZOEK LIGT VOOR U TER INZAGE IN HET VIJFHOVENHUIS.

PDF:
Cor Hendriks – De Mythe van het Opbouwwerk (1)

Willem Klooslaan, Leiden, 2018 (foto Google)

Dit delen: