Voor de Ommekeer | De Nieuwe Wereld – Ewald Engelen & Arjo Klamer: Luidt de Corona Virus crisis de ondergang van de EUro in?

Hoogleraar financiële geografie Ewald Engelen en Arjo Klamer, hoogleraar in de economie van de Kunst en cultuur, in gesprek met Ad Verbrugge over de Corona Virus crisis en de EUro. Doet Corona Virus de EUro de das om?

Op het moment bespreken de leiders van de EUropese landen op welke manier de Corona Virus Crisis het hoofd moet worden geboden. Daarbij staan zoals zo vaak de Noordelijke en Zuidelijke landen tegenover elkaar. De grote verschillen in cultuur en mentaliteit komen wederom aan het licht. Klamer spreekt over de muntunie van de EUro als een gedwongen huwelijk, dat nu enorm onder druk staat.

Binnenkort moet er een plan liggen om de meest noodlijdende landen zoals Italië en Spanje te helpen. Volgens Engelen is het grote gevaar, dat er een transferunie wordt opgericht, waarbij de democratische controle ontbreekt. Of het Noorden ondersteunt met bijvoorbeeld de zogenaamde Corona Virus bonds het Zuiden, zonder dat de belastingbetaler in Nederland of Duitsland daarover heeft meebeslist. Of de Zuidelijke landen gaan een lening aan met strikte voorwaarden, maar dat betekent in feite, dat Italië of Spanje de eigen soevereiniteit opgeeft. “Aan beide kanten heb je uiteindelijk te maken met het uitschakelen van democratie. Dat lijkt me onwenselijk.” Aanvankelijk was het idee om gezamenlijk met de EUro ook een EUropese politieke unie op te richten. Dat is tot dusverre niet gebeurd. Klamer: “de EUrocraten grijpen deze gelegenheid aan om te doen wat altijd de bedoeling was, ze zullen de EUro structuur verder ontwikkelen”. Meer vertrouwen en solidariteit is nodig om de munt overeind te houden. Het probleem is volgens Klamer: dit zal niet gaan werken. “EUropa is geen democratie, er is geen ‘demos’. Wij voelen die verwantschap niet.” Solidariteit op het EUropese niveau is onvergelijkbaar met die op het lokale niveau.

Engelen nuanceert het beeld van Italië als spilzuchtig land. Al sinds de oprichting van de EUro, zo stelt hij, zuchten zij onder het monetaire juk van de muntunie. Italië had niet de institutionele infrastructuur, zoals Nederland en Duitsland, om loonmatiging in te zetten om de concurrentiepositie te versterken. Het enige middel, dat zij hiertoe hadden, was devaluatie van de munt. Dit is sinds de EUro onmogelijk geworden, waardoor de Italiaanse staatsschuld ondanks de bezuinigingen en lastenverzwaringen gigantisch toenam. Engelen: “solidariteit op langere termijn is kijken hoe we van die verrekte EUro af komen.”

De vraag is welke lessen we trekken uit de Corona Crisis. Op korte termijn zal er iets van een oplossing moeten komen voor de Zuidelijke lidstaten. Maar op langere termijn, zo pleiten Klamer en Engelen, dient er meer fundamenteel te worden nagedacht over ons financiële systeem. De economie moet meer lokaal georganiseerd worden, het landschap moet diverser, en instellingen zullen meer maatschappelijk betrokken moeten zijn. Klamer pleit voor meerdere munteenheden, zodat ook op kleinere schaal het financiële verkeer goed kan worden geregeld. Daarmee wijst de huidige problematiek ook op een filosofische vraag. Klamer: de vraag is op welke manier wij de goede samenleving willen vormgeven. Alleen door de gemeenschap goed te organiseren ontstaat er veiligheid en solidariteit.

00:44 Hoe kijken jullie naar de huidige Corona Virus crisis?
4:25 Een opmerking over de problematiek van geld, en hoe dat in EUropa terugkomt.
8:28 Engelen: “Mijn grootste angst is een transferunie, zonder dat daar economische controle op is.”
17:26 “Italië worstelt al twintig jaar met het monetaire juk, waaronder ze zich bevinden.”
21:55 Wat zien jullie gebeuren, en wat is een manier om hier uit te komen?
30:35 Wat zou een perspectief voor EUropa zijn op lange termijn?
38:10 Zie je nu niet ,dat er juist naar nationale instituties wordt gegrepen?
41:50 Klamer: “Het gaat om een idee van een goede samenleving, daardoor krijg je een gevoel van veiligheid en solidariteit.”
45:55 Een oplossing heeft te maken met een herbezinning op het kapitalisme.

Voor de Ommekeer TV is een initiatief van journalist Paul van Liempt, filosoof Ad Verbrugge en David van Overbeek. Het is onderdeel van platform Voor de Ommekeer, dat mensen uit verschillende disciplines bij elkaar brengt om na te denken over grote veranderingen, die op komst zijn door een combinatie van snelle technologische ontwikkelingen en globalisering.

Voor de Ommekeer TV wordt gemaakt in samenwerking met de VU, centrum Ethos en FreedomLab.

Volg ons!
Website https://www.VoorDeOmmekeer.nl
Twitter https://Twitter.com/VoorDeOmmekeer

Reacties
https://youtu.be/nYFhXm3ETcY

Meer informatie
https://robscholtemuseum.nl/?s=Voor+de+Ommekeer+|+De+Nieuwe+Wereld
https://robscholtemuseum.nl/?s=Ad+Verbrugge
https://robscholtemuseum.nl/?s=Ewald+Engelen
https://robscholtemuseum.nl/?s=Arjo+Klamer
https://robscholtemuseum.nl/?s=Corona+Virus
https://robscholtemuseum.nl/?s=Lockdown
https://robscholtemuseum.nl/?s=Paul+van+Liempt
https://robscholtemuseum.nl/?s=David+van+Overbeek