Tonny van der Mee – ‘Het verhaal is verdraaid, Peter was de échte Soldaat van Oranje’ + Dystrance – Peter Tazelaar: De Echte Soldaat van Oranje

20 januari 2020AdminHome, Huis Ten Bosch, Interview, Locatie, Media, Portretten, Ridderboek, Video0

Peter Tazelaar: De Echte Soldaat van Oranje

Engelandvaarder Peter Tazelaar was in de oorlog de Nederlandse James Bond. Hij verrichte heldenwerk als geheim agent, maar kreeg nooit de eretitel ‘Soldaat van Oranje’. Zijn familie zet dat nog één keer recht.

Eerherstel

De film ‘Soldaat van Oranje’ (1977) was een ongekende kaskraker. Net als de gelijknamige musical, die nu al ruim negen jaar volle zalen trekt. Maar Pieter Sauer (73) heeft ze geen één keer gezien. “Dat is een no go binnen onze familie, want wij weten hoe het verhaal écht is.”

Sauer is een achterneef van Engelandvaarder en verzetsheld Peter Tazelaar. Die speelt in de film en musical een bijrol in de schaduw van hoofdrolspeler en ‘Soldaat van Oranje’ Erik Hazelhoff Roelfzema.

Wereldberoemd is de scène, dat Hazelhoff Roelfzema met een Britse motor torpedoboot wordt gedropt op het strand van Scheveningen, terwijl nabij Duitse officieren dronken feesten in het Kurhaus. In werkelijkheid keerde Hazelhoff Roelfzema terug naar Engeland, en bleef Tazelaar aan wal voor een levensgevaarlijke missie als geheim agent.

“Het verhaal wordt verdraaid“, zegt Sauer. “Hazelhoff Roelfzema heeft commercieel uitgebuit wat Tazelaar heeft gedaan. Dat blijft een heikel punt binnen onze familie. Hem is onrecht aangedaan.“

Het dossier van Tazelaar in het Nationaal Archief is sinds begin dit jaar openbaar. Naar aanleiding daarvan stuurde de familie Sauer een ingezonden brief naar NRC Handelsblad. “Peter Tazelaar is de echte Soldaat van Oranje, niet Erik Hazelhoff Roelfzema. Wij vinden het tijd om dit recht te zetten“, schrijven ze.

Schuw voor aandacht

Engelandvaarder Peter Tazelaar

In eerdere publicaties wordt Tazelaar steevast de vergeten ‘Soldaat van Oranje’ genoemd. “Dat heeft deels ook met Tazelaar zelf te maken“, vertelt Sauer. “Hij was schuw voor aandacht, wilde niet in het middelpunt staan. Hij vond, dat hij gewoon gedaan heeft wat hij moest doen.”

Tazelaar (1920) is de zoon van een hoge ambtenaar in Nederlands Indië. Hij komt in 1938 naar Nederland om marineofficier te worden. Maar de opleiding aan het Koninklijk Instituut voor de Marine (KIM) is niks voor hem. Zijn studieresultaten waren – volgens een latere verklaring van een jaargenoot – ‘abominabel slecht’, maar hij stond te boek stond als een ‘goede kameraad’.

‘Contact Holland’

Tazelaar kiest voor de koopvaardij. Na de Duitse inval vecht hij in Zeeland en wordt hij lid van een verzetsgroep. Hij weet met een Zwitsers schip Engeland te bereiken. Aan boord leert hij de Leidse student Hazelhoff Roelfzema kennen.

Samen met Engelandvaarder Chris Krediet vormen ze in Londen de kern van ‘Contact Holland’, een operatie van de Britse geheime dienst MI6, waarbij geheim agenten in Nederland worden gedropt om een spionagenetwerk op te zetten en het verzet te coördineren.

Op 23 november 1941 landt Tazelaar met een motorboot bij Scheveningen. Bij een pier helpt Hazelhoff Roelfzema hem uit zijn waterdichte rubber pak, waaronder Tazelaar een smoking draagt. Hij wordt met Hennessy cognac besprenkeld, zodat hij zich bij ontdekking als dronken feestganger kan voordoen.

Portie geluk

Alleen Tazelaar loopt het verboden en streng bewaakte strand op en neemt de tram richting Hollands Spoor. “Hoe en waarom ik er ongezien doorheen kwam, begrijp ik zelf niet”, schrijft hij later in een verslag. “Het moet een ongelooflijk portie geluk zijn.”

De spectaculaire dropping van Tazelaar wordt de inspiratiebron voor de openingsscène van de James Bond film Goldfinger (1964), waar acteur Sean Connery op identieke wijze aan een geheime missie begint.

In Nederland introduceert Tazelaar zich met de slagzin: “When we do our duty and you do yours, the victory will be ours.” Hij moet ervoor zorgen, dat twee prominente mannen via de Noordzee naar Engeland kunnen oversteken. De een weigert, de ander wordt op het strand opgepakt door de Duitsers voor hij opgepikt kan worden door een Britse boot. Tazelaar ontsnapt op miraculeuze wijze door zich bij strenge vorst een uur lang in het ijskoude zeewater stil te houden.

In 1942 keert Tazelaar via Zwitserland en Portugal terug in Engeland. Kolonel Rabagliatti, hoofd van MI6, roemt zijn ‘uitstekende’ verslag. “Het toont een verfijnde geest van scherpzinnigheid en patriotisme.”

Militaire Willemsorde

Toch krijgt hij pas twee jaar na zijn collega’s Hazelhoff Roelfzema en Krediet de Militaire Willemsorde. Tazelaar had zijn reputatie tegen, zegt historicus Victor Laurentius. “Omdat het een Britse operatie was, deed hij eerst verslag aan MI6 en niet aan de Nederlandse admiraal Furstner. Dat werd hem kwalijk genomen.”

Laurentius publiceerde in 2009 de biografie met de veelzeggende titel ‘De grote Tazelaar, ridder en rebel’. Hij schetst het beeld van een oorlogsheld die zich ook verloor in drank en vrouwen. “Hij was niet de ideale schoonzoon. Eerder een Don Quichot, voor wie actie in het directe verlengde van de gedachte lag. Tazelaar gedijde het best onder extreme omstandigheden. In vredestijd liep hij met zijn ziel onder zijn arm.”

Na zijn terugkeer in Engeland werkt Tazelaar even als instructeur in Canada en daarna bij de brandweer in Londen. Verzetsstrijder Gerrit Jan van Heuven Goedhart wil dat hij alsnog voorgedragen wordt voor de Militaire Willemsorde.

Bitter onrecht

Hij schrijft in een toelichting over ‘bitter onrecht’. “Zelden heb ik iemand ontmoet, die op zoo jongen leeftijd een zoo sterk besef van verantwoordelijkheid aan den dag legde. Het is mijn overtuiging dat door deze maatregelen recht wordt gedaan aan een man, die de Vaderlandsche zaak met veel vuldigen inzet van zijn leven en met overvloedig bewijs van moed, beleid en trouw op uitnemende wijze heeft gediend.”

Ook Koningin Wilhelmina is erg op Tazelaar gesteld. In september 1944 krijgt hij alsnog de hoogste onderscheiding. Kort daarna wordt hij als geheim agent in Friesland gedropt.

Heldendaden

Tazelaar is degene die Wilhelmina bericht dat de Duitsers hebben gecapituleerd. En als de koningin in het bevrijde Gilze-Rijen aankomt, staat hij onderaan de vliegtuigtrap als ze voet op Nederlandse bodem zet. Tazelaar wordt samen met Hazelhoff Roelfzema haar adjudant.

Na de oorlog vecht hij in Nederlands Indië en werkt voor de CIA in het Oostblok. Hij gaat ten onder aan alcohol. Hij trouwt in totaal vier keer en heeft twee kinderen. Hij slijt zijn leven in de anonimiteit in het Friese Hindeloopen. Daar overlijdt hij in 1993 op 73 jarige leeftijd.

Overlijdensbericht (foto Pinterest)

“Ik ben opgegroeid met het beeld, dat hij in de oorlog heldendaden heeft verricht“, vertelt achterneef Sauer.”,Maar het was in de familie ook geen geheim, dat hij qua karakter niet paste in de burgermaatschappij. Hij is na de oorlog zijn eigen weg gegaan. Daardoor raakte hij in de vergetelheid.”

Geschiedvervalsing

Tazelaar ziet hoe Hazelhoff Roelfzema zijn spannende heldenverhaal slim verkoopt met het boek ‘Soldaat van Oranje’ (1971). De première van de verfilming laat Tazelaar op het laatste moment links liggen. Zijn jaargenoten protesteren tegen het script.

Begrijpelijk, zegt biograaf Laurentius. “Het is geschiedvervalsing. In de originele film zaten meer elementen van Tazelaar. Die zijn bij de montage gesneuveld. Ons collectieve geheugen wordt bepaald door die film, waar het accent op Hazelhoff Roelfzema ligt.”

Victor Laurentius met zijn biografie over Peter ‘De Grote Tazelaar‘ (foto Twitter)

Twee haantjes

Toch denkt hij dat die discussie Tazelaar zelf niet veel interesseerde. “Ze waren allebei haantjes, maar hadden respect voor elkaar. Het was een vriendschap op het scherpst van de snede. Bovendien gold voor Tazelaar, dat een adelborst zichzelf niet op de borst klopt.”

Hazelhoff Roelfzema gaf Tazelaar later in interviews wel de credits. Vlak voor hij in 2007 overleed zei hij: “Ik was niet de enige Soldaat van Oranje. Chris Krediet en Peter Tazelaar hadden minstens zoveel recht op die eretitel. Vooral de doldrieste moed van Peter grensde aan het ongelooflijke. Peter was een held, een groot mens. Hij kende geen angst, gevaar gaf hem vleugels.”

AD, 18 januari 2020, 06:00, laatste update: 07:32

https://www.ad.nl/binnenland/het-verhaal-is-verdraaid-peter-was-de-echte-soldaat-van-oranje~a3243eb2/164355181/

Peter Tazelaar: De Echte Soldaat van Oranje

Gepubliceerd op 25 jan. 2018

Er is nu de musical Soldaat van Oranje, er was al de film en ooit was het een boek: Soldaat van Oranje.

Icoon van het echte Nederlandse verzet in de Tweede Wereldoorlog: Peter Tazelaar.

Aankondiging van het boek De Grote Tazelaar, Ridder en Rebel in het royalty programma van de publieke omroep “Blauw Bloed”.

Reacties
https://youtu.be/T-1rZc5LCKk

Peter Tazelaar: De Echte Soldaat van Oranje

Engelandvaarder Peter Tazelaar

Overlijdensbericht (foto Pinterest)

Victor Laurentius met zijn biografie over Peter ‘De Grote Tazelaar‘ (foto Twitter)

Peter Tazelaar: De Echte Soldaat van Oranje

Dit delen: