Sofie Mulders – Muze van Fabre terug van tien jaar weggeweest
Nog een reden waarom u naar Mount Olympus moet gaan kijken, is om Els Deceukelier (51) te zien. Jarenlang was zij Fabres muze. Ze was zijn grote liefde en zijn belangrijkste actrice. Tien jaar na hun breuk speelt ze nu opnieuw een glansrol voor hem.
Achttien was Els Deceukelier toen ze Jan Fabre leerde kennen. Een braaf meisje was ze, zei ze later zelf, en behoorlijk katholiek. Hij zorgde ervoor dat ze alle remmingen liet varen op het podium; zij werd zijn grootste inspiratiebron.
Zo’n 20 jaar zouden ze een mythisch koppel zijn. “Tristan en Isolde, dat waren wij”, zei Els Deceukelier daar ooit zelf over in De Standaard. Toen waren zij en Fabre al vijf jaar uit elkaar. Een breuk die onoverkomelijk was. Het was dat of sterven.
Het einde van hun liefdesleven betekende aanvankelijk ook het einde van Deceukeliers theatercarrière. Jarenlang was ze de metgezel van Fabre geweest, en plots moest ze helemaal opnieuw beginnen. Dat lukte niet meteen, ook al omdat het verdriet nog te groot was. Fabre ging ondertussen door met zijn gezelschap Troubleyn.
In 2011 stond Deceukelier voor het eerst sinds lang weer op de planken, in een stuk van de Amerikaanse choreograaf Antony Rizzi. Daarna acteerde ze onder meer in de film Inside van de Gentse Lydia Rigaux, en werkte ze samen met de Franse regisseuse Coraline Lamaison.
Nu, vier jaar later, hebben de oud-geliefden hun artistieke band weer doen herleven.
“Vorig jaar heb ik Jan een brief geschreven”, vertelt Deceukelier, “waarna we samen iets zijn gaan eten. We hebben elkaar toen beloofd om weer samen te werken voor dit project. Het heeft lang geduurd, ja. Maar we hebben tijd nodig gehad.”
Voor Deceukelier – die vroeger wel eens Fabres fetisj-actrice werd genoemd wegens de extreem heftige scènes die ze in zijn stukken speelde – is Mount Olympus een enorme uitdaging: “Ik ben het jarenlang gewend geweest om alles heel lichamelijk te spelen, terwijl ik nu voor het eerst heel statisch speel in enkele scènes. Daarin kan het publiek de storm van gevoelens niet afleiden uit mijn fysieke bewegingen, enkel uit mijn blik en uit mijn stem.”
Zoals alle performers vertolkt Deceukelier meerdere rollen in Mount Olympus, maar haar favoriete personages zijn Medea en Phaedra, zegt ze. “Omdat het allebei heel sterke vrouwen zijn. Zeker met Phaedra heb ik een speciale band. (Door toedoen van Aphrodite wordt Phaedra verliefd op Hippolytus, maar als hij haar liefde niet beantwoordt, verhangt ze zich, red.) Haar onmogelijke verlangen naar het seksuele, de schaamte die dat met zich meebrengt, en de wanhoop die ondraaglijk is: dat is voor veel vrouwen nog altijd heel herkenbaar, denk ik.”
Mount Olympus is dan ook een erg hedendaags stuk, vindt Deceukelier. “We houden het publiek een spiegel voor over de mensheid. Hoe wij mensen lijden, zot zijn, twijfelen, overwinningen boeken en nederlagen moeten incasseren. We laten de schoonheid van het tragische zien. We worden zelf toeschouwer, en de toeschouwer wordt zelf acteur. Want wat is ‘de werkelijkheid’? Wat er op de scène gebeurt? Of wat er gebeurt als je de zaal even verlaat en naar buiten gaat? Voor mezelf kan ik alleen maar zeggen dat ik in een soort van hoger bewustzijn kom als ik op het podium sta. Mijn poriën staan wijder open, mijn zintuigen staan haarscherp.”
Achttien was Els Deceukelier toen ze voor het eerst bij Fabre op de scène stond. Ze is nu 51. “Ik keer terug naar de bron. De cirkel is rond. Jan is nog altijd mijn grote leermeester. Ik dank de goden dus. En ik dank Fabre.” Wat in dit geval misschien hetzelfde is.
De Morgen, 20-06-15, 14.32u