Rien Floris – Voedselbank in Paleis op de Dam
Amsterdam – Het Paleis op de Dam in Amsterdam wordt zo weinig gebruikt dat de Staat het beter kan ’teruggeven’ aan het volk. Maak er een voedselbank in en een kinderopvang. Hang er de Nachtwacht weer op. En er is ook nog voldoende plaats voor de koning en studerende prinsesjes.
Volop bruisende ideeën voor een beter gebruik van het Paleis op de Dam van architect Ramon Scharff. Scharff, opgegroeid in de Zaanstreek, presenteert donderdag bij de Academie van Bouwkunst zijn afstudeerproject ’Het huis van de stad’. Een gebouw met gesloten uitstraling op een van de meest openbare plekken van het land.
Marktwaarde
Ja, het is een groot misschien wel extreem gebaar van een architect om het Paleis op de Dam even te verbouwen. Maar er zit ook een serieuze ondertoon in. Maar tien procent van dit gebouw dat een geschatte marktwaarde heeft van 132 miljoen euro wordt gebruikt. Dat is toch zonde.
De Nachtwacht is terug,
,,Iedereen kent het. Het staat er maar en er gebeurt weinig mee. Terwijl het gebouw in 1655 het huis was voor iedereen.’’ Het gemeentebestuur zat er, er was rechtspraak, er werd getrouwd en er was zelfs een gevangenis. De nieuwe functies die Scharff voor het paleis bedacht, zijn gekoppeld aan functies uit het verleden.
Ander volk
Vroeger was er een ’wisselbank’ waar kooplieden krediet kregen en munten wisselden. In de visie van Scharff kan dat een voedselbank worden. ,,Dan krijg je meteen heel ander volk in het Paleis.’’ Het cellencomplex kan worden getransformeerd tot een kinderopvang. ,,Dat klinkt wat extreem, maar de binnenplaats van het Paleis is ideaal. Kinderen kunnen er veilig spelen en voetballen en de cellen kun je verbouwen tot slaapkamers.’’
Heel veel hoeft er niet te worden verbouwd aan het Paleis. ,,Het gebouw zit heel goed in elkaar en heeft veel mogelijkheden, zonder dat je rigoureus hoeft te verbouwen.’’ Al heeft Scharff geen uitgewerkte hedendaagse tekeningen van het Paleis, want dat is staatsgeheim. Op basis van historische plattegronden en gesprekken met mensen die alles gezien hebben maakte hij een reconstructie.
Afgezaagd
De Nachtwacht die er ooit in de kleine Krijgsraadzaal hing, mag wat Scharff betreft weer terugkomen. ,,Dat was in de tijd dat het schilderij nog niet zo bekend was. Het schilderij verhuisde van de Doelen naar het Paleis. Toen werd er een stuk afgezaagd omdat het niet tussen twee deuren paste. Het is toch prachtig om die geschiedenis daar weer te beleven als een soort dependance van het Rijksmuseum. En in het Rijksmuseum wordt het dan een stuk aangenamer om rustig de kunst te bekijken.’’
De oude burgemeesterswoning waar Lodewijk Napoleon (broer van) in 1808 woonde als eerste Koning van Holland (hij liet er het balkon aan bouwen en verbouwde de cellen tot wijnkelders) wordt in de beleving van de architect de woning van de koning. ,,Nu laat Willem-Alexander een werkruimte bouwen naast zijn huis, maar die ruimte hebben we hier al. En als de prinsesjes gaan studeren, kunnen ze hier op kamers.’’
Transformeren
Prikkelende stellingnames, maar dat is natuurlijk ook de bedoeling van Scharff die ook ’Raar’ oprichtte. Het bureau ontwikkelt conceptuele duurzame architectuur. ,,Je moet niet alleen gebouwen ontwerpen maar ook op andere manieren nadenken over gebouwen. Dit project is een voorbeeld van hoe je met monumenten om kunt gaan en ze met respect kunt transformeren naar nieuwe functies. Zo zijn er meer gebouwen die we allemaal kennen, maar waarbij je geen idee hebt wat zich er afspeelt. En waar je – net als bij het paleis – veel meer mee kunt doen.’’
NHD, 23-5-2016, 14:03 (Update 23-5-2016, 14:27)