Redactie MMNieuws – Cultureel ondernemen? Een vorm van artistiek denken en handelen

Hot items in de wereld van de cultuur ook in de wereld van Cultuur 2.0 zijn op dit ogenblik de termen cultureel en creatief ondernemerschap. In Centraal haalt MMNieuws vier Nederlandse cultureel/creatief ondernemers voor het voetlicht, die actief inspelen op de mogelijkheden en kansen die het internet en de nieuwe media bieden, met name op het gebied van interactiviteit en user generated content: Iens Boswijk, directeur en oprichter van http://Iens.nl, Hidde Kross, (mede)oprichter van http://SKOEPS.nl, Diederik Martens, bedenker en oprichter van http://Twones.com, en Boris Veldhuijzen van Zanten, cultureel entrepreneur. MMNieuws legde hen enkele vragen voor over hun eigen onderneming en over hun visie op het fenomeen van creatief/cultureel ondernemen (zie de vragen in het kader).

Naam:
Leeftijd:
Opleiding:
Huidige baan/functie/werkkring:
Vorige baan/functie/werkkring:
Laatste culturele activiteit:
Laatste vrijetijdsactiviteit:
Trend voor de toekomst op het gebied van cultureel ondernemerschap:
Korte beschrijving van de werkwijze van de organisatie/het bedrijf waar je nu werkt:
Hoe ben je bij dit bedrijf/bij deze organisatie/in deze activiteiten terecht gekomen?
Wat is je meest recente project of product op cultureel of creatief gebied?
Wat is je visie op het cultureel ondernemerschap?
Welke cultureel of creatief ondernemer zie je als je voorbeeld?
Wat is je visie op subsidiëring van culturele of creatieve projecten?
Welke ontwikkelingen op het gebied van internet, digitale media en het fenomeen Web 2.0 (open source technologieën, het idee van user generated content, de pro-am discussie en de door Web 2.0 gepropageerde participatie van internetters aan kennis- en cultuurontwikkeling en -verspreiding) zie je voor aankomende toekomst (3 tot 5 jaar) als realiseerbaar/ meest waarschijnlijk/ onvermijdelijk?
Wat zie je als uitdagingen waar de culturele sector voor wordt geplaatst, wanneer je daarmee rekening houdt?

Iens Boswijk (43 jaar) is directeur Nederland van IENS Independent Index. Ze kreeg haar opleiding bij Le Cordon Bleu in Parijs. Voordat ze, in 1998, Iens oprichtte, runde ze als zelfstandig ondernemer een eigen cateringbedrijf. Dat eten en alles wat daarmee samenhangt voor haar belangrijk is, blijkt uit haar antwoorden op de vragen naar haar laatste culturele activiteit Kunsthal Kookt en Slow Food Turijn en vrijetijdsactiviteit toeren langs culinair Italië.
Haar antwoord op de trend voor de toekomst op het gebied van cultureel ondernemerschap: Spits je toe op het bereiken van het kritische individu en niet de onpersoonlijke massa.

Iens Independent Index is een cross-mediale uitgever van restaurantgidsen. De gidsen, die zowel in druk verschijnen als online zijn te raadplegen, worden samengesteld op basis van user generated content. http://www.iens.nl is het culinaire platform in Nederland voor alle restaurateurs, haar bezoekers en culinaire recensenten. Op deze site kunnen de bezoekers na inschrijving hun bevindingen, foto’s en video’s over de Nederlandse restaurants kwijt. Tevens kunnen restaurants persoonlijke berichten, foto’s en video’s plaatsen en rechtstreeks in contact treden met de proevers.
IENS staat op dit moment als bedrijf aan de vooravond van een Europese uitrol. We hebben het afgelopen jaar onze hele website herbouwd en daarmee een transparante community-gerichte website neergezet. Daarnaast hebben we gekozen voor een duidelijker commerciële insteek, die adverteerders directere mogelijkheden biedt om hun doelgroep op een creatieve en vooral persoonlijke wijze te bereiken.
[ Eten en uit eten prominenter op de culturele agenda ]

Iens antwoord op de vraag naar haar visie op het cultureel ondernemerschap is kenmerkend: Eten en uit eten gaan zouden wat ons betreft prominenter op de culturele agenda mogen staan. Onze onderneming is daarop gericht. Wij hebben een plek gecreëerd voor eenieder die zich hiermee bezig houdt. Door samen te eten kom je veel meer te weten over andermans cultuur. Andere eetculturen onder de aandacht brengen is een positieve manier van een cultuur benaderen.
Voorbeeldige cultureel of creatief ondernemers zijn volgens Iens: Eckart Wintzen, met zijn oprechte en creatieve wijze van ondernemen en Harry de Winter, die wat mij betreft voor televisie Nederland een bijzondere creatieve rol speelt. Ik hoop dan ook zeer dat zijn nieuwe televisiekanaal van de grond gaat komen.

Subsidiëring van culturele of creatieve projecten is volgens Iens onvermijdelijk voor een groot aantal projecten, maar men is vaak erg huiverig om mee te doen zodra dit een combinatie met commerciële bedrijven veronderstelt. Verder begrijp ik dat er veel subsidiegeld blijft liggen omdat niet bekend is dat het er is. Neem een syntens organisatie, die veel voor interactieve media en kleine doorgroeiende bedrijven kan doen, in kennis en in financieel opzicht.
Als de belangrijkste ontwikkeling op het gebied van internet, digitale media en user generated content zie ik wat het boekenvak betreft een absolute doorbraak op het gebied van printing on demand. De belangrijkste uitdaging voor de culturele sector is volgens mij de commerciële kant van de culturele zaak. Het moet toch altijd haalbaar en betaalbaar blijven. Ik denk dat de consument uiteindelijk ook mee gaat delen in de kosten en de opbrengsten.

Hidde Kross (34) is medeoprichter van SKOEPS.nl en partner in crime bij Sense Studios. Eerder werkte hij als strategieconsultant bij PCM Uitgevers, waar hij onder meer meewerkte aan DAG, NL20 en http://NRC.next. Hij studeerde moleculaire biologie (master) met een minor in bedrijfskunde.
Zijn laatste culturele activiteit: Krossin Gouda, een muziekfestival van mn achternicht Tania Kross. Zij is operazangeres en lekker aan het doorbreken. Zijn laatste vrijetijdsactiviteit: naar het strand van Bloemendaal op die ene tropische dag van het jaar.
Zijn antwoord op de trend voor de toekomst op het gebied van cultureel ondernemerschap:
Juist nu het hoogconjunctuur is, weten handige ondernemers het bedrijfsleven als mecenas te vinden, wat niet altijd slecht, maar ook niet altijd goed hoeft te zijn. In de reclame blijft de behoefte aan kruisbestuiving met echte creatieven groot, zeker diegenen die de nieuwe digitale ambachten beheersen. Iets waar cultureel ondernemers van oudsher goed in zijn, in een eigen netwerk economietje functioneren, is ook een trend in veel andere sectoren.

SKOEPS.nl is het dagboek van Nederland. De nieuwssite waar iedere ooggetuige of amateurreporter zijn foto’s en video’s naartoe kan sturen. Die zijn bijna allemaal met mobieltjes gemaakt. SKOEPS verkoopt de beelden door, en de reporter krijgt de helft van de opbrengst. Sense Studios zijn veejays, dus live videokunstenaars in clubs. We maken daarnaast onder meer online games. Beide bedrijven wonnen dit jaar een Spin Award.
Onze laatste projecten? We hebben net een project rond een groot muziekfestival in Zuid-Afrika gesponsord. 150 jonge journalisten van het continent deden daar uitgebreid verslag van, met begeleiding van de School voor Journalistiek Utrecht. Dit voorjaar organiseerde ik een soort underground-Idols voor videotalent, de VJ Academy.

Cultureel ondernemerschap is volgens Hidde Kross gekoppeld aan een zekere vorm van artistiek denken en handelen. Ondernemerschap betekent lef, geloven in je product, en klaarstaan voor je publiek. Hmm… typisch eigenschappen van een goede artiest of beeldend kunstenaar! Cultureel ondernemers die zelf geen uitvoerend op scheppend werk maken, moeten vanzelfsprekend dagelijks een atelier, galerie of concertzaal van binnen zien.
Als voorbeeld voor de cultureel of creatief ondernemer noemt Hidde Harry de Winter. Ik heb een tijdje met hem mogen samenwerken. Zijn culturele zender TV Oase is er helaas niet gekomen, maar ik heb veel bewondering voor zijn no-nonsense houding, zijn manier van omgaan met mensen en doorzettingsvermogen.
[ Cultureel ondernemers moeten dagelijks een atelier, galerie of concertzaal van binnen zien ]

Waar het over subsidiëring gaat, zie ik het meest zitten in constructies die de helft bijpassen. Zodat het project altijd moet laten zien dat er publiek is dat er geld voor over heeft. Daarnaast vind ik opstart hulp voor jonge kunstenaars of zelfs kinderen met een goed plan sympathiek en noodzakelijk. Wel vind ik dat we ons eerder druk zouden moeten maken over de miljarden subsidies op landmijnen, smog en bio-industrie wat niet wegneemt dat de culturele sector zinvol moet omgaan met gemeenschapsgeld.

Hidde noemt een hele serie ontwikkelingen op het gebied van internet, digitale media en het fenomeen Web 2.0 als onvermijdelijk:
Verdere ver-visualisering van onze omgeving. Binnenkort hebben we altijd minimaal twee tot drie beeldschermen in ons blikveld, inclusief het mobieltje. Dit zorgt voor een enorme extra behoefte aan (bewegend) beeld).
De game-industrie is in de VS inmiddels groter dan de filmindustrie: de kunsten gaan hier ook steeds meer expressie vormen vinden, waarin ook de kijker/luisteraar zelf een rol speelt. Dat raakt overigens aan de langzame, maar onstuitbare opkomst van virtuele 3D werelden als onderdeel van het artistieke palet.
Ik denk niet dat door Web 2.0 ineens iedereen kunstenaar wordt. Wel dat onverwacht talent (op het gebied van zang, literatuur, film) vaker buiten alle geijkte paden wordt ontdekt, omdat zelf produceren en publiceren zo gemakkelijk en goedkoop is geworden. SKOEPS dankt zijn succes aan onverwachte helden die de camera oppakken en zelf op jacht gaan naar nieuws in hun omgeving. Je ziet bij de jonge generatie dat hun mediaconsumptie deels is verschoven naar elkaars maaksels, meningen en tips, in plaats van wat traditionele televisie en masse aanbiedt. Een medium dat over een jaar of vijf al flink zal zijn versmolten met wat we nu internet noemen.

De uitdaging voor de culturele sector verandert daarmee niet: Die is dezelfde als van alle tijden: ouwe rotten moeten hun vak opnieuw blijven uitvinden en open staan voor wat er gebeurt, en misschien meer dan ooit vertrouwen en ruimte geven aan gedreven, getalenteerde nieuwkomers, voor wie nieuwe media ouwe koek is. Met die houding heb je geen glazen bol nodig, gewoon elke dag fris uit bed springen!

Diederik Martens, oprichter van twones.com, is 40 jaar. Hij volgde een opleiding aan de AKI (kunstacademie in Enschede) en werkte daarna als freelance art director in de online marketing.
Zijn laatste culturele n vrijetijdsactiviteiten: filmpjes. Als trend voor de toekomst op het gebied van cultureel ondernemerschap stelt hij: grote afvlakking en er vooral niet uitspringen.
[ In beweging blijven ]

Twones.com is een community gebaseerd op muzieksmaak. Ik bedacht Twones.com tijdens een vakantie in Italië. Twones is ook mijn meest recente project of product op cultureel of creatief gebied. Mijn visie op cultureel ondernemerschap? Doe wat je wilt doen, er is ruimte. Mijn voorbeeld van een cultureel of creatief ondernemer? David Bowie.
Ik ben erg vr subsidie, maar ik vind de manier waarop subsidievragers ermee omgaan vaak stuitend. Ze zijn vooral creatief in het opzoeken en invullen van de subsidiepotten.
Micro blogging en user interest social networks zijn volgens mij de trends voor de toekomst op het gebied van internet, digitale media en het fenomeen Web 2.0. En d uitdaging voor de culturele sector? In beweging blijven.

Boris Veldhuijzen van Zanten is 36 jaar. Na de circusschool ging hij naar de AKI en naar de Rijksakademie in Amsterdam. Als antwoord op de vraag naar zowel zijn huidige, als vorige baan/functie/werkkring vermeldt hij nadrukkelijk de term entrepreneur. Zijn laatste culturele activiteit: een bezoek aan een parfumfabriek in Grasse (Frankrijk); zijn laatste vrijetijdsactiviteit: vakantie in Le Rouret (Zuid Frankrijk). Als trend voor de toekomst op het gebied van cultureel ondernemerschap noemt hij niet verbazingwekkend maar een term: entrepreneurschap.
[ Subsidies? Bah! ]

Boris startte in 2001 met Meganova. Hij noemt Meganova een incubator voor jonge ideeën, projecten en bedrijven. HubHop een van de eerste WIFI spots van Nederland is een van de bedrijven die we zijn gestart in Meganova en succesvol hebben verkocht aan KPN in 2003. Ik zie het opzetten van bedrijven als een uitermate creatieve activiteit. Naast bedrijven organiseren we ook The Next Web Conference, een conferentie over de toekomst van het world wide web. Ik zie het als logische stap na de kunstacademie om entrepreneur te zijn.
Voorbeelden van cultureel of creatief ondernemers zijn voor mij mensen als Jeff Koons, Rob Scholte, Nina Brink.

Boris is niet erg enthousiast wanneer het gaat over subsidiëring van culturele of creatieve projecten. De meeste subsidies hebben vooral een gunstig effect op de subsidie verstrekkende partij en nauwelijks op de aanvragende en ontvangende partij. Subsidies? Bah.

Boris visie op de ontwikkelingen op het gebied van internet, digitale media en het fenomeen Web 2.0: User generated content leidt niet tot gezamenlijke kunstwerken, maar maakt het makkelijker voor talent om boven te drijven. Dat is niet altijd iedereen duidelijk. Web 2.0 gaat meer over aristocratie dan democratie.

MMNieuws, 8 december 2012

http://www.mmnieuws.nl/article/cultureel-ondernemen-een-vorm-van-artistiek-denken-en-handelen/

http://www.mmnieuws.nl/huidige-nummer/

http://www.mmnieuws.nl/