NRC | Cultureel Supplement | Arjen Schreuder – Het Net Werk van Rob Scholte, Alleen de Prijs is Echt

9 februari 2024AdminBusinessplan, Copyright, Home, Interview, Locatie, Media, Portretten, Ridderboek0

Het Net Werk van Rob Scholte, Alleen de Prijs is Echt

Rob Scholte (1958) wil met zijn schilderijen laten zien, dat kunst veel gewoner is dan mensen denken. De waarde van kunst hangt af van wat anderen er in zien. Het doet er dus hele maal niet toe wat je schildert. Kunst is bij voor beeld een schilderij van een fles Spa. Op het eerste gezicht heeft zo’n geschilderde fles Spa geen enkele functie, want je kunt er niet uit drinken. Toch vinden veel mensen zo’n schilderij meer waard dan de fles Spa zelf en dat blijkt uit het feit, dat ze het kopen. Dat is interessant. Blijkbaar is zo’n illusie iets waard. Wat Scholte interessant vindt is, je schildert een auto en daar na probeer je dat schilderij te ruilen tegen die auto. Kunst is eigenlijk het zelfde als geld. Geld is op zich zelf hele maal niets waard en toch hebben we met elkaar af gesproken, dat geld waarde heeft. Je geeft een paar briefjes van duizend en je krijgt er een auto voor terug. Binnen kort begint Scholte een nieuw project. Hij heeft de rechten gekocht op Monopoly geld en laat van dat geld gesigneerde zeef drukken maken. Deze zomer verkoopt hij het geld in onder andere New York en Moskou. Zo wordt hij miljonair met het verkopen van na maak geld.

Rob Scholte wil laten zien, dat kunst een illusie is. Hij zegt, dat er tegen woordig een enorme mythe hangt om het kunstenaarschap. Kunstenaars worden af geschilderd als heiligen en als geniale gekken, de media doen net of kunstenaars Jezus Christus zijn, Eet van mijn Lichaam en Drink van mijn Bloed. De prestatie staat in geen enkele verhouding meer tot de prijs. Een jongen van 26 jaar maakt een tekening, die een half miljoen op brengt, maar als die zelfde tekening is gemaakt door een onbekende is die niets waard. Dat is heel raar, hoor. Je bent Koning Midas, alles wat je aan raakt verandert in Goud. Veel jonge kunstenaars zijn al onder die druk bezweken. Scholte had het er een jaar geleden ook moeilijk mee. Kijk, Boris Becker verdient ook veel geld, maar die kan zich zelf nog wijs maken, dat hij daar voor een echte prestatie levert. Hij heeft een tennis racket en de kunde om daar mee veel wed strijden te winnen. Maar kunst?

Rob Scholte wordt lang zamer hand weerbaar. Er komt systeem in. Hij heeft het af gelopen jaar een re organisatie door gevoerd, de complete administratie staat nu op computer. Hij werkt met specialisten, iemand om licht op te hangen, een ander voor zeef drukken, een advocaat, iemand, die lastige mensen af poeiert. Hij kan zich niet meer veroorloven er een zootje van te maken. Hij heeft verantwoordelijkheden ten op zichte van de mensen met wie hij werkt. Hij is een produkt en dat produkt moet goed blijven. Zijn voor beelden zijn Henry Ford en Walt Disney, mensen, die hun eigen produkt werden. Andy Warhol heeft gezegd, dat hij een fabriek was en hij heeft ons de ogen geopend. Maar verder maakte hij tien jaar achter elkaar zeef drukken en verkocht ze voor zeg dertig duizend dollar per stuk. Warhol was een fabriek, die alleen maar produceerde, en dat is niet interessant, You’ve Got to Move the Product. Scholte is een fabriek op zoek naar nieuwe produkten. Zijn fabriek doet aan innovatie en Research, het is een bedrijf met Know How. Hij heeft een beeld archief en een kranten archief, geknipt in de laatste tien jaar met de snelle schaar en op onder delen in geboekt. Zeg Arend Oog of Karl May en hij kan het alle maal laten zien. Het ligt alle maal te wachten tot hij het kan in zetten.

Rob Scholte vindt kunst veel van zelf sprekender dan wordt gedacht. Kunst ligt op straat. Je bent iemand, die goed kan organiseren, je bent een regisseur. Hij heeft in de loop der jaren gemerkt, dat het zinloos is om van je zelf uit te gaan. Het heeft geen zin om dingen te schilderen, die je eigen gevoelens weer spiegelen. Echte gevoelens, als pijn, jaloezie en verlangen, zijn niet mee te delen. Echte dingen zijn onmede deelbaar. Dat is verschrikkelijk, maar het is wel waar, en Wittgenstein vond het ook al verschrikkelijk. Een kunstenaar moet zich nooit af vragen wie hij is. Wie dat doet, kan beter op houden. Het slechtste credo voor een kunstenaar is, Je Zelf Zijn. Het is een verstorven credo. Voor de schilderijen van Rob Scholte is wat hij voelt van geen enkele betekenis. Een schilderij krijgt pas betekenis als het wordt gezien. Als een schilderij niet wordt gezien, bestaat het niet. Dat wil Rob Scholte laten zien. Binnen kort gaat hij als eerste kunstenaar ter wereld werken met een zeer speciale verf, die onlangs in Parijs is ontdekt. Deze verf is honderd procent wit, je kunt er een schilderij vol komen wit mee maken. Dat betekent, dat de voor stelling alleen te zien is als je er bepaalde lampen op zet. Het is dus eigenlijk een onzichtbaar schilderij.

Rob Scholte heeft geen fantasie. Hij verzint niets. Daar is hij vaak op aan gevallen, maar hij heeft ontdekt, dat kunst nu één maal af beelding is en elke af beelding is hoe dan ook vals. Dat is volgens Scholte de fout, die bij voor beeld kunst vervalsers maken. Ze denken dat ze een kunst werk vervalsen, maar het enige, dat ze vervalsen, is de prijs. Ze jagen op een prijs, die ze zelf niet kunnen maken, de prijs van een ander. Het is dan ook te recht, dat ze de gevangenis in gaan. Het schilderij De Emmaüs Gangers in Museum Boymans Van Beuningen bij voor beeld, was gewoon een Johannes Vermeer, tot dat Han van Meegeren zei, dat hij het had gemaakt. Dat had hij dan ook niet moeten zeggen, hij had het doek gewoon met zijn eigen naam moeten signeren. Want was het daar door een minder goed schilderij geworden? Van Meegeren kon goed schilderen. Het was een vak man. Scholte heeft grote bewondering voor zijn Hertjes. De fout van Van Meegeren was, dat hij het schilderen van De Emmaüs Gangers niet tot zijn eigen kunst project heeft gemaakt. Zijn fout was, dat hij niet heeft durven te signeren. Dat maakte hem tot een op lichter.

Veel mensen denken, dat kunstenaars iets maken, dat echt bestaat, iets, dat geen af beelding is. Dat is een vergissing. Het heeft dus ook geen enkele zin om over echte kunst te spreken. Onlangs hebben mensen van het Rembrandt Research Project bepaald, dat De Man met de Gouden Helm niet door Rembrandt van Rijn is geschilderd. De prijs van het schilderij is onmiddellijk gekelderd. Maar waar om? Wordt een schilderij mooier als je hoort, dat het door Rembrandt is gemaakt?

Wie zijn die mensen van dat Rembrandt Research Project? Is het niet de kunstenaar zelf, die bepaalt, of iets echt of vals is? Mensen als Rembrandt en Peter Paul Rubens imiteerden zich zelf door hun werk te laten uit voeren door hun studio. Dat was hun eigen beslissing en kunstenaars zijn nu één maal hun eigen baas. Giorgio de Chirico besloot op latere leeftijd zijn vroege werken op nieuw te schilderen, uit rancune om dat het publiek de waarde niet had in gezien van zijn latere ontwikkeling. Salvador Dali signeerde blanco bladen. Karel Appel zegt volgens Scholte tegen iemand, die hij aardig vindt, dat hij in der daad een echte Appel van 15.000 gulden bezit, hoe wel hij hem niet heeft gemaakt. En tegen iemand, die hij verafschuwt, zegt hij, dat schilderij van U is geen echte Appel. Kunstenaars kunnen zo ver gaan als ze zelf willen. De film regisseur Michelangelo Antonioni heeft niet voor niets in al zijn films de camera vast gehouden, daar mee hij was wel de baas. Het mechanisme van op lichting zit in de kunstenaar zelf.

Het enige echte aan kunst is de prijs, zegt Rob Scholte. We zijn te recht gekomen in een wereld. waar in niet over de waarde, maar alleen nog over de prijs van kunst werken wordt gepraat. Dat is hem niet onwel gevallig, want hij verdient goed. Maar hij is in elk geval niet hypocriet. Hij is de boodschapper van slecht nieuws en de boodschap is, dat kunst geld is. Er zijn nu al landen, die hun staat schuld kunnen voldoen door een paar Rembrandts te verkopen. Dat betekent iets. Scholte denkt, dat wij kunst in de toe komst zullen in zetten voor het verbeteren van materiële om standigheden. Hij denkt, dat kunst geld zal gaan vervangen. Hij is er van over tuigd, dat kunst geld gaat vervangen. Originele kunst werken zullen gaan fungeren als dekking voor alles wat wij waarde vol vinden. Ze zullen verdwijnen in kluizen en onzichtbaar worden. Hun prijs zal stijgen en hun waarde dalen. Want de waarde van kunst wordt niet bepaald door originaliteit en uniciteit, maar door de re produceerbaarheid. De vraag, of je het origineel in handen hebt of een re produktie is niet van belang. Het gaat niet om het kunstwerk zelf, maar om het beeld, om wat het kunst werk in je hoofd, in het hoofd van de kijker te weeg brengt. Het origineel van de Mona Lisa mag wat Scholte betreft in een kluis staan, voor hem blijft het beeld van Leonardo de Vinci, die zich zelf als vrouw verbeeldt, een belangrijk beeld. Hoe meer een beeld wordt gereproduceerd, op radio en televisie, in kranten en op reclame zuilen, des te waarde voller het is. Originele kunst is misschien niet zo onontbeerlijk als wij alle maal denken. Scholte heeft een positiever beeld over kunst dan ooit.

Rob Scholte wil een beeld van zich zelf maken, dat over al het zelfde betekent. Hij wil zelf bepalen hoe andere mensen over hem denken. Hij wil begrepen worden. Dus maakt hij van zich zelf een af beelding, die maar op één manier kan worden begrepen. Want wat gebeurt er als je dat niet doet? Dan loop je bij voor beeld naar de melk boer. Die melk boer begint te denken, daar heb je die man weer met die rare hoed, zou hij een kaal hoofd hebben? Niet dat Rob Scholte al tijd een hoed draagt, het is maar een voor beeld. Wat hij er mee wil aan geven is, dat hij geen enkele controle heeft op wat die man over hem denkt. Daar wil hij wat aan doen. En dat is kunst. De pop zanger Bryan Ferry heeft zijn grootste geluk eens om schreven als, hij in de ene kamer, in de andere kamer ieder één, die hij kent, en tussen die twee kamers een deur, die hij naar believen open en dicht kan doen. Dat klonk Scholte nog al eng in de oren, maar hij her kent er verschrikkelijk veel in. Je durft nu één maal niet alleen te zijn. Het moet verschrikkelijk zijn om alleen te zijn, je zou er waar schijnlijk krank zinnig van worden. Want als andere mensen je niet zien, weet je nooit zeker of je bestaat, dan ben je een schim. En dat is verschrikkelijk. Sommige mensen moeten iemand in elkaar slaan om het gevoel te krijgen, dat ze er zijn. Ze zoeken bevestiging, dat ze bestaan. Dat kan Rob Scholte begrijpen. Hij kan zich niets angst aan jagender voor stellen dan iemand te zijn, die op straat wordt gepasseerd.

Rob Scholte vindt zijn kunst auto bio grafischer dan alles wat hij om zich heen ziet. Hij bestaat meer door dat hij zich zelf af beeldt. Hoe meer waarde volle af beeldingen, hoe meer hij bestaat. Nu is het probleem dat sommige personen of in stellingen zeggen, dat beelden hun eigen dom zijn. Ze zeggen bij voor beeld, dat zij dat beeld hebben bedacht en verbieden een ander het te gebruiken. Dat is onuit staanbaar. Want dat het beeld waarde vol is, komt niet door dat iemand, dat heeft bedacht, maar door dat Rob Scholte er waarde aan verleent. Er is in de huidige wereld geen natuur, maar alleen nog cultuur. Kunstenaars zullen dus altijd cultuur af beelden. Dat betekent, dat er al tijd wel een mensen hand aan te pas is gekomen, die kan zeggen, dat is van mij, dat heb ik gemaakt. Maar dan zou je nooit meer iets af mogen beelden! Rob Scholte had vroeger als jongetje op zijn radio een prachtig embleem van Philips. Toen hij dat wilde schilderen, gaf Philips hem daar geen toe stemming voor. Maar het was toch ook zijn embleem? Blijkbaar is het niet waar, dat op deze wereld alles van ieder één is. Daar om zal het volgens Scholte in de kunst meer en meer gaan over de vraag, wie bezit wat. Het zal steeds meer gaan over de vraag, wie welke afbeeldingen heeft. De wereld zal straks worden geregeerd door wie het Copy Right heeft, door wie de rechten heeft op re produktie van een waarde vol beeld. Pop zanger Michael Jackson heeft onlangs de rechten gekocht op alle liedjes van The Beatles. Dat betekent, dat Paul McCartney zijn eigen liedjes voort aan niet meer mag uit voeren, ten zij met toe stemming van Michael Jackson. Dat is de ontwikkeling. Je zou de naam Edouard Manet kunnen deponeren. Je zou ook de uitdrukking het regent pijpe stelen kunnen deponeren. Je zou van alles en nog wat kunnen deponeren. En kunstenaars zouden niets meer mogen af beelden.

Rob Scholte wil niet machte loos toe kijken. Hij ziet wat er gaande is en hij wil mee doen. Hij is geïnteresseerd in hoe je kunst matig vertrouwen kunt wekken. Maar hij ziet zich zelf niet tot in de eeuwigheid schilderen. Hij vindt de kunst markt heel interessant, hoe op veilingen de prijzen van bij voor beeld Julian Schnabel kunst matig worden op gedreven. Nog interessanter vindt hij de manipulaties door de media. Waarom heeft Amerika de Koude Oorlog gewonnen? Door de media. Hoe komt het, dat wij denken, dat Amerika een democratie is? Door de media. Wie veroorzaken uit eindelijk, dat de huur stijgt? De media. Wat Scholte interesseert is, dat in de televisie serie Dynasty de hoofd persoon Blake Carrington een feestje geeft en dat daar vervolgens de fictie nog echter lijkt als Henri Kissinger binnen komt lopen. Dat de hele wereld verontwaardigd kan raken over Nicolae Ceausescu van wege een verzonnen verhaal over een massa moord in Timișoara. Wat hem interesseert is, dat je met behulp van de media je zelf groter kunt maken dan je bent. Rob Scholte wil de media verdringen. Hij heeft nog niet de snelheid en de middelen, maar wel de kennis en de Background. Hij zal de media verdringen, dat gaat absoluut gebeuren. Hij zal de huidige systemen van binnen uit her vormen. Peter Kropotkin noemde dat Tegen Koppelen en dat is wat hij zal doen. Uit eindelijk zal hij een globaal net werk vestigen, een organisatie van vrienden, die de wereld beter zullen maken.

Rob Scholte wil laten zien, dat je de werkelijkheid niet kunt vertrouwen. Je weet nooit zeker, of je niet wordt gemanipuleerd. Je weet nooit zeker, of iets wel of niet bestaat. Is een fles Spa werkelijk een fles Spa? Misschien is er wel iemand mee op zijn hoofd geslagen. Sinds de media aan de macht zijn, is het verschil tussen werkelijkheid en fictie niet meer te maken. Op de Biennale van Venetië is hij dit jaar de Nederlandse vertegenwoordiger. Maar wie vertegenwoordigt hij eigenlijk? De staat. De staat vertegenwoordigt ons beeld over een democratie, een beeld, waar vijftig procent van de Nederlanders al niet meer in gelooft. De staat vertegenwoordigt dus gewoon zich zelf en Rob Scholte vertegenwoordigt in Venetië alleen zich zelf en een stelletje ambtenaren. Hij is de Pipo, die de BoBo’s in staat stelt een reisje naar Venetië te maken. Rob Scholte haat Venetië. Venetië is een ten toon stelling, waar in ten toon stellingen worden gehouden. Het is belachelijk daar nog ten toon stellingen te organiseren. Die stad dondert in elkaar. Alle muren staat vol met de protesten van de paar mensen, die er nog wonen, NO EXPO. Venetië is de in zich zelf draaiende toeristen machine. Venetië staat symbool voor een vervallen rijk. Maar Rob Scholte doet mee. Hij is bereid om vuile handen te maken. Want alleen als je vuile handen maakt, kun je iets veranderen. En het moet veranderen. We moeten naar een wereld, waar in een geschilderde fles Spa even veel waard is als een echte fles Spa. De wereld moet beter worden.

NRC, 20 april 1990

https://www.nrc.nl/nieuws/1990/04/20/alleen-de-prijs-is-echt-foto-rineke-dijkstra-het-netwerk-van-rob-scholte-kb_000029735-a3761605

Het Net Werk van Rob Scholte, Alleen de Prijs is Echt

Dit delen: