AVULA – Simon Heijmans op zoek naar verhalen over Marggraff + Richard Clevers – Is er ‘een definitief antwoord’ ? + Miranda van Houtum – Stichting wil in Zionsburg Villa Pardoes vestigen
Simon Heijmans is op zoek naar verhalen over Zionsburg en Marggraff
‘Wat Een Dag’ is een radioprogramma van Avulo. Elke werkdag twee uur gezellige muziek, nieuws en twee bijzondere gasten. Afgelopen maandag 22 oktober was Simon Heijmans in de studio met een bijzondere oproep. Simon maakt een podcastserie voor de NTR en Radio 1 over de brand in 2003 van Zionsburg en over het leven van de toenmalige grootgrondbezitter, Ewald Marggraff. Simon is op zoek naar verhalen over het leven van Marggraff en deed een oproep om hem te mailen op https://www.simonheijmans.com/, daarop staat ook een contactformulier of hem gewoon aan te spreken als hij in Vught rondloopt of op een terrasje zit, hij draagt een groene pet. Simon is regelmatig in Vught te vinden en benadrukt, dat mensen niet moeten schromen om contact op te nemen of hem aan te spreken. Hij is geïnteresseerd in elk verhaal, hoe klein ook en als is het maar over de pauwen, die rondvlogen in de wijk rondom Zionsburg.
Simon is ook werkzaam als acteur en was op tv onder meer te zien in: ‘Lijn 32’, ‘Feuten’, ‘Tessa’, ‘De val van Aantjes’, ‘Dip’ en ‘Bitterzoet’. Simon speelde een rol in aflevering 67 van ‘Flikken Maastricht’. In de film ‘Nena’ van Saskia Diessing had hij een gastrol. Simon was in 2017 ook twee afleveringen te gast in Goede Tijden, Slechte Tijden. Daarnaast is Simon ook werkzaam als stemacteur en voice-over. Simon is geboren in Engelen, kwam regelmatig bij familie in Vught en woont nu in Amsterdam.
AVULA, 26 oktober 2018
http://www.avulo.nl/simon-heijmans-is-op-zoek-naar-verhalen-over-zionsburg-en-marggraff
Is er écht ‘een definitief antwoord’, na 15 jaar speculaties over de dood van Ewald Marggraff?
Ewald Marggraff op zijn landgoed Zionsburg, bijna vier maanden voor zijn overlijden (foto Jan Verhoeff)
Over de mysterieuze dood van grootgrondbezitter Ewald Marggraff doen in Vught al vijftien jaar speculaties de ronde. Nu is er ‘een definitief antwoord’, claimt Simon Heijmans, die na maanden onderzoek overtuigd raakte van een moordtheorie. Hoe sterk is zijn onderzoek?
Wie is Simon Heijmans en wat heeft hij onderzocht?
Simon Heijmans (29) is theatermaker en acteur, opgegroeid in Engelen. Als kind was hij vaak in Vught, bij bekenden in de Marggraffstraat. Voor Heijmans was Marggraff, ‘die meneer die in een kasteel woonde’. Die zoveel land had, dat hij heel Brabant kon doorkruisen zonder de grond van een ander te betreden. De man, die met een jachtgeweer achter je aan kwam als je ongevraagd op zijn landgoed was. Althans, dat waren indertijd de geruchten in Vught.
Na de brand in zijn landhuis, waarbij Ewald Marggraff op 7 december 2003 om het leven kwam, werden de verhalen al maar wilder. Er zouden belangrijke historische documenten, gouden munten, schilderijen én miljoenenbedragen verdwenen zijn. Zijn dood zou verdacht zijn. Simon Heijmans besloot in een podcast serie (van zes audio uitzendingen) op zoek te gaan naar feit en fictie rond de excentrieke landheer.
Heeft Heijmans gevonden wat hij zocht?
In de slotaflevering concludeert hij zelf van wel. Zo’n beetje alle antwoorden beweert hij gevonden te hebben. Zo concludeert hij dat de gouden munten van Marggraff waardeloos waren en dat het onaannemelijk is, dat hij documenten had, die van groot historisch belang waren. Maar Heijmans’ belangrijkste conclusie is natuurlijk, dat Ewald Marggraff vermoord is. En dat dit met zijn kunstcollectie te maken had.
Er zijn meer mensen, die dat in het verleden beweerd hebben, onder wie een toenmalige huisvriend. Simon Heijmans vond echter een nieuwe bron: kunstdetective Arthur Brand. Brand achterhaalde via zijn contacten, dat Ewald Marggraff het slachtoffer zou zijn geweest van kunstzwendel. Hij zou miljoenen hebben gestoken in kunstwerken, die later bijna allemaal vals bleken te zijn. Toen Marggraff er achter kwam, dat hij belazerd werd, dreigde hij met aangifte, wil het verhaal.
Dat zou voor de oplichter(s) aanleiding zijn geweest hem te vermoorden en zijn huis in brand te steken. Alle vervalste schilderijen zouden tegelijkertijd uit zijn huis zijn gehaald. Een aantal werken liep roetschade op, omdat de brand al om zich heen sloeg. Maar ze zijn er dus nog. Kenner Brand zegt ze met eigen ogen gezien te hebben en beklemtoont, dat dit dus ook belangrijke bewijzen zijn. Hij toonde foto’s van enkele – tot dan toe verloren gewaande – werken op Twitter.
Tekst gaat verder onder de tweet
Arthur Brand @brand_arthur
Dit zijn de vier foto’s die besproken worden in de podcast ‘De Brand in het Landhuis’, aflevering 6….
Dit zijn de vier foto’s die besproken worden in de podcast ‘De Brand in het Landhuis’, aflevering 6….https://t.co/x8s0VJ1c1i pic.twitter.com/4Py6VgXnGK
— Arthur Brand (@brand_arthur) 9 februari 2019
Twitter, 9 feb. 2019, 17:14
https://twitter.com/brand_arthur/statuses/1094268387063148544
Is het verhaal 100 procent zeker?
Dat is voor de kritische luisteraar moeilijk te beoordelen. “Jij bent op dit moment onze enige bron hierin. Ben je echt zeker van dit verhaal?”, horen we Heijmans aan Arthur Brand vragen. De kunstdetective antwoordt, dat hij het verhaal over de moord niet heeft gehoord van een directe getuige. Maar wel van iemand, die betrokken was bij de verkoop van de Margraff collectie na diens dood. Brand: “Die persoon zegt du, dat hém is verteld hoe het gegaan is.”
Kortom: het is niet uit eerste hand. Brand wijst er wel op, dat de toenmalige huisvriend van Ewald Marggraff een soortgelijk verhaal heeft verteld. Is het daarmee waar? Heijmans zelf gelooft in elk geval van wel en beëindigt zijn zoektocht naar nóg meer bronnen. Mogelijk speelt mee, dat hij theatermaker is en geen rechercheur of onderzoeksjournalist.
In de laatste aflevering horen we hem het verhaal symbolisch afsluiten. Hij begraaft een aantal voorwerpen in het land van Marggraff. Het verhaal over de Vughtse landheer is dan in zes afleveringen met veel omhaal van woorden verteld. Nogal wat luisteraars zeggen er door gegrepen te zijn. Zij voelen zich deelgenoot van de zoektocht. Maar die is – op de keper beschouwd – nog niet echt ten einde.
7 december 2003 brandweerlieden betreden de voorzijde het nog na smeulende Zionsburg (foto Joep Lennarts)
Moet Arthur Brand niet naar de politie met zijn verhaal?
In de podcast houdt de kunstdetective de naam van zijn bron geheim. Maar dat wil niet zeggen, dat Brand geen medewerking wil verlenen aan nieuw justitieel onderzoek, zegt hij tegen het Brabants Dagblad. “Als de politie bij me aanklopt, gaan we die moord oplossen, natuurlijk.” Al zegt hij de naam van de dader(s) zelf niet te kennen.
Arthur Brand, ook bekend van tv, is gespecialiseerd in het terugvinden van gestolen schilderijen – en moet daarbij vaak zaken doen met de onderwereld. Normaal gesproken laat de politie hem begaan, maar ook Brand zelf kan zich voorstellen, dat de zaken bij een moord anders liggen. Het Openbaar Ministerie heeft echter al laten weten géén aanleiding voor nieuw onderzoek te zien. “Dat is jammer”, vindt Brand.
Hoe zit het met andere onthullingen in de podcast?
Opmerkelijke ontdekkingen deden Heijmans en zijn eindredacteur in de statuten van de Marggraff stichting. Dat is de stichting, die de nalatenschap van Ewald Marggraff beheert. Zo ontdekten ze, dat familie van Ewald Marggraff in het stichtingsbestuur zijn meerderheid verloor. Dat kwam door het aantreden van nieuwe bestuursleden, van buiten.
Uit de statuten verdween vervolgens onder meer de eis, dat de familie betaald moest worden uit het geld van de stichting. “De familie is kaltgestellt”, concludeert een deskundige in de podcast. De indruk wordt gewekt, dat de nieuwe bestuursleden, onder wie Charles de Mooij – directeur van Het Noordbrabants Museum – zichzelf zo meer ruimte gaven om over het vermogen te beschikken. In het buitenland zou nog 80 miljoen euro van Marggraff zijn opgedoken.
Wat zegt het nieuwe stichtingsbestuur daar zelf over?
In een verklaring, die gisterenmiddag werd rondgestuurd wordt de interpretatie van de onderzoeksresultaten ‘suggestief’ genoemd. Gesteld wordt ook, dat de familie Marggraff (en haar adviseurs) het met alle maatregelen van het nieuwe bestuur eens zijn. “Daarbij is de grootste wens van de familie, namelijk herstel van Zionsbrug (Marggraffs landgoed,red.) en de instandhouding van de bezittingen steeds het uitgangspunt.”
En wat is de rol van Charles de Mooij?
Museumdirecteur Charles de Mooij krijgt in de podcast extra aandacht. Een anonieme bron wijst in de laatste aflevering naar een andere stichting, waar De Mooij bestuurslid was: de Mastboom-Brosens stichting in Oud Gastel. Die beheert het vermogen van de overleden Henri Mastboom. Ook hij liet na een eenzaam bestaan een fortuin achter. Ook hier vond in 2016 een statutenwijziging plaats. Die maakte het de Mastboom-Brosens stichting expliciet mogelijk óók geld uit te keren aan Brabantse musea.”
Dus Charles de Mooij kon zijn eigen Noordbrabants museum geld toekennen?
Ja, samen met zijn medebestuursleden. Ook De Mooij koos er gisteren voor via een woordvoerder een schriftelijke verklaring rond te sturen. Daarin valt onder meer te lezen, dat Het Noordbrabants museum in 2012 van de Mastboom-Brosens stichting 53.500 euro voor de restauratie van wapenschilderijen kreeg. In januari 2019 ontving het museum een bijdrage van 12.000 euro voor aankoop van kerkzilver uit Breda. De woordvoerder zegt in een toelichting, dat iedereen hierover altijd transparant is geweest. Verder paste de statutenwijziging in ‘de geest van de stichting’ en werd deze door de rechtbank goedgekeurd.
Heeft De Mooij niettemin de schijn van belangenverstrengeling tegen, door als stichtingsbestuurder geld toe te kennen aan zijn eigen museum?
De zegsman antwoordt, dat de bestuursleden er unaniem mee instemden en wijst er ook op, dat het gaat om twee subsidies op een totaal van ‘honderdduizenden euro’s’. “De Mooij is van mening, dat het een zorgvuldig proces is.” Eind 2016 nam hij overigens afscheid bij de Mastboom-Brosens stichting.
BN De Stem, 13-02-19, 09:21 Laatste update: 12:09
Marggraff Stichting wil in herbouwd Zionsburg in Vught een soort Villa Pardoes vestigen
Angelina Aghina (links), Tedje Aghina Marggraff (midden) en Lodewijk Aghina onthulden zaterdag een gedenksteen (foto Olaf Smit)
Vught – De Marggraff Stichting wil in het herbouwde Zionsburg een soort Villa Pardoes vestigen. Een verblijf voor vijf gezinnen met ernstig zieke jongvolwassenen. Zaterdag startte officieel de herbouw van het in 2003 afgebrande landhuis én de restauratie van het park.
Door de bladloze bomen schijnen de zonnestralen op Zionsburg. Slechts de gestutte muren met de zwartgeblakerde vensters staan sinds de verwoestende brand in 2003 nog overeind. De natuur heeft bezit genomen van het landhuis van wijlen Ewald Marggraff. Maar wie goed kijkt, ziet ook nog bijzondere en kleurrijke details. Aan het mystieke geheel komt definitief een einde. Afgelopen zaterdag startte de herbouw van Zionsburg. Die duurt 2 tot 2,5 jaar.
Emoties
De erven van de excentrieke Marggraff legden de ‘tweede steen’. Zus Tedje, neef Lodewijk en nicht Angelina uit Wassenaar treden zelden in de spotlight, maar ze zijn blij met het herstelplan. Tegelijkertijd roept de plek, waar hun broer en oom in december 2003 op gruwelijke wijze stierf ook emoties op. “De tweede steen leggen we vandaag ruim 15 jaar na de tragische dood van mijn oom”, zegt de jarige Angelina. Ze wordt 49. “Mijn grootvader Lodewijk Willem Johan Marggraff legde bijna 136 jaar geleden de eerste steen van de huidige Zionsburg. Dit gebeurde op zijn vierde verjaardag, 16 augustus 1882.”
De natuur heeft bezit genomen van Zionsburg (foto Olaf Smit)
De vogels zingen en op de achtergrond klinkt vrolijk het carillon van de Lambertustoren. Angelina: “Voor mijn grootvader en de rest van de familie stond natuur altijd op de eerste plaats. Mijn moeder wil in zijn voetsporen treden. Het was hier een komen en gaan van ooms en tantes. Als jong kind liep mijn moeder rond met een kinderwagen vol jonge poesjes. Volgens oom Ewald was Zionsburg het middelpunt van Vught. Daarom willen we het landhuis een mooie maatschappelijke functie geven door er ernstige zieke jongvolwassenen op te vangen. Dit idee is ontstaan in nauwe samenwerking met Villa Pardoes.”
Villa Pardoes
De besloten bijeenkomst werd bijgewoond door zo’n veertig mensen, waaronder het nieuwe bestuur van de stichting, vertegenwoordigers van de gemeente Vught, de aannemer, monumentencommissie en andere betrokkenen. Ze kregen een unieke kans om via de opgebouwde steigers vanaf boven een blik te werpen op het afgebrande landhuis.
Ook Peter Persoon, directeur van Villa Pardoes was aanwezig. Hij is enthousiast over de plannen van de Marggraff Stichting. “Het wordt een grote uitdaging, maar met medewerking van de gemeente en vele vrijwilligers kan het lukken. Vught en omgeving heeft veel potentie.”
Ernstig zieke jongeren
Persoon deelt zijn expertise met de stichting. “Ik heb ze het idee aan de hand gedaan om een logeerverblijf te realiseren voor gezinnen met jongeren tussen de 12 en 18 jaar, die ernstig ziek zijn. Een dergelijke voorziening ontbreekt in de regio. Zieke jongeren zijn kwetsbaar. Dit is een prachtige plek, waar vijf gezinnen kunnen genieten, ontspannen én geïnspireerd raken. Ik denk aan thema’s, bijvoorbeeld samen musiceren, koken of de natuur in en aan een combinatie met het bedrijfsleven. Deze plek kan bijdragen aan het herstel van zieke kinderen én het weer op de rails zetten van de rest van het gezin.”
Burgemeester Roderick van de Mortel van Vught is eveneens enthousiast. “Jaren hebben we de desolate toestand van het landhuis moeten aanzien. Er was heel lang twijfel over wat er zou gaan gebeuren. Wij zijn ongelooflijk blij, dat gekozen is voor herstel van het landhuis. Vught koestert deze plek.”
Eindhovens Dagblad, 18-02-19, 06:01
Meer informatie:
https://robscholtemuseum.nl/?s=Simon+Heijmans
https://robscholtemuseum.nl/?s=Ewald+Marggraff
https://robscholtemuseum.nl/?s=Arthur+Brand