Martin Bril − Angst
In Rotterdam kwam ik nieuw werk tegen van Rob Scholte, de kunstenaar die bij een bomaanslag in 1994 beide benen verloor….
Scholte was van meet af aan niet geïnteresseerd in de verwisselingstheorie. Volgens hem kwam de aanslag uit zijn eigen omgeving. De eerste verdachte die passeerde, was een ontslagen assistent. Daarna volgden vrienden, daarna steeds ingewikkelder complottheorieën. Gewerkt werd er intussen nauwelijks, en Scholte verloor alles wat hij had. Het leek erop dat hij kopje onder zou gaan in zijn eigen paranoia.
Vorig jaar dook hij ineens weer op. Hij bleek zich in Bergen, Noord-Holland te hebben gevestigd en was weer aan het werk. In een Amsterdamse galerie exposeerde hij een groot, conceptueel kunstwerk dat uitduizenden viltstiften bestond. Gezeefdrukte versies van oude schilderijen werden ook verkocht. De kunstenaar maakte een montere indruk.
In Rotterdam hangt nu, bij galerie Animaux, een tentoonstelling die Embroidery heet. Het is het eerste deel van een drieluik. Later deze maand volgen Salary (nieuwe schilderijen) en History (oud werk). Dit eerste deel bestaat uit 216 omgekeerde borduurwerkjes van het klassieke soort: het Melkmeisje van Vermeer, een jachttafereel, de Nachtwacht, zwaluwen en roodborstjes, Doris Rijkers, bloemstukken, een hertje, driemasters op woelige baren, molens – allemaal van dat borduurwerk dat vroeger bij oude tantes in de gang hing en dat je tegenwoordig op rommelmarkten tegenkomt.
Wat Scholte ermee heeft gedaan, is eenvoudig: hij heeft het borduurwerk(soms groot, soms klein) uit de lijst gesneden, omgedraaid, weer opgespannen en ingelijst. Het resultaat is een wonderlijke wereld; de achterkant van het cliché, zou je kunnen zeggen. En hoe ziet die achterkant eruit?
Rafelig, slordig.
Kriskras gespannen draden.
Losse eindjes.
Vreemde pluizen.
Soms is er heel netjes geborduurd en zie je de voorstelling aan de achterkant perfect gespiegeld, soms ook is er woest en slordig geborduurd en is in de achterkant het beeld aan de voorkant nauwelijks te herkennen.Maar zo simpel als het klinkt, omgekeerd borduurwerk, zo imposant is het ook, vooral als je alle 216 werkjes bij elkaar neemt. De achterkant van de geschiedenis trekt dan aan je voorbij, en aan de achterkant zijn de clichés net zo lullig als aan de voorkant, en bovendien nog mensenwerk ook.
Typisch Scholte, toch, dit werk.
Het roept herinneringen op aan zijn eerste grote show samen met Sandra Derks: een muur van tientallen kleine en grote schilderijen; aan zijn werk op de Biënnale van Venetië, waar hij goochelde met de clichés van straatschilders; aan zijn enorme muurschilderingen in de replica van HuisTen Bosch in Nagasaki. Ook een van zijn oerbeelden, De Angst, is weer aanwezig: het spiegelbeeld van Nederland dat verdomd veel op de Nederlandse leeuw lijkt. Angst is misschien ook wel het grote thema in het werk van Scholte – angst dat op een dag geen enkel beeld nog iets zal betekenen,angst voor de leegte.