Kunstredactie Trouw – Ajax kunst verwerkt in nieuwbouwwijk + Maarten Moll – De betonnen middenstip op de resten van het oude stadion
De symbolische middenstip van het oorspronkelijke Ajax voetbalveld met daarop een mascotte (foto Vrienden van de Watergraafsmeer)
Ajax kunst verwerkt in nieuwbouwwijk
Amsterdam – Ajax is vertrokken uit De Meer, maar de geest van de club blijft voor altijd op de plek in de Watergraafsmeer hangen.
Ook als er binnenkort een nieuwbouwwijk als een deken over het voormalige voetbalterrein is gelegd, blijft Ajax een beetje aanwezig. Als troost voor de fans verdwijnen niet alle sporen van het oude stadion onder het beton. De kunstenaars Harald Vlugt en David Mach verwerken een aantal De Meer ornamenten in hun kunstproject voor de wijk.
Park de Meer wordt een wijk, zoals ze de laatste jaren door heel Nederland verrijzen: kubusvormige bouwblokken, met hier en daar wat bijzonder materiaalgebruik of een luifel als dakrand. Zo strak en geordend in ieder geval, dat de Nederlander Vlugt en de Schot Mach frivole accenten willen aanbrengen als ‘tegenhanger van de afgemeten bouwvorm‘, zoals Vlugt het noemt.
In de wijk komt een esplanade van bijna 200 meter lang en 18 meter breed, waar de kunstenaars drie elementen in aanbrengen: een life size voetbalveld in vijf kleuren baksteen, een 30 meter lange rotspartij van bakstenen, die als lava over de grond stromen en rood wit geblokte banen die als verticale accenten op drie woontorens worden geplakt. Op de witte vlakken van deze banen – gemaakt van keramische tegels – komen de relikwieën uit het oude stadion. Zo hoog, dat vandalen er niet bij kunnen.
Ornamenten
Vlugt: “Bij de sloop van het stadion dreigden souvenier jagers allerlei ornamenten te jatten. Vandaar dat de sloper in samenspraak met de mensen van Ajax heeft besloten om in één avond alle details van historische waarde uit het stadion te halen. Zo zijn de betonnen ballen gered, die de toegang tot de vakken markeerden, maar ook de vak aanduiding, borden van masoniet, en de gietijzeren letters, die in de beginjaren van het stadion de vak indeling aangaven. Alle spullen zijn in een container op een geheime plek ergens in Noord Holland weggeborgen en daar putten wij nu uit.”
Harald Vlugt ziet het al helemaal voor zich. “Wanneer je straks over de ringweg rijdt, zie je in de verte de drie rood wit geblokte palen, die als landmeter stokken de plek van het oude veld aangeven. Een ‘fossiel‘ van het veld zelf ligt er ook, maar zo subtiel, dat je pas in tweede instantie zult denken ‘hé wat is dit voor een bekend patroon.’ De rotspartij kun je beschouwen als het laatste restje modder, dat over is van het droogleggen van de polder. We denken erover om die rots van baksteen 5,10 meter hoog te maken, wat verwijst naar het waterpeil, dat ooit op deze plek stond.”
Harald Vlugt kreeg de kunstopdracht voor Park de Meer na een kleine competitie met Rob Scholte. Vanaf het begin heeft hij Mach – een internationaal gerenommeerde beeldhouwer – erbij betrokken. Al eerder werkte de Nederlander samen met de Schot voor een tentoonstelling in een Amsterdamse galerie.
De projectontwikkelaar stelde in de kunstopdracht van meet af aan, dat iets met het Ajax verleden van de plek moest worden gedaan. Naast Vlugt en Mach maken ook Guiseppe Penone en de beeldhouwer Nab een kunstwerk voor de wijk. Zij hoeven zich echter niets aan de Ajax geschiedenis gelegen te laten liggen.
Trouw, 18 april 1998, 0:00
https://www.trouw.nl/nieuws/ajaxkunst-verwerkt-in-nieuwbouwwijk~bd202131/
De betonnen middenstip op de resten van het oude stadion
De Middenstip op Esplanade De Meer ligt niet echt op de plek van de oude middenstip (foto Carly Wollaert)
De stad staat vol met kunst, van wereldvermaarde kunstenaars tot anonieme beeldhouwers. Wat zijn de verhalen achter deze beelden? Dit keer: Middenstip.
Als je met je hoofd in de wolken loopt, zie je het ding niet. Dan zie je veel wat aan het roemruchte verleden herinnert. Op de flatgebouwen aan Esplanade De Meer zijn verwijzingen verwerkt naar het stadion, dat hier ooit stond. ‘Vak A‘, ‘Vak K‘ lezen we op de rood wit geblokte kolommen, die tegen de muur zijn bevestigd.
Ook de rood witte pilaren en de tegeltableaus doen aan dat verleden denken. Hier stond ooit een voetbalstadion. In stadion De Meer speelde Ajax op 6 augustus 1996 zijn laatste wedstrijd; Willem II werd met 5 – 1 verslagen. Willem II‘er Jack de Gier scoorde, tot verdriet van het publiek, het laatste doelpunt in De Meer. Ajax ging in de Arena voetballen, het oude stadion ging plat en op de resten verrees de woonwijk Park de Meer.
Nog veel meer refereert in de nieuwe wijk, die in 2002 werd opgeleverd, aan Ajax. De 14 (!) bruggen zijn vernoemd naar oud spelers uit de periode 1971 – 1973 toen driemaal op rij de Europa Cup 1 werd veroverd; onder anderen Ruud Krol, Barry Hulshoff, Johan Neeskens, Johnny Rep en Johan Cruijff. En de straten zijn vernoemd naar de stadions, waar Ajax legendarische Europa Cupduels (veel finales) speelde: Anfield Road, Wembleylaan, Stade de Colombes, Delle Alpihof en Bernabeuhof.
En dan moet je uitkijken, dat je niet over dat betonnen ding struikelt, dat midden op Esplanade de Meer is geplaatst.
Symbolische stip
Een halve, ingemetselde bal, omgeven door concentrische cirkels, die moet aangeven, waar de middenstip van Stadion de Meer lag. Gemaakt door kunstenaar Harald Vlugt. Nou ja, bal, een patroon op de bal ontbreekt, maar het idee is duidelijk. Mooie symboliek – als zijn er ’s nachts wel eens fietsers onderuit gegaan, die de middenstip over het hoofd zagen.
Maar…
De middenstip ligt niet op de plek, waar het originele, witgekalkte rondje de bal droeg. Gekozen is voor een centrale plek in de woonwijk. Een symbolische stip. De eigenlijke middenstip ligt westelijker, richting Diemen, tussen het Delle Alpihof en Bernabeuhof, in een tuin van dat laatste hof.
Ach, een kniesoor – of een Japanse toerist – die daar op let. Met een voet op de bal – die dan een tijdverdrijf wordt uit de Harry Potter boeken – verandert de omgeving en sta je op het veld, hoor je de volle tribunes, zie je Dennis Bergkamp langs de lijn flitsen tegen Malmö FF, Marco van Basten omhalen tegen FC Den Bosch, en Cruijff tijdens zijn comeback prachtig stiften tegen Haarlem.
Middenstip
Sinds 2002
Kunstenaar Harald Vlugt
Waar Esplanade De Meer
Het Parool, 28 juli 2017, 9:02
Meer informatie
https://robscholtemuseum.nl/?s=Harald+Vlugt
https://robscholtemuseum.nl/?s=David+Mach
https://robscholtemuseum.nl/?s=middenstip
https://robscholtemuseum.nl/?s=Ajax
https://robscholtemuseum.nl/?s=Stadion+De+Meer
https://robscholtemuseum.nl/?s=Watergraafsmeer
https://robscholtemuseum.nl/?s=Johan+Cruijff