Johan Remkes – Integriteit begint bij jezelf
Kent u dat woord nog? ‘Onkreukbaar’. Volgens het synoniemenwoordenboek is een onkreukbaar persoon integer, rotsvast, rechtschapen, onbesproken, onaantastbaar, niet omkoopbaar, strikt, eerlijk, betrouwbaar.
Tegenwoordig gebruiken we vaak het begrip integer. Een betrouwbare en geloofwaardige overheid staat of valt met integere bestuurders en ambtenaren. Dat geldt voor ambtenaren die in de buitendienst werken, en voor topmanagers. Het geldt voor volksvertegenwoordigers en de gekozen en benoemde dagelijkse bestuurders.
Op de proef gesteld
Helaas worden overheidsdienaren steeds meer op de proef gesteld. Soms liggen de verleidingen om de hoek, maar steeds vaker spelen ook bedreigingen een rol. Criminelen zoeken naar de zwakste schakel. Omkoping wordt gemakkelijker als criminelen via een slinkse weg iemand in de schulden kunnen steken. Soms gebeurt het directer door middel van chantage of fysieke bedreiging. En nog lastiger is het als deze ondermijningsstrategieën worden gecombineerd. Uit de Monitor Integriteit en Veiligheid Openbaar Bestuur 2016 blijkt dat 27 procent van de politieke ambtsdragers het afgelopen jaar te maken heeft gehad met agressie of geweld. Ik vind dat wanneer je dat als een bestuurder overkomt, je aangifte moet doen. Altijd, omdat bedreigingen een ondermijning van het openbaar bestuur en onze rechtstaat zijn.
Sinds een jaar is in de provinciewet en gemeentewet vastgelegd dat integriteit een provincie-brede en gemeente-brede aangelegenheid is. Volksvertegenwoordigers, bestuurders én ambtenaren moeten in de eerste plaats zelf zorg dragen voor de integriteit van hun handelen. Ook dragen zij gezamenlijk verantwoordelijkheid voor het functioneren van de provinciale organisatie, respectievelijk gemeentelijke organisatie, als geheel.
De commissaris van de Koning is als provinciebestuurder de hoeder van de bestuurlijke integriteit voor de eigen organisatie. Bij integriteitschendingen door het bestuur wordt verwacht dat ik handel. De burgemeester en de voorzitter van een waterschap heeft een soortgelijke rol als het gaat om integriteitsschendingen bij de gemeente of een waterschap. Daarnaast heb ik als rijksorgaan de expliciete bevoegdheid gekregen als het gaat om gemeenten en waterschappen. Ik kan adviseren en bemiddelen wanneer de bestuurlijke integriteit van een gemeente in het geding is.
Ik vind het belangrijk om het bewustzijn en de aandacht voor integriteit in Noord-Holland te vergroten. Ik heb daarom het afgelopen jaar een aantal bijeenkomsten gehouden met burgemeesters en statenleden.
Transparantie
Thema’s waren ‘de weerbare overheid’ en ‘ondermijning van overheid en bedrijven door criminele activiteiten’. Daarbij kwamen onder meer vermenging van onderwereld en bovenwereld, bedreiging en intimidatie, infiltratie en omkoping aan de orde. De deelnemers aan de bijeenkomsten wisselden onderling ervaringen uit en deskundigen op het gebied van criminaliteitsbestrijding gaven adviezen over maatregelen ter bevordering van integriteit.
We hebben onder meer het belang van het opstellen van ondermijnings- en kwetsbaarheidsanalyses voor gemeenten besproken. Ik heb het belang van transparantie benadrukt. Zaken moeten niet worden verdoezeld of verzwegen. Het moet normaal zijn dat verdachte zaken, bijvoorbeeld buitenproportionele uitgavenpatronen, worden gemeld.
Transparantie begint in de eerste plaats bij jezelf. Bij de provincie hebben we voor gedeputeerde staten, provinciale staten en ambtenaren een gedragscode vastgesteld. Duidelijk moet zijn wat je doet, zodat vermenging van belangen wordt voorkomen. Inzicht in nevenfuncties en (financiële) belangen is daarvoor van groot belang. Dat wordt ook op onze website gepubliceerd. Belangrijker dan regels is echter nog dat er een zodanige ‘veilige’ cultuur bestaat dat we elkaar in de organisatie kunnen aanspreken. Integriteit hoort binnen iedere organisatie een onderwerp van discussie te zijn. Hoe zit het met uw onkreukbaarheid?
Provincie Noord-Holland, 16 december 2016
De Arend wil door de duif gehaald worden MET God.met spoed de politie weet waar ik ben