Jeroen Wielaert – 50 ‘IJkpunten’ + NPO Radio 1 – Vijftig beste Nederlandse kunstwerken sinds 1968 + MAX Vandaag – The Passion gaat verder + Anook Cléonne – Beeldbrief (96)

50 ‘IJkpunten’ van moderne Nederlandse kunstgeschiedenis te zien

Zaterdag opent in museum De Fundatie in Zwolle de tentoonstelling Vrijheid – de vijftig ‘kernkunstwerken’ sinds 1968. De vijftig werken werden uitgekozen door gastconservator Hans den Hartog Jager.

“Ik wil de kunstgeschiedenis herschrijven”, zegt hij.

Atelier Van Lieshout - The Monument

Atelier Van Lieshout – The Monument (foto Jeroen Wielaert/NOS)

Verslaggever Peer Ulijn kreeg een rondleiding en neemt je mee langs een paar highlights:
https://nos.nl/video/2267742-wat-is-er-nou-meer-nederlandse-vrijheid-dan-dit-werk.html

‘Wat is er nou meer Nederlandse vrijheid dan dit werk?’

Het slootje is een meter breed en hoogstens vier meter lang, maar loopt met groene bermen en al door ingenieuze spiegelwerking voort tot oneindige verten. Het ruikt er ook naar sappig grasland. Samen zorgt de installatie Jump van Job Koelewijn uit 2005 voor een unieke beleving in een blauwe container achter het Zwolse museum.

Met een veelheid aan vormen, beelden en materialen geven de zalen van De Fundatie direct een sterke indruk van de ongekende variëteit die Den Hartog Jager van een halve eeuw aan nieuwe Nederlandse kunst heeft geselecteerd. Het is ná Cobra, na Fluxus, na Nul, de avant-garde geheel voorbij.

Job Koelewijn - Jump

Job Koelewijn – Jump (2005, foto Jeroen Wielaert/NOS)

In de eerste kleine zaal hangt de enorme paddenstoelwolk, veroorzaakt door de atoombom die op Hiroshima neerkwam. In het wit van de wolk heeft piloot Paul Tibbets van de B-29 bommenwerper zijn handtekening en de datum gezet: 6 august 1945. Tibbets deelde de afbeelding uit als ansichtkaart. Gert Jan Kocken maakte in 2010 de uitvergroting, om te laten zien dat een van de grootse vernietigers van de twintigste eeuw zich ook als schepper zag.

In de grote zaal er tegenover valt La Pièce op, gemaakt door Ger van Elk in 1971. In dat jaar beschilderde hij een simpel beukenhouten blokje met witte muurverf, legde het op een roodfluwelen kussentje in een glazen vitrine. In de traditie van Chinese lakschilders schiep Van Elk zo een conceptueel minimum met een grote symboliek. Van Elk zei later: “Ik kan helemaal niet schilderen”.

Commentaar op de kunst

Zo leveren andere schilders ook hun eigen commentaar op hun kunst. Voor Roundabout A spande Kees de Goede zijn doek niet op spie latten, maar op ruwe takken en trok er met houtskool negen cirkels op. Zo maakte hij in 1982 zijn werk los van de traditionele basis en ophanging. Zo gaat het van verdieping tot verdieping door.

Kees de Goede - Roundabout A

Kees de Goede – Roundabout A (foto Jeroen Wielaert/NOS)

In 1975 liet Rob van Koningsbruggen de doeken het werk deels zelf doen, door ze eerst met rood, blauw en geel te bestrijken en ze daarna over elkaar heen te schuiven, waardoor de kleuren zich mengden tot groene en paarse vlakken.

Midden in de zaal valt de rossige muur op vol samengeperste kleifiguren. Het is Guido Geelens Zonder Titel R.K. 015, een uitdrukking van de fascinatie voor klei, maar ook een spel met de keramiektraditie.

Rob van Koningsbruggen Zonder titel

Rob van an Koningsbruggen – Zonder titel (foto Jeroen Wielaert/NOS)

Vanaf vrijdag te zien in De Fundatie

Zo gaat het van verdieping tot verdieping door. Vrijheid is een samenkomst van aller individueelste verbeelding. Maar is een betiteling als ‘Dé vijftig kernkunstwerken’ niet té canon-achtig?

Hans den Hartog Jager zegt onomwonden: “Ik wil de kunstgeschiedenis herschrijven. Natuurlijk komen daar tegenreacties op. De mensen mogen ook boos worden. In de kern is het gewoon kijken. Voor mij zijn het ijkpunten in een weifelende tijd. Nee, er bestaan geen stromingen meer. De mensen geloven niet meer in dat soort collectiviteit. Het is wel van belang om over alle verschillen te praten. Daar word je in je hoofd rijker van.”

Geen Olaf

Toch aan Den Hartog Jager de vraag waarom sommige kunstenaars bij de tentoonstelling ontbreken. Fotograaf Erwin Olaf is er bijvoorbeeld niet bij. “Je moet een grens trekken. Er zijn tientallen kunstenaars die ik lief heb. Ik heb ook te maken met de beperkingen van de ruimte. Elke tentoonstelling is een keuze. Over die keuze wil ik praten. Ik zeg niet dat nummer 51 of nummer 81 niet goed zijn. Het is geen afwerend oordeel dat ik ze niet goed zou vinden. Erwin Olaf is een uitstekende kunstenaar. Hij zit er alleen niet in.”

NOS, 16 januari 2019, 20:40

https://nos.nl/artikel/2267771-50-ijkpunten-van-moderne-nederlandse-kunstgeschiedenis-te-zien.html

Vijftig beste Nederlandse kunstwerken sinds 1968

https://www.nporadio1.nl/nieuwsweekend/onderwerpen/487918-vijftig-beste-nederlandse-kunstwerken-sinds-1968?share=48791&t=0

Wat zijn de vijftig belangrijkste kunstwerken van Nederlandse bodem die iedereen zou moeten kennen? Hans den Hartog Jager heeft de tentoonstelling ‘Vrijheid – de vijftig Nederlandse kernkunstwerken vanaf 1968’ samengesteld. Welke kunstenaars zijn belangrijk in de kunstgeschiedenis? Wat zegt dat over de tijd waarin we leven? En hoe objectief is zo’n overzicht? Vanaf vandaag is de tentoonstelling te zien in Museum De Fundatie in Zwolle.

NPO Radio 1, zaterdag 19 januari 2019, 10:03 uur

https://www.nporadio1.nl/nieuwsweekend/onderwerpen/487918-vijftig-beste-nederlandse-kunstwerken-sinds-1968

The Passion gaat verder

Te gast: Eric van Tijn, Hans den Hartog Jager, Didy van der Lans, Sandra Ysbrandy, Simone Kleinsma en Dwight Dissels.

Het paas spektakel The Passion is zo langzamerhand een niet meer weg te denken evenement. Dit jaar krijgt de reguliere Passion, die op 18 april in Dordrecht zal plaatsvinden, nog een vervolg: The Passion in Concert op 20 april in Ahoy’ Rotterdam. In The Passion in Concert zullen de meest geliefde nummers van de voorgaande edities van het muzikale paasverhaal centraal staan. Muziekproducer Eric van Tijn, al jaren muzikaal leider van The Passion, schuift aan om over dit evenement te vertellen. Simone Kleinsma en Dwight Dissels laten horen hoe het gaat klinken.

Verder: wat zijn de vijftig belangrijkste kunstwerken van de afgelopen 50 jaar? Met zijn boek Vrijheid en de bijbehorende tentoonstelling in Museum De Fundatie verklaart Hans den Hartog Jager de liefde aan de de beeldende kunst. Aan onze tafel legt hij uit waarom de de beeldende kunst, dat verdient.

Begin van dit jaar is er een heuse hype ontstaan in Nederland, iedereen is massaal zijn kasten aan het opruimen. Dit alles komt door de Netflix serie: Tidying up with Marie Kondo. Opruimcoach Didy van der Lans verklaart de hype.

Sandra Ysbrandy staat in de keuken, ze maakt een winterse stamppot. En we hebben spannend boekennieuws.

Hans den Hartog Jager over Vrijheid vanaf 09.00 tot met 17:00 minuten.

Do 17 januari 2019 17:10 NPO 1:41 min
Herhaald op 18 januari 2019 NPO 1
Deze afl. is nog 30563 dagen online beschikbaar.

MAX Vandaag, Do 17 januari 2019

https://www.maxvandaag.nl/programmas/tv/tijd-voor-max/the-passion-gaat-verder/POW_04100801/

Beeldbrief (96)

“Ik weet niks van kunst hoor, ik ben maar een leek…”

Ik hoor, dat vaak als ik vraag wat iemand raakt in een kunstwerk.
Alsof je alleen iets over kunst kan en mag zeggen als je bekend bent met de intentie van de kunstenaar. Als je kunst ‘snapt’…

Tuurlijk; soms kan het enorm fijn zijn om de bedoelingen van een kunstenaar te kennen. Maar dat is volgens mij iets anders dan snappen.

Kennis van een kunstenaar of, bijvoorbeeld het tijdsperk, waarin het gemaakt is, kan de beleving van een werk zeker verdiepen of intensiveren. En ok, ok, toegegeven, woorden geven ons soms toegang tot een gebied, waar we nog niet zo goed bij kunnen, maar waar we ons al wel op een onbewust niveau toe (kunnen) verhouden…

Maar ik denk, dat die kennis is niet persé nodig om naar kunst te kijken.
Wat wél nodig is is de bereidwilligheid je eigen aannames en kaders even los te laten.
Ergens door geraakt worden heeft niks met snappen te maken. Maar alles met het samenvallen van het onbenoembare én dat wat je al in huis had. Met het openen van nieuwe vensters om te kijken naar wat we al meenden te hebben gezien, te kennen zelfs, maar nog niet zó!

Gerhard Richter, iemand wiens werk voor mij, ondanks alle lofzangen op zijn werk door de kunstwereld, lang totaal ondoorgrondelijke bleef, zei, dat zijn enige intentie als kunstenaar was het Mysterie te vergroten…

Waarom willen we eigenlijk zo graag iets snappen?
Gaat schoonheid juist niet schuil in de ondoorgrondelijkheid van het leven en onze plek daarin?
Iets met die ene glimp op iets wat groter is dan de som der delen? Dat moment, waarop alles samenvalt, jijzelf incluis?

Ik had het toen ik vanmiddag naar een video keek, die kunstcriticus Hans Den Hartog Jager (NRC Handelsblad) opstelde in de net geopende tentoonstelling ‘Vrijheid’ in de Fundatie in Zwolle.

Woorden, kennis en taal zijn fijn. Maar het begint altijd met beeld, denk ik.

Marijke van Warmerdam - Lichte Stelle

Marijke van Warmerdam – Lichte Stelle

Van bijvoorbeeld een jochie, net uit het water dus. Lichte Stelle van Marijke van Warmerdam.
We kijken hem op de rug. Iele schoudertjes, maar hij staat er onverzettelijk. Zijn blik neemt ons mee naar het meer, dat voor hem ligt. Hij heeft er zojuist nog een duik in genomen.
Misschien ken je dat gevoel; dat super trotse, dat je net iets hebt overwonnen. Dat je ergens vól in bent gesprongen. Dat daarna niks meer hetzelfde is. Dat je voor altijd iets bij je draagt van die sprong. In iets groters dan dat meertje, in de onmetelijkheid.
De zakken van zijn gele korte broek hangen, door de duik buiten zijn broek. Er zit nog water in. In die zakken. Links en rechts kleine horizontjes, van een waterlijn. Beloftes en verlangens.
Een druipend souvenir op de oever. Het tikken van de tijd, die hij net even is ontstegen.

Iets van die blik op dat onmetelijke neem je altijd mee in je zakken. Dacht ik. Als een souvenir, een amulet van iets, waar je even deelgenoot van was. Dat niet gaat over snappen, maar over zíjn.

De hele Fundatie staat nu vol met werk, dat je de adem beneemt, mij in ieder geval wel. Neem nou die overrijpe ‘Amaryllis’ van Erik Andriesse, een mep in je gezicht, maar wel een lekkere mep. Of Aernout Miks ‘Raw Footage’, dat je de achterkant laat zien van oorlog. Dat het overál zit, en hoe achteloos, dat eruit kan zien. Niet het drama, die het 8 uur journaal haalt, maar die “tussen doorse “momenten. Van kunst, die nog steeds bezig is; Bas Jan Aders ‘In search of the Miraculous’. Zijn bootje werd gevonden, maar hij niet, dus zijn performance duurt nog steeds! Volgens mijn dertienjarige dochter dan tenminste…

En dan noem ik nog niets eens een van de meest betoverende video’s, die de Nederlandse kunst rijk is: Nummer acht (Everything Is Going to Be Alright) van Guido van de Werve. Ik hield er weer m’n adem bij in. Is het nou moed of overmoed? En dan denkend aan die situaties, waarin ik op dat moment zelf het verschil ook niet wist, maar wél wist dát ik op dat moment, dát moest doen wat ik deed. Lopend op ijs waarvan je niet weet, of het je gaat houden…

Guido Van Der Werve – Nummer acht, everything is going to be allright

Gepubliceerd op 6 nov. 2013

Nummer acht, everything is going to be allright, 2007

Reacties:
https://youtu.be/5366DD9JauU

Allemaal vensters. Op leven. Op ons leven. In al zijn grootsheid, onbeholpenheid, zachtheid en hilariteit (ga ook vooral mee in de Lariam trip van Erik van Lieshout). En voor wie wil zijn er heel fijne tekstjes, die je soms een eindje op weg helpen.

We zijn geen leken in ons leven, dat maakt, dat we als meesters naar kunst kunnen kijken. En ervan genieten!

mailchi.mp, januari | 2019

https://mailchi.mp/93feead6826f/verstand-van-kunst-jij-cht-wel

Meer informatie:
https://bouillabaiseworkinprogress.blogspot.com/2019/01/views-reviews-freedom-fifty-key-dutch.html
https://robscholtemuseum.nl/hans-den-hartog-jager-museum-de-fundatie-zwolle-vrijheid-de-vijftig-nederlandse-kernkunstwerken-vanaf-1968/