‘Het nieuwe werken‘ in Hollands Kroon loopt volledig uit de hand

Met het radicale ‘nieuwe werken‘ wilde Hollands Kroon de slimste gemeente van Nederland worden. Nu twee Wethouders en twee topambtenaren zijn opgestapt, rijst de vraag: is het experiment mislukt?

In het gemeentekantoor van Anna Paulowna staat een pingpongtafel ter ontspanning. Hier werken ambtenaren niet aan grijze bureaus onder systeemplafonds, maar aan sta tafels van geperst hout of bungelend in rieten hangstoelen. Kraanwater komt uit een biertap genaamd ‘KRNWRT’, aan de muur hangen tablets en motivatiespreuken als ‘Geloof in die ene reden waarom het wel kan‘.

Het nieuwe werken in Hollands Kroon
– Geen managers, maar 32 zelfsturende teams
– Teamleden bepalen eigen werktijden en vakantiedagen
– Teamleden nemen zelf collega’s aan
– Streven naar volledige digitalisering van overheidsdiensten
– Flexwerken, thuis of aan willekeurig bureau
– Twee derde van APV regels zijn geschrapt (wildplassen toegestaan)

Aan ambitie heeft het nooit ontbroken. Hollands Kroon moest de ‘slimste‘ en duurzaamste gemeente van Nederland worden, waar volledige digitalisering het gemeenteloket overbodig maakt. In ambtenarenkringen laat Hollands Kroon zich graag voorstaan op zijn pionierswerk, en schuwt daarbij zelf felicitaties niet.

Maar nu twee topambtenaren en twee Wethouders zijn opgestapt, verkeert Hollands Kroon in een identiteitscrisis. Reden voor de bestuurlijke leegloop is de verbouwing van twee gemeentekantoren, die 2,4 miljoen euro hoger uitviel, dan de 7,5 miljoen, die was begroot. Wethouders Theo Meskers (VVD) en Frits Westerkamp (lokale partij LADA) bleven een motie van wantrouwen voor en namen ontslag, nadat eerder al de gemeentesecretaris en de concern controller moesten vertrekken. De schuld van de financiële miskleun gaven ze aan de zelfsturende ambtenarij, die de geldproblemen lange tijd stilhield voor Wethouders en gemeenteraad.

Aan de ‘revolutionaire‘ werkwijze wordt nu openlijk getwijfeld. Is het experiment mislukt?

“Het is de wereld op z’n kop: hier maken ambtenaren de dienst uit.”
Rob Ravesteijn, inwoner Hollands Kroon

‘Je kan werken met zelfsturende teams, maar ergens moet een stuurman zijn‘, zegt Wim Sepers (70) in zijn huiskamer in ’t Veld, een dorpje, dat onder Hollands Kroon valt. Samen met Tjeerd van Weering (73) en Rob Ravesteijn (69) vormt hij de kern van een groepje betrokken inwoners, dat de gemeentelijke vernieuwingsdrift met argwaan volgt.
De financiële flater legt bloot, wat zij al lang wisten: dat het in de gemeente ontbreekt aan interne controle. ‘Al een jaar geleden pikte ik geluiden op, dat de verbouwingskosten over het budget gingen, maar formeel wist de gemeenteraad hier niets van‘, vertelt Ravesteijn. De zelfsturende ambtenaren geven een eigen invulling aan de begroting, constateert hij. ‘Het is de wereld op z’n kop: burgers zouden moeten regeren via de volksvertegenwoordiging, maar hier maken ambtenaren de dienst uit.’

Zo ervaart Jan Eichhorn, fractievoorzitter van GroenLinks, het ook. ‘Waarom zouden we nog een begroting opstellen, als van de uitgaven uiteindelijk toch geen hout klopt?‘ Volgens hem is het onduidelijk aan wie de ambtenarenteams verantwoording afleggen. Als raadslid vindt hij het dan ook lastig toezicht houden. ‘Van de 32 teams ken ik er vier. Van de rest heb ik geen idee wat ze doen.’

Alles flex

‘Ik geloof nog steeds in de nieuwe koers, de gemeente verdient het voordeel van de twijfel.’
Jan Swaag, fractievoorzitter van de lokale VVD

In een gemeente, waar alles flex moet, ontvangt zelfs de Burgemeester niet in eigen kantoor, maar dient hij een zaaltje te reserveren. Daar ziet hij vandaag van af, want in deze roerige tijden kiest de gemeentedirectie voor mediastilte.

Niet te beroerd om het op te nemen voor het ‘nieuwe werken‘ is Jan Swaag, fractievoorzitter van de lokale VVD. ‘Ik geloof nog steeds in de nieuwe koers‘, zegt hij in bestuurscentrum De Ontmoeting, waarvan de verbouwing ruim een miljoen euro meer kostte dan begroot. ‘Die budgetoverschrijding valt niet goed te praten‘, benadrukt Swaag, ‘maar de gemeente verdient het voordeel van de twijfel, omdat er ook veel dingen goed gaan. Ik vind het nu te gemakkelijk om te concluderen, dat er iets structureel fout zit in de organisatie.’

Wat niet heeft meegeholpen is het vertrek van het drietal, dat het ‘nieuwe werken‘ in Hollands Kroon gestalte gaf, zegt Swaag. Van de drie directieleden, die over hun methode vorig jaar het boek Poleposition publiceerden, verkozen twee een baan in Alkmaar. De derde – gemeentesecretaris Arthur Cremers – stapte vorige maand op vanwege de financiële malaise, maar schreef wel mee aan de beleidsvisie, die Hollands Kroon weer op de rails moet krijgen.

Trailer van het boek Poleposition

Boektrailer POLEPOSITION, zelf aan het stuur in Hollands Kroon

Gepubliceerd op 19 mei 2016
In 2012 startte een nieuwe gemeente in de Kop van Noord-Holland. Hollands Kroon. Een gemeente, die besloot dat het anders kan, mag en moet. Een ambitieuze gemeente met de wil om de slimste te zijn en voorop te lopen. Poleposition.

Geen loketten meer, maar het paspoort thuis bezorgen. Kernbeheerders, die nauw samenwerken met inwoners, bedrijven en instellingen. Geen managers meer, maar zelfsturende teams met een grote mate van eigen verantwoordelijkheid. Medewerkers, die zelf bepalen hoe hun budget wordt ingezet voor opleiding en ontwikkeling. Waar de klassieke beleidsmedewerker niet meer bestaat, maar waar wel dataspecialisten, account managers en consulenten werken. Trainees, die worden geselecteerd via ‘De Stem van Hollands Kroon’. Resultaat sturing via de app ‘Waarderen op Prestatie’, waar geen leidinggevende meer bij komt kijken. En verlof? Ook dat is een eigen verantwoordelijkheid van de medewerker.

Dit boek beschrijft de eerste jaren van de vorming van de meest innovatieve gemeente van Nederland. Een gemeente met de overtuiging, dat dienstverlening van een overheidsorganisatie anders, slimmer en effectiever moet om in de huidige samenleving toegevoegde waarde te kunnen bieden.

Een leuk verhaal over pionieren in de polder. Maar het gaat verder, dan dat. Dit boek biedt een kijkje in het onvermogen van het sturen door de klassieke overheid en hoe het anders kan. De overheid houdt nog maar al te vaak krampachtig vast aan de fictie van centrale regels, terwijl maatwerk steeds meer de norm wordt. De klassieke bureaucratie van Max Weber heeft honderd jaar goed gewerkt, maar is inmiddels vast gelopen.

Los laten en verantwoordelijkheid geven. Dat is, waar het in dit boek over gaat. Het biedt een fundamentele herijking van het perspectief van inwoner – overheid, doordat wordt aangetoond, dat als je echt inwoners, bedrijven en instellingen vanuit partnerschap wil benaderen, de eigen organisatie gebouwd moet zijn op vertrouwen en het geven van verantwoordelijkheid.

Verkrijgbaar vanaf 26 oktober op https://www.boekenbestellen.nl/boek/Poleposition/18996

Reacties:
https://youtu.be/8I_WJLHhL84

Intussen zijn twee interim bestuurders van buiten gehaald, die rust in de tent moeten brengen. ‘Het komend halfjaar wordt belangrijk‘, stelt Swaag. ‘Ik ga er van uit, dat de problemen in de organisatie straks zijn opgelost.’

Zo veel vertrouwen heeft Eichhorn niet in gemeentelijke zelfreflectie. De gemeente is een in zichzelf gekeerd bolwerk, zegt hij, dat in al zijn vernieuwingsdrift de burger wat uit het oog is verloren. ‘Ik krijg regelmatig mailtjes van inwoners, die klagen, dat de gemeente niets van zich laat horen of zelfs maar de telefoon opneemt.’ Hollands Kroon telt ook veel rechtszaken tussen bewoners en gemeente, weet Eichhorn, waarbij de ambtenarij zich niet altijd aan het vonnis zou houden.

Managementtaal

“Het hele concept van zelfsturing de nek om draaien is niet de oplossing.”
Rob van Eijbergen, hoogleraar organisatiepsychologie

Hoe nu verder? Alle veranderingen terugdraaien ziet geen van de partijen zitten. ‘Het hele concept van zelfsturing de nek om draaien is niet de oplossing‘, zegt ook Rob van Eijbergen, hoogleraar organisatiepsychologie en specialist in zelfsturing. Maar het kan geen kwaad de grip vanuit de directie op de ambtenarij weer te verstevigen. ‘Zeker bij gemeentelijke organisaties pleit ik er voor, dat per team één iemand, een primus inter pares, de leiding heeft.’

In de huiskamer van Wim Sepers betwijfelen ze, of de gemeente de hand in eigen boezem zal steken. In haar stukken grossiert de gemeente vooralsnog in nietszeggende managementtaal, van zelf bezinning heeft Ravesteijn nog bar weinig gezien. ‘Twee hoge ambtenaren en twee Wethouders vertrekken en ze gaan weer over tot de orde van de dag.’

De Volkskrant, 30 november 2017, 19:30

https://www.volkskrant.nl/binnenland/het-nieuwe-werken-in-anna-paulowna-loopt-volledig-uit-de-hand~a4542482/

Reacties:

h.oldeboom zei
Swaag als (ex) boer zou eens zijn eigen ingehuurde personeel, dat aardappelen rooit etc. zo moeten gaan behandelen – kijken wat hij dan zegt en doet. Zelf heb ik bij een zeer grote firma gewerkt, waar dat systeem zo’n 20 jaar geleden ook ingevoerd werd en na een paar jaar de prullenbak inging. Het was een totale mislukking.
Zo zie je maar weer hoe wereldvreemd politici in het algemeen en Swaag in het bijzonder van de eigen praktische achtergrond los raken kunnen, maar ja, een VVD‘er staat nu eenmaal niet in voor het nut van de bevolking of algemeen belang.
vrijdag, 01 december, 2017

Anoniem zei
Bij het Medisch Centrum Alkmaar (nu Noord West Ziekenhuis, NWZ) dienen de medewerkers te klokken voordat ze beginnen. In Hollands Kroon worden de ambtenaren dermate verwend, dat ze zelf mogen uitmaken, of en hoe laat ze eventueel van plan zijn de bewoners van dienst te zijn.
Gezien de hele gang van zaken in HK zijn er bar weinig ambtenaren genegen de burgers, die hun salaris bekostigen van dienst te zijn.
Swaag is een typische VVD‘er, smijten met andermans geld, maar zelf te beroerd om privé voor goede arbeidsvoorwaarden te zorgen.
vrijdag, 01 december, 2017

Anoniem zei
Dat filmpje even gezien! Waarom staat er in dit filmpje niet DE ONTMOETING? Het NIEUWE GEMEENTEHUIS? Het MILJOENEN kostende gebouw? Een SPLINTERNIEUW gebouw, dat drempels heeft aangelegd, zodat je met een rolstoel niet zonder horten en stoten in een afspraakkamer kan komen! Het is bijna 2018! Welke debiel heeft dit goedgekeurd?
Nou, debielen genoeg. Als er een raadsvergadering is moeten we naar WOGNUM (vlakbij Hoorn). En dat in een gebouw dat vroeger van DIRK SCHERINGA WAS. Van Anna Paulowna naar WOGNUM? Ja, van Anna Paulowna naar WOGNUM!
Ik zie nu een aftands gebouw, dat in de afgelopen 40 JAAR zeker voor de 10e keer in VERBOUWING staat. En ze zijn ook nog TROTS op die ouwe zooi.
En dan die proleten, die zich voorstellen in dit filmpje; het is te zielig voor woorden. Niet om aan te zien. Maar zo te zien hebben ze alleen hun EIGEN GELUK. Wat een wanvertoning.
Deze gemeente is gedoemd te bestaan.
Zolang ik hier woon, is het een grote KOLERE bende.
Wie gaat dit allemaal BETALEN?
We gaan in maart weer stemmen, ik zou zeggen: zeg u kranten op, lees iedere dag GEENSTIJL en lees u in. Lees een goede krant als je dat wilt en doe de televisie uit je huis. Deze linkse propaganda bende is te vergelijken met HOLLANDS KROON. Het kost heel veel geld en de burger blijft berooid achter.
Laten we de VVD‘ers in deze gemeente, maar vooral het CDA op nul zetten.
Wat een schandelijke vertoning de afgelopen jaren.
zaterdag, 02 december, 2017

Anoniem zei
De duivel is de baas in het CDA en zijn vriend, de nietsontziende vraatzuchtige groot kapitalist bij de VVD; om maar te zwijgen over de linkse partijen, die onder het mom van ‘sociaal‘ de ECO dictatuur in willen voeren. Ik heb mijn krant en omroepvereniging inmiddels opgezegd, kijk geen tv en beschouw mijzelf uitsluitend een gedwongen belasting betalend burger om de zooi van de kliek, van de hoogste tot de laagste regionen, in stand te houden.
zondag, 03 december, 2017

http://www.stichting-jas.nl/2017/12/het-nieuwe-werken-in-hollands-kroon.html

Poleposition

Inhoudsopgave

HOE HET ALLEMAAL BEGON
EEN KOE INSEMINEREN
DE KRACHT VAN VISIE
GUUS MEEUWIS EN💈MARCO BORSATO
DE KALKOEN EN HET KERSTFEEST
OVER BLOEMEN EN CAPOEIRA
BLINDDOEK IN DE TUNNEL
DE STIP 2018
TERUG NAAR DE BASISSCHOOL
ZWEMMEN ZONDER BANDJES
HET HEK OM HET SCHOOLPLEIN
DE STEM VAN HOLLANDS KROON
WEG MET HRM
DE TANDARTSENPRAKTIJK
HK IBIZA
ZONDER WRIJVING GEEN GLIM
HANS MOPMAN EN MADRID
OVER PLAYBOY EN DE LOTUSBLOEM
TORONTO
PIETJE BELL
ADVIESBUREAU HK
OVER DARWIN EN ORANJE PAPRIKA’S
MONTESQUIEU IN ANNA PAULOWNA
DE TIEN HK PRINCIPES
EPILOOG

Fragment uit het boek Poleposition

De 10 HK principes

1. Doen!
Staat niet voor niets op 1. Voor ons in de kop van Noord Holland niet zo moeilijk. Voor Rotterdammers ook niet. Maar voor de rest van Nederland: doe het nou gewoon maar! Je ziet wel, waar het schip strandt.

2. Keep it simple, stupid (KISS)
Tja, eigenlijk had deze ook op 1 gemoeten. Daag jezelf uit telkens weer terug te gaan naar de eenvoud. Wat willen we bereiken, hoe kan het eenvoudiger?

3. De tuinman kiest zijn eigen gereedschap
We – nu even als leidinggevenden onder elkaar – hebben de neiging voor anderen te denken. Loslaten. Laat de medewerker zelf bepalen hoe hij of zij het werk inricht. Bemoei je er niet mee!

4. Leg de verantwoordelijkheid zo laag mogelijk. Altijd.
Zodra je begint met een ‘senior’ medewerker of teamcoördinator, hang je al. Geloof ons: plat!

5. Heb oog voor de verscheidenheid van type werk en type mens
Niet iedereen wordt gelukkig van ‘groots en meeslepend’. Maak altijd ruimte voor onderscheid tussen de productie tijgers en de creatieven.

6. Wees consistent
Echt succesvol zijn kost jaren. En jaren. Blijf volhouden en de principes telkens weer toepassen. Als je het even niet meer weet, (her)lees de biografie van Steve Jobs.

7. Voorkom te allen tijde Not Invented by Me (NIbM)
Hoe briljant je eigen ideeën ook zijn, die van de collega’s zijn altijd beter. Had je maar een ander vak moeten kiezen. Op dit punt de lessen van Steve Jobs dus niet volgen(!).

8. Loslaten én vastpakken
Loslaten is moeilijk. Heel moeilijk. Nog moeilijker is om daarnaast ook nog te sturen op resultaten. En toch is dat waar het altijd weer om gaat.

9. Have fun
Maak het werk leuk! Ontspan. Ga gamen, fietsen, doe lekker je schoenen uit. Beetje dollen met elkaar, in plaats van meteen met de agenda beginnen. Heus, niemand wordt er slechter van.

10. Maak soms een uitzondering op bovenstaande negen principes
Oei, de meest contra intuïtieve. Soms moet je even ‘smokkelen’ om uiteindelijk verder te komen. Let wel: smokkelen is iets anders dan je principes verloochenen.

Poleposition
Zelf aan het stuur in Hollands Kroon
Arthur Cremers, Anja van der Horst en Wim van Twuijver
Binding Paperback
Distributievorm Boek (print, druk)
Formaat 170 mm. x 210 mm.
Aantal pagina’s : 144
Uitgeverij : Arthur Cremers, Anja van der Horst en Wim van Twuijver
ISBN 9789492475152
Datum publicatie : 11 – 2016

https://www.boekenbestellen.nl/boek/Poleposition/18996

Hollands Kroon: De meest vooruit strevende gemeente van Nederland

Gepubliceerd op 19 dec. 2016

We zouden nooit meer bij een andere gemeente kunnen werken.” Het is een veelgehoorde opmerking van de medewerkers van Hollands Kroon en alles behalve een verkooppraatje. Ze menen het. Want in een van de meest vooruitstrevende gemeenten van Nederland zijn er geen managers, tools om uren te schrijven en vakantiedagen. Werken bij de gemeente Hollands Kroon is bijna zelfstandig ondernemen.

Reacties
https://youtu.be/RTHOvTavnCI

Hollands Kroon

Gepubliceerd op 15 okt. 2016

Reacties
https://youtu.be/pe4DrLG3d9Y

Meer informatie
https://robscholtemuseum.nl/?s=Hollands+Kroon