Hugo Logtenberg – Weer vliegt de modder door Helderse raadszaal
Gemeentepolitiek
Den Helder ziet opnieuw een coalitie stranden. Commissaris der koning
Remkes: „Laat ze in godsnaam bij zinnen komen.”
AMSTERDAM. Provinciestad Den Helder verkeert, opnieuw, in politieke crisis. De grootste coalitiepartij, de Stadspartij, is gisteravond gespleten na maandenlange onderlinge ruzies en verdachtmakingen. De coalitie is haar toch al minimale meerderheid kwijt.
Vanochtend vlogen de modderkluiten over en weer. Volgens fractievoorzitter Peter Reenders kon hij niet anders dan drie fractieleden eruit gooien bij gebrek aan „vertrouwen en loyaliteit”.
Carlo Assorgia, één van de drie: „Reenders is niet zuiver op de graat. Hij is de leider van de firma list en bedrog.”
Met die uitspraak herhaalt de geschiedenis zich. Den Helder (56.000 inwoners) is een van de grootste probleemgemeentes van het land: verdachtmakingen, achterdocht en rancune domineren de lokale politiek al meer dan een decennium. Het gevolg: wethouders sneuvelen er bij bosjes en afsplitsingen zijn er doodgewoon. Daardoor is van besturen al jaren amper sprake. Burgemeester Koen Schuiling: „Het is wederom niet fraai.”
Het begon allemaal nog „veelbelovend”. Althans, dat vond Pieter Kos, fractievoorzitter van GroenLinks in Leiden voor hij in 2014 door lokale partijen werd aangezocht als architect van een nieuwe coalitie. Want dat het na jaren van ruzies, bedreigingen en obstructie tijd was voor verandering, vond iedereen. Maar de vraag wat men wél wil met de stad, is in Den Helder een lastige.
Het leidde na maanden vruchteloos onderhandelen uiteindelijk tot een coalitie van De Stadspartij (‘Niet links, niet rechts, maar recht door zee!’) en liefst vijf eenmanspartijen. Kos destijds over het monsterverbond dat leunde op één zetel meerderheid: „Dit is het meest stabiele schuitje dat er te vinden is.”
Het schuitje was nauwelijks uitgevaren of de bemanning begon al te muiten. Oude kwesties als nieuwbouw van het stadhuis en een door kunstenaar Rob Scholte geëist museum speelden op, terwijl de vechtcultuur niet verdween. Wat heet: er circuleerde een heuse zwarte lijst met namen van ambtenaren die moesten worden ontslagen. In de gemeenteraad ontbrak het andermaal aan de meest basale politieke kennis en normale omgangsvormen.
Het resultaat: complete politieke verlamming. Exemplarisch waren de openlijk beslechte vetes over de politieke koers in de Stadspartij, de grote winnaar van de verkiezingen. Carlo Assorgia: „Wij hebben gewonnen, dus hebben wij het voor het zeggen.”
Daar dacht fractievoorzitter Reenders anders over. Hij poogde in gesprek te blijven met oppositiepartijen VVD, D66 en CDA. Assorgia: „Terwijl wij na de verkiezingen die landelijke partijen juist direct hebben uitgesloten, bleef hij maar met ze collaboreren.”
De onderlinge spanningen bereikten in mei dit jaar een nieuw hoogtepunt toen wethouder Geurt Visser (Stadspartij) moest aftreden nadat hij seksueel getinte berichten aan collega’s had verstuurd. Zelf was Visser zich van geen kwaad bewust. In een tumultueuze raadsvergadering over de kwestie betitelde een fractielid van de Stadspartij Reenders als „leugenaar”. Reenders toen: „We zitten niet helemaal op één lijn.”
Met de verwijdering van drie fractieleden, en mogelijk die van nog twee mensen, is het schuitje van Kos definitief gestrand. Kos, per mail: „Ik ben net terug van vakantie. Ik ga maar eens een rondje bellen om te horen wat er precies aan de hand is voor ik mij er een mening over vorm.”
Johan Remkes, commissaris van de koning in Noord-Holland, ziet het met gekromde tenen aan. „Laat ze in godsnaam bij zinnen komen in Den Helder want dit is zeer schadelijk voor de gemeente.” Veel mogelijkheden om in te grijpen heeft Remkes niet. „Ik respecteer de lokale democratie, maar zodra sprake is van taakverwaarlozing, hebben we een probleem.”
Op de vraag of in de marinestad sprake is van taakverwaarlozing, waagt Remkes zich niet: „Laat ik het zo zeggen: rijd door de binnenstad van Den Helder en je ziet de consequentie van aanhoudende politieke instabiliteit: stilstand.”
Het meest voor de hand liggend lijkt nu een coalitie van de gekortwiekte Stadspartij, VVD, D66 en CDA. Een coalitie die direct na de verkiezingen al in de maak was maar, geheel naar Helderse traditie, stukliep op personen. Deze vierpartijencoalitie zou voor Helderse begrippen op een ruime meerderheid kunnen rekenen. Altijd handig in het geval iemand zich in de resterende twee jaar tot de verkiezingen afkeert van de coalitie. Assorgia: „Oh, dat gebeurt zeker zolang Reenders er zit, want die mankeert iets aan zijn geestelijke vermogen.”
Commissaris Remkes ‘Stop de vergruizing’
Johan Remkes (VVD) was onder meer gemeenteraadslid, Tweede Kamerlid en minister van Binnenlandse Zaken voor hij in 2010 commissaris van de koning in Noord-Holland werd. Een rol waarin hij al tal van politieke crises meemaakte in gemeentes.
In Haarlem sneuvelde recentelijk een D66-wethouder, in Bloemendaal de burgemeester en in Den Helder is het opnieuw mis in de gemeenteraad.
Remkes (64) maakt zich vooral zorgen over wat hij noemt „de vergruizing van de lokale politiek”. Veel kleine partijen, al dan niet het gevolg van afsplitsingen. „Deze vergruizing gaat zeer ten koste van de bestuurlijke stabiliteit. Niet alleen in Den Helder.”
NRC, 24 augustus 2015
http://www.vn.nl/johan-remkes-vvd-mister-burns-the-simpsons/