Haye van der Werf – Hoe God verdween uit Jorwerd en de ‘Bergense School’ uit Bergen
Sommige dingen gebeuren onder je ogen terwijl je er geen erg in hebt
Zoals God die uit Jorwerd verdween, verdwijnt nu de ‘Bergense School’ uit Bergen. Gebeurtenissen die doen denken aan de “Kroniek van de aangekondigde dood” (Gabriel García Márquez). Ze komen voor in het klein in het persoonlijk leven, maar ook in de politiek of de geschiedenis van een dorp of stad.
Renée Smithuis schenkt haar omvangrijke collectie Bergense School aan het Singer museum.
Onafwendbaar ontrolt zich een drama waar je alleen maar getuige van kan zijn.
De loop der dingen, het toeval en het noodlot bepalen de afloop en had je beter opgelet of had je eerder ingegrepen, dan was het wellicht anders verlopen, maar zo gaat het niet.
Neem nu Jorwerd: vaak genoeg over het Friese platteland gereden en daar gelogeerd.
Gezien hoe de plaatselijke winkel van Sinkel de deuren sloot, het dorpshotel te koop staat, de ‘import’ de mooiste huizen opkoopt.
Dan verdwijnt de eigen dominee en wordt vervangen door collega’s van elders die bij toerbeurt op zondag langs komen.
En dan ineens, onafwendbaar is God verdwenen. Stom! we hadden het toch moeten zien aankomen!
Hetzelfde geldt voor de uiteindelijke verdwijning van de ‘Bergense School’ uit Bergen. De signalen waren er: elders, in het Stedelijk Museum Alkmaar, een kostbare zaal voor de mooiste schilderijen, tentoonstelling Leo Gestel in het Singer en dan nu – als definitief genadeschot – het besluit van Renée Smithuis haar omvangrijke collectie Bergense School te schenken aan datzelfde Singer.
Hadden we beter opgelet dan hadden we het wellicht kunnen voorkomen. Maar in de euforie over het nieuwe Kranenburgh hebben we de signalen over het hoofd gezien.
Het Koningsdrama rond de directeuren in het verleden, de inmenging van de gemeente en de nieuwe intocht van de artistieke BN’ers. Zoals het hoort bij een klassiek Grieks drama. Eerst nog de opleving van de geslaagde Lucebert tentoonstelling maar dan zet het verval definitief en onafwendbaar in. Een onbegrijpelijke ‘Manifesten’- tentoonstelling met felgekleurde panelen in de voortuin die eerder thuis horen als vluchtbegeleiding op de Polderbaan en een entree vol verwijzingen als ware het Ponypark Slagharen in plaats van een rustieke ‘culturele buitenplaats’.
Als apotheose van deze Kroniek dan nu de uitzending van Nieuwsuur afgelopen woensdag waarin mevrouw Smithuis geëmotioneerd haar collectie “Bergense School” overdroeg aan de directeur van het Singer Museum. Wenend drukte zij zich aan de borst van de directeur van dat museum. Niet vanwege het verlies van haar collectie, maar veeleer vanwege het feit dat zij de kostbare ‘bruid’ liever aan Kees Wieringa had geschonken. In deze uitzending – wellicht uit piëteit – van haar kant overigens geen woord over de gedroomde bestemming: Kranenburgh.
Maar in een interview in de Alkmaarsche Courant werd in twee zinnen de pijn schrijnend zichtbaar.
“Eerlijk gezegd verzamelde ik altijd in de hoop dat ze op den duur in het Bergense museum Kranenburgh zouden hangen. Ooit is dat opgericht om vooral de Bergense School te laten zien, maar nu slaat het een andere weg in.”
“Een andere weg!”. Zegt u dat wel mevrouw!
Flessenpost uit Bergen, Jaargang 10, editie 255, 25 september 2015