Hans Altman – Column: Rob Scholte museum niet naar Hoorn ! (1)

Drie jaar geleden, om precies te zijn op 6 en 20 augustus 2014, schreef ik twee columns over het mogelijke vertrek van Rob Scholte uit zijn museum in Den Helder. Aukelien Jellema regaeerde op 6 augustus gelijk op twitter: “Bespottelijke column van ene Hans Altman op site v @RadioHoorn over dat #DenHelder ‘t @RSMuseum niet zou willen. Pleeg research mnr Altman!” En in haar vriendenkring dacht men dat mijn column voortkwam uit jaloezie. Dat laatste klopte. Voor wie niet weten wie ene Aukelien Jellema is, zij noemt zichzelf links(handig) Statenlid PvdA NH (vanaf 2015), met de portefeuille Natuur en Landbouw en Milieu, ambtelijk secretaris van Clientenraden Magentazorg, wat bestuursfuncties en Humanist. Zij heeft als motto “durf(t) te twijfelen”. En houdt duidelijk van woordgrapjes die () staan. Ze is geboren en getogen in Den Helder en ze noemt zichzelf een echte jutter een voorstander van doe-politiek. “Als we als Partij van de Arbeid in contact blijven met onze achterban, als we doen wat we zeggen, en zeggen wat we doen, dan hebben we een wereld gewonnen.” Dat is, anno 2017, niet helemaal gelukt. Maar wat ook opvalt, is dat ze zichzelf nogal identificeert met Den Helder en de PvdA.

Den Helder heeft vanaf 2010 Koen Schuiling als burgemeester; met wortels in de VVD. Hij heeft een lange staat van dienst in bestuurlijke functies. Den Helder had enige moeite met zijn seksuele geaardheid, maar hij heeft inmiddels een zeer gewaardeerde plaats ingenomen. Een man met een brede maatschappelijke kijk, dus daar kan het niet aan liggen. Maar Hans Altman had zo zijn eigen ideeën over het culturele klimaat in Noord Holland Noord. Er is een kleine enclave in Noord Holland die we ‘Bergen’ noemen, waar het kunstklimaat wel als positief wordt ervaren en waar veel kunstenaars maar al te graag worden begraven. Tegen de duinen aan is het goed toeven. Rob Scholte heeft er vanaf 2003 gewoond. In 2013 ging hij naar Den Helder.

Misschien kan ik Aukelien Jellema alsnog geruststellen. Ik had me zeer goed voorbereid, kwam regelmatig in Den Helder, wist ongeveer hoe de politieke verhoudingen in Den Helder in elkaar zaten en had zelfs contact gehad met Rob Scholte. Die vanuit zijn benarde positie met zijn vriendin Lijsje Snijder het museum tracht open te houden. Nog steeds actief, nieuwe werkvormen ontwikkelt en een open oog heeft voor andere kunstenaars. Zijn affiniteit met textiele werkvormen viel me op en een paar jaar later, vanaf april tot en met september 2016, volgde een expositie ‘Embroidery show’ in de Fundatie in Zwolle. Daarvoor waren zijn Jan Sluijters prenten al in de Fundatie te zien geweest en aangekocht door dit Museum. Zijn prachtige collectie Intarsia was te zien in zijn eigen museum in Den Helder.

De reactie van Aukelien Jellema vond plaats in een tijd waarin nogal wat politici werden ontmaskerd door hun grootspraak , blufpoker of inschattingsfouten. Het verbaasde me dan ook dat Aukelien Jellema niet door had dat de column volkomen satirisch bedoeld was en een aanklacht tegen het culturele klimaat van Noord Holland Noord en Westfriesland vormde. De illustratie met J.P. Coen, in breiwerk gewikkeld, was een verwijzing naar de driedubbele laag die in het verhaal zat. Als je alles gaat uitleggen, hoef je helemaal niet meer te denken. Toen wethouder Lolke Kuipers van Den Helder in 2015 meedeelde dat het een eerste keus was om zijn tentoonstellingsruimte ‘Het Postkantoor’ aan Rob Scholte te verkopen, kon je er nagenoeg zeker van zijn dat dit niet zou gebeuren. De eis van een businessplan was al op tafel gelegd. De voorbereiding van de doodsteek. In 2016 werden de duimschroeven verder aangedraaid.

De fantasie wordt soms, maar tegenwoordig steeds vaker, ingehaald door de werkelijkheid. Schilder Joost Schoutsen nam in 2015 het initiatief Rob Scholte naar Hoorn te halen. Rob Scholte toonde zich niet enthousiast en kondigde tegelijk aan dat hij al naar andere locaties aan het kijken was, “omdat het klimaat voor kunstenaars in Den Helder niet het klimaat is waarin hij gedijt”. Inmiddels is het doek voor Rob Scholte gevallen. Op de website van Rob Scholte, https://robscholtemuseum.nl treft u een Open Brief van Rob Scholte uit 2015 aan. Ondertekend door gezaghebbende museumdirecteuren en een eindeloze rij sympathiserende en bekende Nederlanders. Tevergeefs. Nu is het PvdA raadslid Andries Pruiksma die het doodvonnis uitspreekt met de ‘wijze’ woorden “het beademen van een dood paard heeft geen zin”. Rob Scholte negeert het opzeggen van de huur van het pand per 1 april met het publiceren van en verwijzen naar een reddend stappenplan op zijn website.

De columns die ik in 2014 schreef zijn nog steeds actueel als het gaat om een beschrijving van het kunstklimaat in Noord Holland Noord. En daar zou Rob Scholte met zijn collectie zeer goed zijn in te passen. Maar ik zie het niet gebeuren. Omdat u door server wisselingen van de omroep niet meer bij die oude columns kunt, zal ik ze in verkorte vorm nog eens publiceren. Actuele kunstgeschiedenis met historische lijnen. En u weet inmiddels dat de hiernavolgende column gedeeltelijk satire is. Voor het geval dat ….

“Beeldend kunstenaar Rob Scholte heeft tijdelijk een eigen museum in het oude postkantoor van Den Helder, maar mogelijk moet hij daar weg. Een unieke mogelijkheid om Rob Scholte naar Hoorn te halen. Hoorn is altijd een centrum van en voor burgerlijke kunst geweest. Rob Scholte is bekend geworden door het Nederlandse paviljoen op de Biënnale van Venetië en de wand- en plafondschildering op het ´Huis ten Bosch´ in Nagasaki. Hoorn heeft goede en snelle verbindingen met Amsterdam en Noord Holland. Een ‘Museum Rob Scholte’ in Hoorn is een garantie voor succes. Zo op het eerste gezicht.

Nu zit het Rob Scholte Museum nog in het oude postkantoor van Den Helder. Het postkantoor is in 1965 gebouwd door de architect Jo Kruger. Het behoort, net als het er tegenover gelegen station tot de wederopbouw van de eerste decennia na de Tweede Wereldoorlog. Tien jaar later zou Jo Kruger nog het echte Huis ten Bosch en Paleis Noordeinde restaureren, maar veel nieuwbouw heeft hij niet meer ontworpen. De wederopbouw architectuur werd gekenmerkt door strakke en functionele vormen en materialen en heeft zeker ook elementen uit de Bauhaus periode overgenomen.

Het oude station van Den Helder uit 1865 was mooier en groter dan ons huidige station in Hoorn, dat pas in 1883 klaar kwam en in Zaandam aansluiting gaf op de bekende staatslijn K van Den Helder naar Amsterdam. In 1958 is het oude station van Den Helder gesloopt en vervangen door een nieuw station van architect G.J. van der Grinten; de eerste hoogleraar Industriële vormgeving. Tevens bouwer van functionele kerken. Menigeen wil deze voorbeelden van wederopbouw architectuur behouden.

Het kunstklimaat in Noord Holland Noord is niet op moderne kunst gericht in de vorm van het toegankelijk maken door middel van musea. Den Helder, Alkmaar, Hoorn, Enkhuizen en Zaandam hebben geen musea die gericht zijn op ontwikkelingen in de kunst na de Tweede Wereldoorlog. De musea in deze steden hebben allen een historische bestemming; vaak gericht op de eigen streek. Pogingen een museum voor realistische kunst in Noord Holland te vestigen, hebben in 1997 geleid tot het ‘Scheringa’ Museum maar dit moest in 2009 door een faillissement weer sluiten. Het in mijn eerdere column gememoreerde plan in Hoorn een Kunstencentrum op te richten zal niet snel van de grond komen in het politieke klimaat dat in Westfriesland domineert. De moderne kunst wordt in Noord Holland Noord vooral gerepresenteerd door galeries. En dat zal het lastig maken een stevig fundament te vinden voor de collectie van Rob Scholte, laat staan dat men ‘een museum’ voor deze collectie zal stichten. De gemeente Den Helder heeft aan Rob Scholte gevraagd voor 1 oktober 2014 een bedrijfsplan op te stellen, waarmee hij het bestaansrecht van zijn museum kan onderbouwen. In het bedrijfsleven is dat vaak het middel de strop om je eigen nek aan te halen. Toch is de collectie van Rob Scholte op zich de moeite van het conserveren en toegankelijk maken waard.”

Tot zover een deel van de eerste column over Rob Scholte en het kunstklimaat in Westfriesland. Toen ik die column schreef dacht ik nog aan een mogelijkheid in het Museum van de Twintigste Eeuw, maar dit museum heeft zich steeds meer ontwikkeld in de richting van industriële vormgeving en toegepaste kunst. Over een kunstcentrum in Hoorn heeft niemand het meer. Een winkelcentrum, kantoren en een parkeergarage hebben de prioriteit gekregen. Met een links college.

WEEFF, 22 maart 2017

http://www.westfrieslandactueel.nl/columnrob-scholte-museum-niet-naar-hoorn-i/