Ernst Merhottein – Kunst
Je blèrt wat door een microfoon of je speelt een leuk spelletje en je loopt binnen. De Bekende Nederlander. Wat stelt het voor, vraag ik mij regelmatig af. Misschien is het de kift, alhoewel het vooral een mechanisme is waar ik op de een of andere manier niet met mijn pet bij kan.
Ik beperk mij inderdaad even tot Nederland. De creatieve uitingen welke leiden tot roem en succes. Hoe vergankelijk dit soms ook mag zijn. Om te beginnen zijn er van die programma’s waar je op een slachtbank gaat liggen, wat zingt, of danst, en wanneer je de slachtbank overleeft zit je goed.
Een leuke kop, een beetje acteren en voor je het weet ben je een bekende Nederlander. Daarnaast is er nog een categorie dombo’s die werkelijk niets presteren en daarmee een succesformule blijken. Dat begon ooit met die Ruud in Big Brother. Tegenwoordig zie je zo’n dom blondje (Brit meen ik) en die Haagse bende met weer zo een blond type. Dan zijn er nog de meer serieuze kandidaten. Mensen met een muziekopleiding, een band, en aardige muziek. Ze kunnen het (of je er nu wel of niet van gecharmeerd bent) en behalen succes. De een na de ander drijft boven. De meesten zakken weer weg in de vergetelheid.
De acteurs van Goede Tijden Slechte Tijden. Naar mijn idee een voor een gezakt voor het examen van de toneelschool, maar idolen in de serie. Met een stalen smoel en een brutaal bekkie kom je er wel in Nederland. Heb je echt iets te bieden wordt het al een stuk moeilijker. In ieder geval is het van belang dat je iets mediagenieks hebt. Op basis van deze minimale vereiste treedt je toe tot het leger Bekende Nederlanders. Het gevolg hiervan is veelal een redelijk tot zeer goed gevulde portemonnee.
Sporters, en met name voetballers, zijn het summum. Jongens die het een beetje maken realiseren niet alleen roem, maar ook rijkdom. Afhankelijk van de tak van sport, want hier zitten overigens wel vreemde verschillen in. Duidelijk is dat voetballers het beste scoren.
Eigen collectie
In deze tijd leven wij in economische zware tijden. Overal wordt op bezuinigd en daarnaast zie je de excessen. Het verschil tussen arm en rijk wordt niet alleen groter, maar het lijkt ook in toenemende mate scheef te groeien. Deels begrijp ik dit. Zang, dans, film, tv (ja, zelfs auteurs) en sport. Iedereen betaalt er een beetje aan mee en opgeteld kom je tot grote sommen geld. En daarmee kom ik tot het schisma. Bij een kunstenaar loopt het heel anders. Wil je een beeld of schilderij kopen, dan moet je in je eentje het hele bedrag ophoesten. Een beeld of schilderij is veelal een uniek exemplaar. Duizend mensen betalen liever tien euro voor de bioscoop (of een voetbalwedstrijd), dan tienduizend euro voor een groot kunstwerk. Kunst is geen cultuur meer.
Ans Markus, Hugo Kaagman, Rob Scholte en Peter van de Klashorst zijn momenteel bekende schilders en kunstenaars. Zij hebben het wel voor elkaar, maar percentueel is dit minuscuul. Verder zijn de kunstenaars hooguit lokaal een bekendheid en veruit de meesten sappelen wat af om maar tot hun creatieve uitingen te komen. De andere grote schilders zijn er eigenlijk niet meer. Willink, Margrite, Dali zijn voorbeelden van grote schilders, die bij leven (in deze moderne tijd) het nog voor elkaar hadden. Maar goed, ik beperk mij tot Holland en Margrite en Dali allen af. Karel Appel en Corneille, wel Nederlandse voorbeelden. Het blijft een beperkt groepje, zeker wanneer je het afzet tegen al die andere gasten (op andere terreinen), die het wel voor elkaar hebben. En dan nog heb ik hier en daar mijn twijfels. Ans Markus maakt mooie schilderijen en heeft absoluut kwaliteit, maar het is ook wel erg veel van het zelfde. Hugo Kaagman heeft een eigen stijl, maar weet daarbinnen uitstekend te variëren. Ach, zo kan ik nog een hele tijd door gaan.
Laat ik wat dichter bij huis blijven. Mijn eigen Reina. Ze maakt schitterende schilderijen. Er is ook zeker waardering voor haar werk. Daar blijft het op hangen. In mijn omgeving zijn diverse schilders en kunstenaars die schitterend werk leveren, maar ieder dubbeltje om moeten draaien en maar hopen dat er weer geld is voor nieuw materiaal. En verkopen; sporadisch.
Kijkend naar mijn eigen werk. Wanneer ik een doek schilder van 60 bij 70 centimeter dan ben ik hier al snel een 60 tot 80 uur mee zoet. Stel ik reken een uurtarief van 25 euro en ga uit van een lage aantal uren. Dan zit er aan arbeidsloon al 1500 euro in het werk. Met alle bijkomende kosten moet dit werk al snel 2000 euro opleveren en wordt hier nog een artistieke waarde aan toegevoegd zit je op 2500 euro. Dat verkoopt niet. Iets meer dan de helft kan je er voor vragen, en dan nog verkoopt het niet. En ja, ik lever zeker kwaliteit! Een voetballer (topper) zit al snel 10 keer zo hoog. En welke bekende zanger, acteur of televisie bekendheid werkt nog voor een uurtarief van 25 euro (all in!)? In feite moet ik misschien wel tegen de tienduizend euro voor mijn werk vragen. Je wordt recht in je gezicht uitgelachen. Toch worden die anderen niet recht in hun gezicht uitgelachen. Daarmee mag duidelijk zijn hoe de scheefgroei ten aanzien kunst en cultuur is. Kunst verkoopt niet. In mijn ogen is dit een verarming van de maatschappij. Toch blijf ik gewoon schilderen. Alleen hoop ik dat vele anderen ook blijven schilderen en beeldhouwen. We vergeten dat de schilderkunst (ook in deze tijd) nog steeds de krenten in de pap zijn. En natuurlijk beperk ik mij. Er zijn meerdere kunststromingen en vormen (bijvoorbeeld fotografie).
De essentie zit hem in het mechanisme. Hoor je tot de erkende toppers maakt het niet zo veel uit, maar voordat je hier bent en die kansen hebt ligt een lange, zware en haast onmogelijke weg. Een weg van een soortement van loterij.
Hoe kan je de individuele en unieke kunst nu wel bereikbaar en aantrekkelijk maken? Dat is mijn grote vraag. Wanneer duizend mensen drie euro voor een schilderij betalen (per persoon) wie mag het schilderij dan ophangen? Of is het een idee een soort belastingfonds op te richten? Ik ben heel benieuwd naar goede suggesties.
Geplaatst op zondag 19 januari 2014, 04:54