Domeniek Ruyters – Punk bijvoorbeeld God Save The Queen in Centraal Museum

Ook punkers en krakers worden oud. Is er nog wat over van de mentaliteit van toen?

Komende tijd zijn de jaren zeventig en tachtig niet uit de media weg te slaan. Programmamakers van middelbare leeftijd grijpen hun kans, en gebruiken de tentoonstelling God Save The Queen in het Centraal Museum om terug te keren naar de jaren, dat ze zelf nog jong waren. Net het huis uit, direct de straat op. Actie! Het waren de jaren van punk, van kraken, van graffiti en kunst.

Op Radio 1 hoorde ik al wat passeren, namen, die ik in geen jaren meer had gehoord, tijdens een radioportret van de fameuze graffiti kunstenaar Dr Rat. Hugo Kaagman en Diana Ozon, wie kent ze nog?

Als je de tentoonstelling in het Centraal Museum moet geloven was iedereen eind jaren zeventig, begin tachtig, ongelooflijk creatief. Het was een zinderende tijd, waarin jongeren de macht grepen en steden een compleet ander aanzien gaven.

Falend overheidsbeleid, dat leidde tot massale werkeloosheid, werd met harde hand bestreden door een generatie, die het niet langer pikte buiten spel te staan. Ze begonnen hun eigen werkelijkheid te scheppen, een, die zich het best laat omschrijven als een diep zwart contrapunt. Bruisend van negatieve energie werd alles wat naar het burgerlijke establishment riekte met huid en haar verzwolgen, en zo mogelijk weer uitgekotst. Het was een en al provocatie in die jaren.

Er zat iets oor verdovends aan die tijd. Niet alleen de muziek was hard en rauw, ook het protest, de graffiti en de kunst. Er bleek veel symbolisch geweld nodig, om zaken te veranderen. De beschaving had het er maar moeilijk mee.

In het Centraal Museum komt het allemaal aan bod: het verzet, de tegencultuur, het negativisme, maar ook de daadkrachtige zelforganisatie, het talrijke eigen initiatief, de grensoverschrijdende solidariteit. Kraakbolwerken vormden door heel Europa hechte netwerken, waar enorme slagkracht van uitging. Er kwam geen stuiver subsidie aan te pas. Van subsidie had in die jaren geen mens gehoord. Van een inkomen evenmin. Deze revolutie is mede mogelijk gemaakt door de werkeloosheidsuitkering.

In het Centraal Museum wordt een overtuigend, licht groezelig, tijdsbeeld neergezet, waarin de kunst bijna naadloos opgaat in het actiewezen. Hoogtepunt vormen de meer obscure zaken, die nu voor het eerst als scharnierpunten het artistieke relaas (van Daniëls tot Rammelzee) completeren, zoals de graffiti van Kaagman en Domburg, de posters van acties in Utrecht, de tv van PKP. Zonder hen had het wilde schilderen niet bestaan. Zonder hen ook geen W139, BAK en Casco. En geen Metropolis M.

Je kunt de tentoonstelling niet los zien van het huidige moment, de crisis van nu, de tegenwoordige somberte over de toekomst. Toch worden de jaren van toen niet werkelijk ten voorbeeld gesteld, laat staan toen met nu vergeleken. Het blijft in Utrecht bij een terugblik, op een inmiddels vervlogen tijd.

Bij de uitgang staan de ietwat corpulente leden van een oud punkbandje te poseren voor een groepsfoto, de jassen nog altijd zwart, het haar met dekkende kleurspoeling, de hanenkam verdwenen. ‘Jongens middelvinger omhoog’, schreeuwt er een. Er wordt door iedereen hard om gelachen.

Centraal Museum
3 maart – 10 juni 2012
http://www.centraalmuseum.nl

Metropolis M, 6 March 2012

Reacties

7. May 2012
door karin de visser
De tijd is niet vervlogen (ook nooit geweest). De tijd heeft slechts liggen sluimeren in een volgevreten zelfgenoegzame droomslaap. Langzamerhand zie ik de tijd ontwaken en overal ontstaan nieuwe tekens van rauwe energie. Het duurt nog even en dan gaan buitenstaanders ze ook ontwaren. Wacht maar.

5. December 2012
door Kees Westervelt
Het lijkt een tijd te zijn waarin de actie en het eigen initatief compleet zijn verdwenen. Jongeren zijn lui en in demonstreren hebben ze al helemaal geen zin. Waarom zou je, als je smartphone nog hebt en mooie kleren kan kopen is er niks aan de hand.
Opstand tegen het establishment, hell no, dat zelfde establishment geeft ons alles en regelt het allemaal maar zo dat we het zelf niet hoeven te doen. Het enige waar wij toe in staat lijken te zijn is kritiek leveren op het establishment. ZIJ moeten het maar beter regelen en ZIJ moeten maar niet denken dat we zelf iets kunnen. Dat lijkt de instelling van mijn generatie, patat generatie noemen ze ons.
We zijn al druk genoeg met onze facebook acounts en what’s app groepen. Het establishment heeft ons eigen initatief maar mooi ingebed in een cultuur waar ZIJ de controle over hebben, waar onze behoeftes aan eigen initatief toch worden bevredigd. Een cultuur waarin wij miljoenen keuze’s kunnen maken die ons de vrijheid geven om alles te doen. Alles? Ja, zolang het maar binnen de onzichtbare grenzen blijft van hetgeen dat ZIJ ons hebben gegeven. Wij als gemeenschap lijken dit niet door te hebben en dat is nou juist de kracht van het establishment.
Onze cultuur is een gecontroleerde cultuur, het is een cultuur die constant veranderd en ontwikkeld, ons vele mogelijkheden aanbied maar nog altijd een cultuur die ons is aangeleverd. Punk is een van de elementen die hierin ook is ingebed, net zoals vele andere subculturen is ook punk ten val gebracht door de opname in de mainstream.
De mainstream heeft hier zijn sterkste kracht van gemaakt, de illusie dat wij kunnen rebelleren, niet meer aan de conventies hoeven te voldoen, dat wij alles kunnen worden, alles kunnen maken en alles kunnen weten heeft ons blind gemaakt.
De enige punkers zijn de hackers, net zoals de hackers punkers zijn. Niet alleen de hacker die jouw geld wegsluist van je bankrekening, nee, de brede definitie van een hacker. Iemand die grenzen overschrijdt, iemand die onbegaande paden betreed en vooral iemand die dit doet uit nieuwsgierigheid. De echte kern van de Homo Ludens en niet de illusie van het spel binnen een spel. Het spel dat de meeste mensen denken te spelen is een spel binnen een spel waarin beperkingen zijn aangegeven door degene die dit spel maakt, onbewust of bewust. En als iets je niet bevalt aan het spel dan klaag je daar toch over tegen de maker, zelf het spel creëren ho maar.
Waarom zou je voor vrijheid vechten als je de illusie van vrijheid binnen handbereik hebt.

5. December 2012
door Namens Richard Hell
‘Waar het om gaat is dat je niet dezelfde blijft. Dat lijkt me zo saai. Ik vind het belachelijk als mensen van rond de vijftig nog in leren punkjacks rondlopen. Het gaat er juist om dat je jezelf nooit in een hokje laat vangen. Dat je niet hun eigendom wordt.’
Richard Meyers, de schrijver, dichter, kunstenaar en voormalig leider van bands als The Neon Boys, Television en The Voidoids. Beter bekend als Richard Hell

http://metropolism.com/reviews/punk-bijvoorbeeld/

Meer informatie:
https://robscholtemuseum.nl/?s=Domeniek+Ruyters
https://robscholtemuseum.nl/?s=Metropolis+M
https://robscholtemuseum.nl/?s=+God+Save+The+Queen