Cor Hendriks – Als het regent en de zon schijnt (30): De vos trouwt (with English summary)
Een dier, dat met fabels omringd is, is de vos. Ook van dit beest wordt gezegd, dat hij gaat trouwen. In de Abruzzen heet het: ‘sposa la jólepe’, of voluit:
‘Quande plóv’ e ttire ju sóle,
spose la vólpe,’
op Sicilië: ‘la vurpi si marita,’ of voluit: ‘quando piove mentre splende il sole, si dice che si sta sposando la volpe,’ in Luciana: ‘sposa la volpe’, bij de Grieken in Calabrië:
‘σαν βρέχει μέ τόν ’ηλιο,
πανδρεύονται ‘οί ’αλουποΰδες
(wanneer het regent bij zonneschijn, trouwen de vossen).’
Ook in Portugal wordt gezegd dat de vos gaat trouwen (‘que casa a raposa’) en wordt gesproken van het vossenhuwelijk (‘casamento de raposa’), evenals in Brazilië en Galicië, Zuid-Bulgarije (‘Lisitsa se ženi’), bij de Finnen, bij de Fin-Zweden, in Azerbeidzjan en in Turkije, of dat de vos baart in Turkije en Iraq.
Ook meer naar het Oosten, op het eiland Ceylon, in Bangladesh, Nepal, Malaya en het eilandenrijk Japan wordt gesproken van het huwelijk van de vos.
Andere landen verruilen de vos met de op hem lijkende jakhals en in India en Noord Iran spreken ze van ‘the jackal’s wedding’, in Pakistan zeggen ze: ‘Het huwelijk van de jakhals en jakhalzin wordt voltrokken’ of ‘De eenogige jakhalzin trouwt’, en gesproken wordt van een ‘eenogige regen’, terwijl in Assam ‘de kortstaartige jakhals zijn huwelijk viert’. Ook bij de Kabylen en Berbers in Noord-Afrika spreekt men van ‘het huwelijk van de jakhals’, evenals in het Nederlands sprekende Zuid-Afrika:
‘As dit reent en die son skyn,
trou die jakkalse,’
en gesproken wordt van ‘jakkalstrou(reën, -weer).
Ook wordt in het Afrikaans gesproken van ‘bobbejaanstrou (monkey’s wedding)’ en gezegd wordt: ‘Bobbejaan en jakkals trou’, of ‘die bobbejane en die jakkals(e) trou’.
In Spanje en Latijns-Amerika zegt men vergelijkbaar met Portugal, Brazilië:
‘cuando llueve y hace sol,
se casa la zorra con el rexiñol’
gaat zij, want het is een vossin, trouwen met een nachtegaal, vanwaar gezegd wordt: ‘Moge de nachtegaal zingen!’
Maar in Calabrië trouwt de vossin met de wolf: ‘si marita a gurpa cu ru lupu’, in Galicië is de wolf met de vossin aan het trouwen: ‘estanse casamento a lobo coa raposa’, in Brazilië komt ook het huwelijk van de gambá (een soort marsupial) met de vossin voor, terwijl in Zuid-Afrika de jakhals met de vrouw van de wolf trouwt.
In Algerije spreekt men van ‘het huwelijk van de wolf’ en ook de Mennonieten in Brits Columbia noemen de zonneregen ‘the wolf’s wedding day’ en in Estland ‘houden de wolven huwelijk’ en ook in Iraans Koedistan en Armenië trouwen de wolven.
In Servië zegt men: ‘Dan trouwt de wolf’, ‘dan trouwt de beer’, in Turkije: ‘Het huwelijk van de beer en de wolvin’, in Bulgarije: ‘de beer trouwt’, met als toevoeging: ‘de wolf trouwt hem’ en in Finland is sprake van ‘het huwelijk van de beer’. In Bulgarije wordt ook gezegd: ‘de beer danst de reidans’, misschien de huwelijksdans, en bij de Est-Zweden ‘danst de beer op het veld Nygjärda.’ In Roemenië meent men, dat ‘tijdens de zonneregen de beren met elkaar vechten’.
In NO-Turkije wordt gesproken over ‘het huwelijk van de vogel’.
In Korea gaat de tijger trouwen en wordt ook wel gesproken over ‘tijgerregen’ of ook ‘vosregen’.
In Tanzania gaat de olifant of de leeuw trouwen (wat wil zeggen, dat ze seks hebben).
De kippen, die we van de kippenkermis (zie §1) kennen, komen we ook tegen in een lange Franse spreuk:
‘Pleu et fai soulelh,
las poulas gratoun lou mil.
Jana, pichouna, vai la vivar!
Sou dis la Jana: Farai pas!
‘Regen en de zon schijnt, de kippen scharrelen in de gierst. Jeanne, mijn kindje, ga ze wegjagen! Daarop zei Jeanne: Ik ga er niet heen!’
In de Oekraïne spreken ze van ‘kippenregen’ en ‘zeugregen, blinde regen’ en ook in Steiermark is de term ‘zeugregen’ bekend, in Duitsland daarentegen wordt gesproken van Hasenregen. De zeugen gaan trouwen in Poggio op Elba:
‘piòve col sole,
sposa le troie.’
Bij de Fin-Zweden evenals in Syrië en Libanon trouwen de ratten of de muizen, bij de Finnen de muizen, de katten, de vlooien of de vliegen.
In Zuid Afrika trouwt de aap: het is een ‘monkey’s wedding’, in Oregon maar ook op Fiji kent men de aaps geboortedag ‘monkey’s birthday’. Er wordt op Fiji ook wel gesproken over ‘siar’s wedding’. Ook een ezelhuwelijk komt voor.
Ook op de Philipijnen ‘huwen de vliegenouders hun kinderen’, het is ‘een feest der vliegen’, maar in Zuid-Turkije zegt men: ‘De haan trouwt’ of ‘de hanen houden huwelijk’ en in Spanje kraaien de hanen van Malagón of kraait de haan in Dorsezon.
In Syrië zegt men bij regen bij zonsopkomst: ‘De hagedis huwt zijn dochter uit.’ En in Palestina ‘huwt de sjeik van de hagedissen zijn dochter uit.’
In de Zwitserse Jura wordt gesproken van ‘het feest der kikkers’, terwijl de Turken spreken over het geboortefeest van de slangenkoning Şahmeran, maar ook van het baren van de hinde op de berg, met de typische uitdrukking: ‘Tijdens het baren van de hinde ontstaat een hemels licht.’
Op de Philipijnen baart de Kibbaan, bij de Tadsjieken baart de apin, maar ook de wolvin, in Azerbeidzjan de jakhalzin en men spreekt er net als in Turkije van ‘jakhalsregen’.
De Armeniërs spreken van ‘de wolf baart een zoon’, ‘de wolf heeft een baby’, ‘wolf-geboorte’, ‘de wolf baart op de berg’ en ‘wolf-regen’ evenals van een ‘wolvenhuwelijk’ of ‘de kleine hinde baart op de berg’ en ook in Costa Rica en El Salvador baart de hinde, terwijl in Mexico de konijnen baren.
De Turken zeggen ook: ‘De jakhalzen zijn aan het vechten’, evenals ‘De jakhals wurgde zijn wijfje’ en ‘De slangen treuren (= huilen) om de slangenkoning Şahmeran’, die overleden is, zoals ‘de pad achter onze deur’ in Italië.
Ook in Turkije ‘baren de wolven’, terwijl in Azerbeidzjan ‘de wolvin een lammetje baart’ en in de VS ‘a she-wolf is bringing forth her offspring’; maar in Mexico zeggen ze: ‘Horita están naciendo los coyotitos (worden de coyotjes geboren), terwijl in Eritrea ‘de hyena baart’, in West Afrika ‘a leopardess had just given birth to young’, en in Uganda het luipaard haar dochter meeneemt om haar te trouwen. In Senegal gaat het kind van de hyena sterven.
English summary
An animal, enwrapped in fables, is the fox. From this animal also it is said that it marries. In the Italian Abruzzen it is called, ‘marriage of the vixen’ or ‘the vixen marries.’ The same is said on Sicily. The Greeks in Calabria say, ‘when it rains with sunshine, the foxes get married.’ Also in Portugal they say (and this is the oldest recorded version of the proverb) that the fox is getting married, and they speak of a fox-marriage, like they do in Brasil and Galicia, South Bulgaria, Finland, with the Fin-Swedes, in Azerbaijan and in Turkey, or gives birth in Turkey and Iraq. Also more to the East, on the isle of Ceylon, in Bangladesh, Nepal, Malaya and the archipelo empire of Japan they speak of the marriage of the fox. Other countries exchange the fox for the comparable jackal, and in India and Northern Iran they speak of ‘the jackal’s wedding’, in Pakistan they say, ‘The wedding of the jackal with the she-jackal,’ or ‘one eye jackal’s wedding’, and they speak of a ‘one eyed rain’, while in Assam ‘the short-tailed jackal is celebrating his marriage.’ Als in North Africa they speak of ‘the wedding of the jackal’, and the Boers in South Africa say, ‘When it rains and the sun shines, the jackals get married,’ and they speak of a ‘jackal’s wedding (rain or weather)’. But they also speak of a ‘monkey’s wedding’.
In Spain and Latin America they say, like they say in Portugal and Brazil, ‘When it rains and the sun shines, the vixen is marrying the nightingale.’ And therefore they say, ‘May the nightingale sing!’ But in Calabria the vixen is marrying the wolf, in Galicia the wolf is marrying the vixen, in Brasil there is even the marriage of the gamba (kind of opossum) with the vixen, while in South Africa the jackal is marrying the wife of the wolf. In Algeria they speak of ‘the wedding of the wolf’, and also the Mennonites in British Columbia call the sun-rain ‘the wolf’s wedding day’, and in Estonia ‘the wolves celebrate a wedding’, and also in Iranian Kurdistan and Armenia the wolves get married. In Serbia they say, ‘Then the wolf marries,’ ‘then the bear marries,’ in Turkey, ‘the wedding of the bear and the she-wolf,’ in Bulgaria, ‘the bear marries’, with the addition, ‘the wolf marries him,’ and in Finland there is talk of ‘the marriage of the bear.’ In Bulgaria they also say, ‘the bear is dancing the round dance,’ maybe a wedding-dance, and with the Estonian Swedes ‘the bear dances on the field of Nygjärda.’ In Rumania they are of the opinion that ‘during the sun-rain the bears are fighting with each other.’ In Nordeast Turkey they speak of ‘the wedding of the bird’. In Korea the tiger gets married and they speak also of ‘tiger-rain’, and also ‘fox-rain’. In Tanzania the elephant or the lion is getting married (which means they are having sex).
The chicken we know of from the ‘chicken carnival’ (see §1), we also meet in a long French maxim: ‘Rain and the sun shines, the chicken scratch in the millet. Jane, my little child, go chase them away! Thereupon Jane said: I won’t go!’ In the Ukrain they speak of ‘chicken-rain’ and ‘sow-rain, blind rain’, and also in Steiermark the term ‘sow-rain’ is known, while in Germany they speak of ‘hare-rain’. The sows get married in Poggio on Elba. With the Fin-Swedes and in Syria and Libanon the rats or mice get married, with the Fins the mice, the cats, the fleas or the flies. In South Africa the monkey marries; it is a ‘monkey’s wedding’, in Oregon but also on Fiji they call it ‘monkey’s birthday’. But on Fiji they also speak of ‘siar’s wedding’. Also a donkey’s wedding is registered.
In the Philippines also ‘the fly-parents marry their children’, it is ‘a feast of the flies’, but in Turkey they say, ‘The cock marries,’ or ‘the cocks have a wedding’, and in Spain the cocks of Malagón crow; or the cock in Dorsezon crows. In Syria they say of rain during sunrise, ‘The lizard is marrying off his daughter.’ And in Palestine ‘the sheykh of the Haradin (a kind of lizards) gives his daughter in marriage.’ In the Swiss Jura they speak of ‘the feast of the frogs’, while the Turks speak of the birth-feast of the snake-king Sahmeran, but also of the hind giving birth on the mountain, with the characteristic expression: ‘While the hind is giving birth a heavenly light appears.’ On the Philippines the Kibbaan gives birth, with the Tadziki it is the she-ape, but also the she-wolf, in Azerbaijan the she-jackal, and they speak like in Turkey of a ‘jackal-rain’. The Armenians speak of ‘the wolf gives birth to a son’, ‘the wolf has a baby’, ‘wolf-birth’, ‘the wolf gives birth on the mountain’, and ‘wolf-rain’ as well as of a ‘wolf-wedding’ or ‘the doe gives birth on the mountain;, and also in Costa Rica and El Salvador the deer is giving birth, while in Mexico the rabbits give birth.
The Turks also say, ‘The jackals are fighting’, as well as ‘the jackal has strangled its female’, and ‘the snakes mourn for the snake-king Şahmeran’, who has died, like ‘the toad behind our door’ in Italy. In Turkey also ‘the wolves give birth’, while in Azerbaijan ‘the she-wolf gives birth to a little lamb’, and in the US ‘a she-wolf is bringing forth her offspring’, but in Mexico the little coyotes are born, while in Eritrea ‘the hyena is giving birth’, in West Africa a leopardess had just given birth to young, and in Uganda the leopard is taking her daughter to get married. In Senegal the hyena’s child is going to die.