Arie Booy – Het zijn in Den Helder mooie tijden voor de adelborsten en cadetten
Aspiranten moeten door het slik van de Mokbaai kruipen
Honderdnegentig jaar bestaat het Koninklijk Instituut voor de Marine (KIM) in Den Helder. Het Hoofdgebouw staat er ook alweer 150 jaar. Eeuwenoud is de marineopleiding toch uiterst modern. Het KIM viert het met een grote landelijke reünie.
Het Koninklijk Instituut voor de Marine (KIM) leidt al 190 jaar marineofficieren op. Het Hoofdgebouw in Den Helder bestaat 150 jaar. Dat wordt eind april op grootse wijze gevierd. De lange historie van de opleiding heeft geleid tot een academie, die jonge mannen en vrouwen in staat stelt het bachelor of masterdiploma te behalen. Vanuit het hele land komen zij naar Den Helder om aan een loopbaan bij de zeemacht te beginnen.
Adelborsten
Vanuit zijn werkkamer op de eerste etage van het KIM heeft commandant Jaco de Bruijn een riant uitzicht op het toekomstige werkterrein van zijn studenten.
“Het zijn mooie tijden voor adelborsten en cadetten“, zegt de kapitein ter zee. “Defensie groeit weer na een kwart eeuw van slinkende budgetten. De marine schaft veel nieuwe vaartuigen aan. Bij ons krijgen jonge mensen een relevante academische opleiding waar ze nog voor worden betaald ook. Hoe mooi kan het zijn? Geen studieschuld en gegarandeerd een baan.”
Het KIM is de technische campus van de Nederlandse Defensie Academie. De andere campus is die van de Koninklijke Militaire Academie (KMA) in Breda. Daar worden cadetten van Landmacht, Luchtmacht en Marechaussee opgeleid tot officier.
Maar er lopen in Breda ook adelborsten rond, net zoals er in Den Helder cadetten studeren, die een technische richting volgen. De Bruijn, die in 1983 zelf als adelborst opkwam, ziet het steeds drukker worden op het instituut: „In de herfst van afgelopen jaar kwamen 125 aspirant adelborsten op. Daar is een aantal van afgevallen.In totaal studeren er momenteel zo’n 350 mannen en vrouwen in Den Helder. Na het zomerverlof komt een jaargang op die 140 personen beslaat. De krijgsmacht heeft meer officieren nodig.”
Het zijn in Den Helder mooie tijden voor de adelborsten en cadetten
Hoofdgebouw van het KIM in 1894
Outshoorn
Het instromen van burgers, die door de marine worden omgevormd tot militair is nu 190 jaar gaande in georganiseerde vorm. Anderhalve eeuw geleden werd begonnen met het Hoofdgebouw van het instituut pal aan het Nieuwe Diep, waar de oorlogsvloot zijn haven had. De bekende architect Cornelis Outshoorn, die ook het Amstel Hotel en Paleis voor Volksvlijt in Amsterdam tekende, maakte het ontwerp.
De Bruijn: “De aanzet tot de bouw is echter gegeven door minister van Marine Brocx. Deze oud marineman drukte de nieuwbouw door. Tot die tijd werd de opleiding in allerlei gebouwen op Rijkswerf Willemsoord gegeven.” Het Hoofdgebouw, dat stamt uit 1869, vormde de eerste stap in een groeiproces, dat tot op de dag van vandaag gaande is. Het KIM bestaat inmiddels uit een flink aantal gebouwen, maar het Hoofdgebouw is altijd het middelpunt gebleven.
Dodenlijst
Daar zetelt de commandant en zijn staf. Daar is de monumentale hal met het namenbord, waar alle gesneuvelde officieren, die er hun opleiding kregen, op staan vermeld.
De dodenlijst is het langst in de periode 1940-45. Een wand van de hal wordt bedekt met een enorm schilderij van ’liever de lucht in’ Jan van Speijk. In de voortuin staat het borstbeeld van Karel Doorman, die met zijn vloot ten onder ging in de Javazee.
“Studeren aan het KIM is niet zoals iedere andere studie”, legt De Bruijn uit. “Wij leiden op tot militair voor wat een risicovolle baan kan zijn. Je moet bereid zijn om tot het uiterste te gaan. Aan de andere kant willen we een veilige leeromgeving bieden waar naast studie voldoende ruimte is voor sport en ontspanning.”
De adelborsten hebben een grote gezamenlijke huiskamer, die ’t Zaaltje wordt genoemd. Boven de ingang prijkt een bord met het motto van de opleiding: ’Kennis is macht, karakter is meer’. Het bijbrengen van maritieme kennis en het vormen van karakter om leiderschap te kunnen ontwikkelen zijn de twee pilaren onder de studie aan het KIM.
Het zijn in Den Helder mooie tijden voor de adelborsten en cadetten
Installatie van adelborsten in 2018 (foto Phil Nijhuis)
Direct
Het bijzondere van de opleiding in Den Helder is, dat marineofficieren ’turn key’ worden afgeleverd aan de Koninklijke Marine. Als ze na hun tocht door de lagere rangen van matroos tot sergeant eindelijk tot luitenant ter zee bevorderd worden, kunnen ze direct op een schip aan de slag in de functie, waar voor ze zijn geschoold.
De KMA in Breda heeft een iets ander model en levert officieren af, die hun specialisme pas leren bij het legeronderdeel, waar ze geplaatst worden. Die kazernes en vliegbases zijn over het gehele land verspreid. De Koninklijke Marine is, op het Korps Mariniers na, echter gecentraliseerd in Den Helder. In die plaats staat de Marineclub, waar officieren al anderhalve eeuw kunnen ontspannen.
In de haven liggen alle oorlogsschepen en zetelt de admiraliteit, zowel van Nederland als de Benelux. In Den Helder komen elk jaar de mannen, die een halve eeuw geleden op het KIM begonnen, bijeen om met hun jaarklas een reünie te houden tijdens de installatie van de nieuwe lichting adelborsten.
Kinderen
Veel officieren blijven na hun opleiding ook in Den Helder of omgeving wonen. Ze trouwen er, stichten een gezin, waarvan soms kinderen ook weer naar het KIM gaan. Zo zijn twee zonen van de huidige marinecommandant Rob Kramer momenteel adelborst voor de zeedienst. Vice admiraal Matthieu Borsboom, die in de eerste helft van dit decennium de scepter zwaaide over de zeemacht, heeft zelfs drie kinderen die nu het marine uniform dragen. Het zegt veel over de ’blauwe familie’, die de Koninklijke Marine al eeuwen lang vormt.
De georganiseerde marine van Nederland is eind 15e eeuw ontstaan. De marine is daardoor het oudste onderdeel van de krijgsmacht. Toch behoren de technieken, die op het KIM onderwezen worden tot de modernste ter wereld.
De Bruijn: „De marine gaat voorop in nieuwe maritieme ontwikkelingen. We varen met de meest geautomatiseerde schepen ter wereld, zodat de bemanning zo klein en efficiënt mogelijk kan zijn.
Daarnaast werken we hier op het KIM aan de brandstoffen van de toekomst. Samen met de TU Delft en motorenfabrikant Wärtsila experimenteren we nu met alternatieve brandstoffen zoals methanol en ethanol waar oorlogsschepen, die de komende jaren gebouwd worden, mogelijk op gaan varen.”
Het zijn in Den Helder mooie tijden voor de adelborsten en cadetten
Roeiende adelborsten van het KIM
Taptoe en mars
Er is nog steeds plaats voor deelnemers aan de reünie ter gelegenheid van het KIM jubileum. Belangstellenden kunnen een e-mail sturen naar KIM-Reunie2019@mindef.nl en krijgen dan een aanmeldformulier en meer informatie.
Grote reünie
Het jubileumfeest wordt gehouden op vrijdag 26 april op het KIM. Om 15 uur lopen de adelborsten een mars door de Stelling van Den Helder. Daarna begint de reünie voor iedereen die ooit op het KIM is geschoold met een receptie inclusief heildronk op de verjaardag van de Koning, die ook opgeleid is aan het KIM. Om 19.30 uur is er een Taptoe van de Marinierskapel op Willemsoord.
Helderse Courant, 05/04/2019 om 09:08
Meer informatie:
https://robscholtemuseum.nl/?s=Koninklijk+Instituut+voor+de+Marine
https://robscholtemuseum.nl/?s=Koninklijke+Marine
https://robscholtemuseum.nl/?s=Adelborsten
https://robscholtemuseum.nl/?s=Cadetten
https://robscholtemuseum.nl/?s=Jan+van+Speijk
https://robscholtemuseum.nl/?s=Karel+Doorman
https://robscholtemuseum.nl/?s=Jaco+de+Bruijn
https://robscholtemuseum.nl/?s=Rob+Kramer
https://robscholtemuseum.nl/?s=Matthieu+Borsboom