Anoniem – Kunsthistorisch overzicht deel 2
Vak Kunstgeschiedenis
Type verslag Samenvatting
4.8 / 10 gemiddelde cijfer van 60 scholieren
5e klas havo niveau
Neo-classicisme 1760 tot 1812
Neo: opnieuw belleven van al eerder voorkomende stijlen.
Rationalisme: het menselijk denkvermogen.
De encyclopedie komt op onder leiding van de Franse schrijver Denis Diderot.
Bouwkunst
Het rationalisme leidt tot het zoeken naar oorsprong van het bouwen.
De klassieke vormentaal wordt ondergeschikt gemaakt of overdreven monumentaal toegepast om de functie van het gebouw te ondersteunen. Nicolas Ledoux is een architect. In Duitsland en Italië vind je geen neo-classicisme. In Engeland en Frankrijk vind je dit juist wel.
Schilderkunst
De schilderkunst kan eigenlijk niks namaken uit het classicisme omdat er bijna geen sprake was van schilderkunst. Er worden oude gebouwen weergegeven. “De Sabijnse maagdenroof” van Jacques-Louis David is heel bekend. Het is allemaal heel statisch.
Beeldhouwkunst
De geschriften van Winckelman hebben hier ook een grote invloed gehad. De meeste beelden stellen mensen voor uit eigen tijd. Heel statisch weergegeven. Er worden veel grafmonumenten vervaardigd. Antonio Canova geeft hierbij de toon aan.
Empire stijl
Dit is een versierende stijl. Inde interieurkunst en in de decoratie wordt dit veel gebruikt. Rood, geel en groen overheersen.
Romantiek 1814 tot 1849
Het rationalisme maakte plaats persoonlijke beleving. De natuur is een inspiratiebron.
Schilderkunst
De kunstenaar schildert vanuit zijn gevoel. Lichtval en kleur spelen een grote rol. Kunstenaars onderzoeken kleuren. Constable en Delacroix zijn daarmee bezig. Zij plaatsen kleuren ongemengd naast elkaar op het doek. Turner probeert licht vast te leggen in zijn schilderijen.
– Historische onderwerpen worden gebruikt. (Een voorbeeld is “het vlot van de Medusa” van Géricault.)
– Exotische onderwerpen komen aan bod.
– De natuur
Er zijn twee groepen te ontdekken in de Romantiek. En wel de Nazareners, dit zijn Duitse kunstenaars die vanuit een religieus ideaal schilderen. De tweede groep zijn de Prerafaëlieten.
Bouwkunst
Er is geen sprake van bouwkunst in de Romantiek en er wordt allee gebruikt gemaakt van neo-gotiek, Romaans enz.
Neo-gotiek
De gotiek wordt in Engeland nog steeds gezien als een eigen nationale stijl. In Duitsland leidt het tot wederkering van de Gotiek doordat Goethe schreef over de Gotiek.
In Frankrijk is er veel waardering voor Violet-le-Duc. Hij maakt een studie van de Gotiek en restaureert veel. In de Nederlanden is er niet veel sprake van gotiek. Wel is er sprake van de Waterstaatsstijl. P.J.H. Cuypers is een belangrijke bouwmeester.
Beeldhouwkunst
De beeldhouwkunst heeft in de Romantiek een overwegend academisch karakter. Francois Rude maakt de Arc de Triomphe.
Realisme 1850 tot 1871
De fabrieksarbeiders komen in de tijd van deze stroming erg op.
Schilderkunst
De school van Barbizon. Ze schilderen in de buitenlucht. Ze hebben grote bewondering voor de 17-de eeuwse Nederlandse landschapschilders. Millet is lid van deze school. Het realisme wil een weergave geven van de eigentijdse werkelijkheid. Gustave Courbet gaf de naam aan deze stroming.
Beeldhouwkunst
Er worden monumentale beelden gemaakt. Ook spotprenten en tekeningen zijn in. Honoré Daumier.
Bouwkunst
Hausmann is heel erg actief in Parijs. Gietijzer is een nieuw materiaal. Er worden bruggen van gemaakt en ook het Crystal Palace is gemaakt van gietijzer en vervaardigd door John Paxton.
Henry Bessemer ontwikkeld in 1856 staal. De Eiffeltoren wordt hiervan gemaakt. En in Engeland worden er spoorwegen en bruggen aangelegd.
Impressionisme tot 1871
Eduard Manet hoort bij nieuwe generatie schilders. “Dejeuner sur l’herbe” wordt geweigerd door de salons. Sterke kleurcontrasten en vanuit de indruk die je krijgt van de omgeving geschilderd. Kleur is ook heel belangrijk. Er wordt haastig geschilderd. Claude Monet is de eerste die de kleurvlakjes toepast.
Er bestaan ook veel avant-garde schrijvers.een van hen is Charles Baudelaire.
Ook kunsthandelaren beginnen een grote rol te spelen in de samenleving. De bekendste is Père Tanguy.
Ambroise Vollard brengt het werk van de avant-garde kunstenaar in beeld door teksten over hen te schrijven.
Post-Impressionisme 1884 tot 1899
– gerichtheid op de structuur van vormen, ondersteund door kleur. (Cézanne)
– gerichtheid op onderzoek werking van kleuren en de invloed daarvan op de vormen in relatie tot de werking van het oog. (Seurat)
– gerichtheid op het weergeven van de persoonlijk doorvoelde wereld. (van Gogh)
– gerichtheid op het weergeven van gevoelens door middel van onverwachte dingen. (Gaugain)
Er wordt wetenschappeljik kleurenonderzoek verricht en wel door Georges Seurat. Signac schrijft over kleuren.
Vincent van Gogh probeert te schilderen hoe de zichtbare wereld beleeft. Hij probeert verschillende stijlen uit.
Gaugain schildert exotische onderwerpen. Hij is één van de belangrijkste stichters van het symbolisme.
De Japanse prentkunst heeft heel veel invloed gehad op de schilderkunst in Europa.
Beeldhouwkunst
Er is niet echt sprake van romantische, realistische of impressionistische beeldbouwkunst. Auguste Rodin blaast de beeldhouwkunst nieuw leven in de 19e eeuw. Hij maakt geen sokkel onder de beelden en maakt gebruik van een licht donker effect.
Jugendstil
Deze stroming ontstaat in de tweede helft van de 19e eeuw. William Morris is een bekende figuur. Deze stroming ijvert voor de terugkeer van echt vakmanschap en het ambachtelijk maken van voorwerpen. Dit streven leidt tot de Arts and Crafts-beweging.
Toegepaste kunst
William Morris heeft de kunstenaars wel aangezet tot een andere vormgeving van kunst. Henri van de Velde houdt zich hier ook mee bezig maar houd wel rekening met het gebruik van de machine.
Jugendstil is een vooral decorerende stijl met veel bloemen, geitijzer, glas en emaillen. Ook affiches worden heel beroemd. Alphons Mucha en Henri Toulouse zijn twee bekenden hierin.
Architectuur
In Spanje is Antoni Gaudi een eigenzinnige architect die heel beroemd wordt. Het interieur vormt ook een deel van de architectuur en hierin zijn van de Velde en Victor Horta bekend.
Overgang van de 19e eeuw naar de 20e eeuw.
Veel dingen worden losgelaten in de kunst:
– geen aandacht meer voor het uit te beelden onderwerp.
– geen aandacht meer voor studie van het perspectief.
– geen aandacht meer voor beheersing van materialen.
– geen aandacht meer voor compositieschema’s.
– geen aandacht meer voor schoonheid en voorstellingen.
Constantin Brancusi is een kunstenaar die 3-dimensionaal gaat werken.
Expressionisme 1900 tot 1911
Deze stijl kenmerkt zich door het weergeven van gevoel. In het expressionisme bevinden zich een paar groepen. Die Brücke en der Blaue Reiter. Ook de fauvisten horen bij deze stroming.
Schilderkunst
Fauvisten:
– Henri Matisse
– André Derain
– Maurice de Vlaminck
– Gustave Roualt
Deze schilders gebruiken wilde kleuren en ongebroken vlakken.
De fauvisten worden beïnvloed door:
– Het spontane kleurgebruik van Van Gogh
– Het zuivere kleurgebruik van Seurat.
Hun onderwerpen zijn vaak stad- en havengezichten, landschappen en vrouwenportretten.
Die Brücke: Ernst Kirchner brengt een groep bij elkaar. Edvard Munch is ook lid van deze groep. Scherp afgetekende vormen.
Der Blaue Reiter: Wassily Kandinsky, Frans Marc zijn lid van deze groep en hebben hem samen opgericht. Zachte vormentaal.
Bouwkunst
In Duitsland vind men enige expressionistische architectuur. Erich Mendelsohn is hier een voorbeeld van. De bouwwerken zijn functioneel en zeldzaam plasticiteit. Rudolph Steiner is in Zwitserland bekend en Michel de Klerk bouwt in Nederland heel wat.
Kubisme vanaf 1912
Pablo Picasso ontwikkeld het kubisme. En Georges Braque heeft ook een enorme invloed. Het werk wordt iets abstracter en hoekiger.
Je hebt analytisch kubisme (verf) en synthetisch (ook andere materialen gebruikt) kubisme.
Orfisme: Robert Delauney ontwikkeld deze kleine stijl. Deze stijl gat uit van onderzoeken naar kleur en kleurvlakken maken een schilderij.
Futurisme
Het futurisme wordt gekenmerkt door manifesten. Het futurisme wil alle oude iedereen verbannen en nieuwe invoeren. Deze kunst is sterk beïnvloed door de snelheid van machines en auto’s. de kunstenaars zijn hierdoor gefascineerd. Bocciono, Balla en Duchamp zijn bekende kunstenaars en willen beweging weergeven in hun schilderijen.
Bouwkunst
Antonio Sant’Ella ontwerpt futuristische steden en wolkenkrabbers.
De periode rond de Eerste Wereldoorlog.
De Stijl
Deze groep kunstenaars wil een zuivering van de kunst. Theo van Doesburg is de oprichter van deze groep.
– Van ’t Hoff
– Piet Monriaan
– van der Leck
– Vantongerloo
– Rietveld beïnvloed dor arts en crafts
– Van Eesteren
Deze stijl maakte veel gebruik van horizontaal en verticaal.
– tot het uiterste doorvoeren van vormentaal
– Nederlandse landschap met hoekige vormen heeft invloed.
Het Constructivisme
– verwerpen van kleur als beeldend element
– verwerpen van lij beschrijvende waarde
– volume afwijzen als beeldvorming
Deze kunst dient te staan als een revolutie. Dit is vooral een Russische kunststijl. Vladimir Tatlin. De kunst wordt gekenmerkt door openheid door glas enz.
Suprematisme: Abstracte vormentaal. Veel leegte, eigenlijk saaie kunst met witte vlakken.
Het Bauhaus
Dit wordt in 1919 opgericht door Walter Gropius. Dit is een nieuw soort gilde.
De Deutscher Werkbund streeft naar samenwerking tussen kunstenaar en industrie. Peter Behrens maakte dan ook allerlei onderdelen voor AEG.
Art Déco: Toegepaste kunst, patronen afgeleid van de natuur.
Raymond Loewy is een kunstenaar die zich bezig houdt met industriële vormgeving in Amerika.
Dadaïsme
Marcel Duchamp is een kunstenaar van de ready-mades. Dada ontstaat in Zürich. Hugo Ball en Tristan Tzara horen hierbij. De naam dada komt voort uit het gebrabbel van een baby. Een soort scheldnaam dus het is geen echte kunst volgens de samenleving.
Surrealisme 1921 tot 1940
André Breton is de grondlegger van deze beweging. Max Ernst, Joan Miró en André Masson.
– willekeurige collages
– omvouwen van papiertjes
– gedichten in schilderijen
– uitgewogen composities
Salvador Dali voegt zich ook bij de beweging. De schilderijen zijn heel ingewikkeld. De Belg René Magritte speelt met illusie en werkelijkheid.
Carel Willink en Pijke Koch zijn twee schilders die in Nederland actief zijn in het surrealisme. Ook Giacometti is heel beroemd.
Architectuur van de 19e eeuw.
Deze architectuur wordt gekenmerkt door neo-stijlen.
Nederland
Hendrik Berlage is in Nederland een belangrijk figuur. Hij heeft de Beurs ontworpen.
Eenheid, strak en sober zijn kenmerken van zijn bouwstijl. Frank Loyd Wright heeft veel invloed gehad op Berlage.
Amsterdamse School: Expressieve en plastische wijze van bouwen. Michel de Klerk werkt hierbij en maakt arbeidershuizen.
Functionalisme: De vorm van een gebouw dient te worden bepaald door de functie ervan.
Delftse school: Eenvoudige wooneenheden.
Het gewapend beton wordt ontwikkeld. Auguste Perret ontdekt dit.
De tweede helft van de Twintigste eeuw.
Amerika
Abstract expressionisme:
– Actionpainters
– Colorfieldpainting.
Actionpainters tussen 1940 en 1950
– Jackson Pollock
– Willem de Kooning
Colorfieldpainting:
– Rothko
– Newman
De werking van kleur op de eerste plaats en niet meer de handeling van het schilderen zelf. Veel met kleurvlakken gewerkt.
Postpainterly Abstraction: Kleurwerking wordt als een gegeven en uitgangspunt te gebruiken.
Hard Edge: lsworth Kelly plaatst twee kleurvlakken recht naast elkaar. De kleur laat de vorm ontstaan.
Europa
Cobra: COpenhagen BRussel Amsterdam. Karel Appel is een Nederlandse kunstenaar en ook lid van de Cobra.
Jaap Wagemaker is een materieschilder.
Pop Art 1959 tot 1969
Pop Art ontstaat in Engeland. Pop Art kunstenaars dragen geen boodschap uit maar het gaat alleen om invloed die ze hebben op de wereld.
Amerika
Harde Pop: Robert Rauschenberg en Jasper Johns zijn de grondleggers hiervan. Er worden voorwerpen in de schilderijen gemaakt en wordt hiervan bekeken wat voor effect ze hebben in een andere omgeving.
– gebruik van commerciële materialen.
– Gebruik van stripcultuur
– Glamourachtige kleuren
– Depersonalisatie
– Vervreemding
– Ironie
– Ontkennen van artistiek aspecten en tradities.
Kunstenaars:
– Andy Warhol spreekbuis van de wereld. Hij ontwerpt ook verpakkingen.
– Roy Lichtenstein is striptekenaar
– Tom Wesselman maakt kasten enz onderwerp van een schilderij.
– James Rosenquist is reclameschilder.
– Claes Oldenburg vervreemdingsaspecten
Zachte pop: In het westen van Amerika speelt emotie een grote rol in de kunst en komt de mening van de schilder tot uiting.
– Wayne Thieboud
– Edward Kienholz
Europa
In Engeland onderscheidt men zich van de Harde Pop door:
– benadrukking van seks en erotiek
– kritische stellingname op sociaal en politiek gebied.
– Minder agressief gebruik van beeldmiddelen.
Richard Hamilton is en belangrijke kunstenaar en Peter Phillips een Amerikaans Engels kunstenaar. R.B. Kitaj is in Amerika geboren maar schildert Engels.
In Frankrijk vormt Pierre Restany een groep kunstenaars die zich Nouveau Réalistes noemen.
– Yves Klein
– Tinguely
– Arman
– Christo maakt verpakkingen en land-art.
– César
– Niki de Saint Phalle
– Daniël Spoerri maakt eettafels aan de and
Nederland: Daan van Golden en Har Sanders
Op Art tot 1969
De Op Art streeft naar een zo groot mogelijke optische werking door:
– d.m.v geometrische patronen of het groeperen van kleurvlakjes.
Victor Vasarely behoort tot de grootste vertegenwoordiger van de Op Art. Nicolaas Schöffer vervaardigt grote objecten die met grote lichtbundels en spiegels worden gecombineerd.
Beeldhouwkunst na 1945
Brancusi heeft de beeldhouwkunst bevrijdt van klassieke en academische tradities. Henry Moore zoekt naar een vormentaal waarin niet een bepaalde persoon of figuur wordt weergegeven. Barbara Hepworth maakt sculpturen waarvan de oorsprong in de abstractie ligt. Naum Gabo en Antoine Pevsner maken sculpturen.
Minimal Art: Objecten die geen betekenis hebben. Geometrische en eenvoudige vormen. Groot van afmeting. Donald Judd en Carl André zijn twee kunstenaars in deze stijl.
Kinetic Art: Op art geeft een illusie van beweging en kinetic art wil de objecten in schilderijen zelf laten bewegen. Alexander Calder maakte mobiles en Jean Tinguely maakte objecten die bewegen door middel van een elektromotor.
Martha Pan vervaardigt heel organische vormen die door wind en water in beweging komen. Rickey maakt acht soorten bewegingen.
Architectuur na 1945
In de wederopbouw van de woningbouw wordt heel veel geïnvesteerd. Veel flats komen er door de grote vraag naar woningen. Er komen veel onpersoonlijke gebouwen en wijken zoals de Bijlmermeer. Piet Blom, Aldo van Eyck en Herman Herzberger zoeken naar een nieuwe woonsituatie.
In Parijs worden ook veel futuristische wijken gebouwd zoals La Défense. Ricardo Bofill bouwt in de voorsteden van Parijs een groot appartementencomplex met klassieke vormen en motieven.
Utiliteitsbouw: Veel gebouwen lijken op elkaar en in sommige steden staan zelfs de zelfde gebouwen. Mies van der Rohe heet al een beetje deze stijl aangekondigd en veel nieuwe kunstenaars gaan hier op door.
Er zijn enkele architecten die niet in deze sobere stijl werken. Le Corbusier en Alvar Aalto zijn twee van deze kunstenaars.
Ontwikkelingen vanaf 1960
In Duitsland ontstaat de groep Zero en in Nederland de Nulgroep. Zij zetten zich af tegen het nogal subjectieve en esthetisch ingestelde abstract expressionisme. Ze willen het onpersoonlijke benadrukken.
– Jan Schoonhoven
– Armando
– Yves Klein
– Lucio Fontana
Fluxus: Hierbij dient men alle zintuigen te gebruiken. Wim Schippers en Joseph Beuys.
Conceptual art: Rond 1965 ontstaat er een kleine stroming die uitgaat van getallen en letters. Joseph Kosuth maakt teksten en gedichten.
Arte Povera: ontstaat in 1966 in Italië.
Body Art: Gilbert & George, Bruce Nauman houden zich hiermee bezig.
Land Art: Heizer, Richard Serra en Christo.
Hyperrealisme: Ook wel fotorealisme genoemd. Duane Hanson.
Monumentale textiele kunst
Kleur is een belangrijk element gebruikt door Sheila Hicks.
Magdalena Abacanowitz vervaardigt ruimtelijke en halfruimtelijke werkstukken.
De Jaren 70 tot heden.
Kunstenaars beginnen zich bezig te houden met het maatschappelijk leven.
Graffiti wordt veel gebruikt dor Keith haring.
De video en foto komt op en wordt nu ook in de kunst gebruikt. Nam June Paik, Bruce Nauman en Jan Dibbets werpen zich op dit nieuwe medium.
Videokunst is ook belangrijk en wordt voorla beoefend door Ulrike Rosenbach.
Nieuwe Wilden: Ook wel kitschkunst genoemd. Daniëls, Visch en Klashorst zijn bekend. Jeff Koons en Rob Scholte laten de echte kitsch kunst zien.
Industriële vormgeving
In Europa wordt vanaf de 20e eeuw gestreefd naar een goede vormgeving.
In Amerika bemoeit de overheid zich niet met de vormgeving:
– welke productiemethoden en machines zijn aanwezig?
– Hoe groot is het budget?
– Welke experts moeten er worden ingeschakeld?
– Welke producten zijn er al op de markt?
– Welke wensen heeft de consument?
Moderne industriële vormgeving dient te voldoen aan:
– functionaliteit
– het gebruiken van materiaal
– mogelijkheden van een goedkope productie
– inspelen op behoefte en vraag
Men gaat inspelen op de consument door de naamsbekendheid. In Italië wordt de groep Memphis opgericht deze houdt zich bezig met grillige en uitbundige vormen. In Duitsland wordt de groep Pentagon opgericht. In de ontwikkeling van industriële vormgeving spelen de volgende elementen een rol:
– een zich sterk ontwikkelende technologie
– nieuwe materialen
– verdergaande studies
– indringender marktonderzoek
– de reclame is agressiever
scholieren.com, 12 december 2003