Anne Branbergen – Het einde: Giulio Andreotti (14 januari 1919 – 6 mei 2013)

9 oktober 2020AdminBusinessplan, Home, Interview, Locatie, Media, Portretten, Ridderboek, Video0

Giulio Andreotti Irresponsive (foto tenor.com)

Giulio Andreotti TV Show (foto tenor.com)

Giulio Andreotti Error (foto tenor.com)

Presidente? (foto tenor.com)

Het einde: Giulio Andreotti (14 januari 1919 – 6 mei 2013)

De gebochelde Giulio Andreotti, zevenvoudig premier van Italië en bijgenaamd ‘The Godfather’, werd verguisd en verafgood. Aantijgingen over maffia connecties gleden altijd weer van hem af.

Helemaal in de uiterste hoek van een marmeren balzaal zat hij achter een elegant bureautje. Voor ons stonden twee rococo stoeltjes klaar. Het was gelukt: we mochten Giulio Andreotti interviewen. Daar hadden we hard voor moeten werken, Bruce en ik. Vlak voor Kerst 1994 waren we een hele dag bij Andreotti’s advocaat in Modena langs geweest. Op de schitterende antieke tegelvloer van zijn studio stond twaalf meter dossier met ‘Andreotti | Palermo’ in dikke zwarte viltstift letters. Het maffiaproces tegen de belangrijkste Italiaanse staatsman van de vorige eeuw liep toen al anderhalf jaar.

Andreotti was bereid ons te ontvangen, maar we moesten eerst ons huiswerk doen. Het ging hem natuurlijk vooral om Bruce Johnston, de Rome correspondent voor The Daily Telegraph, oplage 1,2 miljoen. Bruce en ik werkten vaker samen. Bruce zei altijd: ‘Jij bent jong en mooi, en dat helpt.’ Wellicht, maar zeker niet bij Andreotti. Hoe dan ook: ik zat er toch maar, voor HP | De Tijd. Het was januari 1995.

Het vonnis was al geveld, in de nationale en internationale pers. ‘The Godfather’, mooier kon het niet. Heerlijke leesverhalen. Zie je wel: de grote marionettenspeler achter de schermen. Giulio Andreotti, zevenvoudig premier van Italië, twintig keer minister, non stop in de parlementsbanken vanaf 1948 tot heden. De maffia connectie! Natuurlijk was hij schuldig.

Hij droeg een huiselijk donker blauw vest en een grijze pantalon. Hij reikte ons een broze hand. Gaat u zitten. Vanachter het strenge brilmontuur blikten twee ogen als strepen ons aan. De beroemde bochel was zichtbaar in het vest. En de opvallende punt oren, die afstonden van het hoofd. ‘Belzebù’, dat was al zijn hele politieke carrière lang zijn bijnaam, nog lang voor ‘The Godfather.’ De aanklacht van het Openbaar Ministerie van Palermo was broddelwerk, dat was in 1995 de boodschap van senator voor het leven Giulio Andreotti via ons aan de wereld. Af en toe schoot er een vonk van achter de brillenglazen. Bijvoorbeeld toen hij met een uitgestreken gezicht zei ‘Ik heb van het Openbaar Ministerie van Palermo net een lijst gekregen met alle vluchten Rome – Palermo en vice versa vanaf de prehistorie tot heden. Ik zie het telefoonboek en het spoorboekje van de provincie Sicilië met vreugde tegemoet.’

Het Openbaar Ministerie probeerde aan te tonen, dat Giulio Andreotti wel opvallend vaak buiten de officiële vluchtroosters op en neer naar Palermo was gevlogen. Waarbij ‘Palermo’ uiteraard stond voor ‘geheime ontmoetingen met de maffia’. Maar als je dan in een voorzichtig lachje schoot vanwege die vonk, keek hij je weer volkomen deadpan aan. We zaten hier niet om te lachen.

Wat de destijds 76 jarige Giulio Andreotti met meesterlijk verhulde ironie aan ons duidelijk probeerde te maken, werd pas ruim acht jaar later, in 2003 bevestigd. De aanklacht van het Openbaar Ministerie van Palermo was inderdaad broddelwerk. Weliswaar werd in hoger beroep bepaald dat ‘tot 1980 samenwerking met Cosa Nostra kan hebben bestaan’, maar dat was inmiddels verjaard en daarom niet onderzocht. Na 1980 zag het hof geen aantoonbare banden met de maffia, in de carrière van Giulio Andreotti. Tien jaar vernederingen, tien jaar ‘Godfather’ verhalen in de kranten, tien jaar advocatenkosten. Wat de speciale Andreotti pool van het Openbaar Ministerie van Palermo heeft gekost aan de Italiaanse belastingbetaler is nooit bekend gemaakt. Wie per se wil, dat het toch allemaal zin heeft gehad, blijft zich verbeten vastklampen aan dat ‘tot 1980’, maar om eerlijk te zijn: voor de Italianen was Andreotti gewoon onschuldig.

Maar was hij dat ook? Giulio Andreotti was de belangrijkste vertegenwoordiger van de DC, de Democrazia Cristiana, die onophoudelijk heeft geregeerd vanaf na de Tweede Wereldoorlog tot 1992, toen het hele politieke systeem in elkaar stortte met het Steekpenningen proces. Amerika was in de jaren van de Koude Oorlog als de dood voor Italië met z’n Partito Comunista Italiano (PCI), de grootste communistische partij van het Westen, voor een belangrijk deel gefinancierd door Moskou. Alles mocht van Amerika, behalve dat de PCI aan de regering zou komen. En als de ‘vreedzame samenleving’ (de term was van Andreotti) met de Siciliaanse maffia daarbij van strategisch nut was, dan werd dat door Amerika oogluikend toegestaan.

Wie zijn vingers per se wilde branden aan dit ijzeren pact met Amerika bekocht het met zijn leven. Dat heeft de christen democraat Aldo Moro ervaren. Hij was de man van het ‘compromesso storico’, het historisch compromis, tussen de DC en de PCI. Er was al een gezamenlijke regering in de maak. Amerika was niet blij en terroristisch extreem links ook niet. Aldo Moro werd op 16 maart 1978 ontvoerd door de Rode Brigades en op 9 mei 1978 dubbel geklapt teruggevonden in de achterbak van een Renault 4. In 1982 getuigde de weduwe van Moro voor de rechtbank, dat haar man tijdens een staatsbezoek aan de Verenigde Staten in zijn hotel was bezocht door Henry Kissinger, de toenmalige adviseur van Nixon. ‘Je stopt met deze politiek, of je zult er flink voor boeten’, had Kissinger volgens Eleonora Moro tegen haar man gezegd.

Dat was de context, waarin Giulio Andreotti bijna een halve eeuw de belangrijkste politicus van Italië is geweest. Verguisd en verafgood. In 2008 verscheen de film Il Divo van Paolo Sorrentino, een bijtend ironische niet geautoriseerde biografie van Andreotti. De briljante acteur Toni Servillo houdt twee uur lang dezelfde uitdrukking vol: emotieloos, uitgestreken, al het vuil van Italië klotst langs de karikaturale Andreotti, maar niets beklijft. Macht is eeuwig en smerig, dat is de boodschap van de film, die de Juryprijs van Cannes won.

De huidige premier van Italië Enrico Letta heeft over Giulio Andreotti gezegd: ‘Hoe vaak heb ik als kind niet Andreotti horen noemen in het huis van mijn oom, waar we alle feesten doorbrachten! Een dusdanig belangrijke aanwezigheid. dat hij niet eens werd genoemd of gedefinieerd. Hij was De Aanwezigheid, en daarmee basta, verafgood door ons allemaal. Ik verafgoodde hem echt, deze persoonlijkheid, dit icoon!’

De Groene Amsterdammer, N° 19, 8 mei 2013

https://www.groene.nl/artikel/giulio-andreotti-14-januari-1919-6-mei-2013

Giulio Andreotti Irresponsive (foto tenor.com)

Giulio Andreotti TV Show (foto tenor.com)

Giulio Andreotti Error (foto tenor.com)

Presidente? (foto tenor.com)

Het einde: Giulio Andreotti (14 januari 1919 – 6 mei 2013)

Dit delen: