Anja Krabben – Aan Stoot Gevend of In Druk Wekkend?

20 september 2025AdminBusinessplan, Gimmick, Home, Interview, Locatie, Media, Portretten, Ridderboek0

Aan Stoot Gevend of In Druk Wekkend?

De uit vaart van Manfred Langer in 1995 heeft de af gelopen jaren als hét voor beeld van’De Nieuwe Uit Vaart‘ gegolden, als voor beeld van hoe het ook kan. Deze rol als ‘Voor Trekker’ op het gebied van de bij zondere en persoonlijke uit vaart zal nu ongetwijfeld worden over genomen door kunstenaar Peter Giele, die op 16 juni jongst eden over leed en vijf dagen later op Zorgvlied begraven werd. Terug kijkend op en vergeleken met Giele S uit vaart was Langer S ter aarde bestelling voor al uiterlijk vertoon. Bij Giele verliep het minder gestroom lijnd, maar in druk wekkender. Zijn uit vaart toonde tevens aan dat menigeen, alle ui vaart vernieuwing en belang stelling voor de dood ten spijt, nog zeer ongemakkelijk met de dood om gaat en geschokt reageert als een lijk ‘Open en Bloot’ voor bij vaart.

Er ging van alles mis op de begraaf plaats. Het graf was te klein, of de kist te groot, het is maar hoe je het bekijkt, in ieder geval waren ze duidelijk niet op elkaar af gestemd, waar door de kuil ter plekke groter moest worden gemaakt. Bij het zakken van de kist, met touwen, gleed én van de dragers in het graf, de kist kantelde en viel bovenop hem. Het niet vast geschroefde deksel schoof naar beneden en het ziel loze lichaam van Giele stuiterde even naar voren. De drager kwam er zonder verwondingen van af. En ten slotte, toen de kist eindelijk veilig op de bodem van de kuil was beland, bleek het graf wel erg ondiep, door het onprofessioneel ruimer maken van de kuil was deze tevens ondieper geworden, zo dat de weduwe bezorgd moest vragen of ‘Het Zo Wel Diep Genoeg Was?`

Voor vallen, die bij een gemiddelde uit vaart als pijnlijk en ongewenst zouden worden er varen. Echter niet als de over ledene Peter Giele heet, de uit vaart onder neming, die de begrafenis begeleidt De Ode, en de begraaf plaats, waar het zich af speelt Zorgvlied in Amsterdam. Dan klinkt er een lachs alvo op als het graf te klein blijkt te zijn en roept iemand “Neem Maar Weer Mee, Hij Past Er Niet In.” Dan kijkt de weduwe geens zins geschokt, eerder geamuseerd toe en wordt er door vrienden van de over ledene adequaat en snel gereageerd door de kist gewoon even op zij te leggen en de schep ter hand te nemen.

Dan sluiten de gebeurtenissen bij het graf perfect aan bij de ongedwongen sfeer van de hele dag en past het bij de over ledene. En dan menen zelfs sommige, dat de trieste af branding van discotheek RoXY, tien jaar daar voor geheel eige handig door Peter Giele op gebouwd, tijdens de rouw bij één komst S avonds een prachtige apotheose was.

Voor wie er hele maal niets van heeft mee genomen, of nog nooit van Peter Giele heeft gehoord, een kleine biografie en een kleine samen vatting van de dag van zijn begrafenis. Peter Giele was een veel zijdig mens, kunstenaar, dichter, ontwerper, binnen huis architect, en een belangrijke gang maker voor een grote groep Amsterdamse kunstenaars, die elkaar ontmoette op de diverse door Giele op gerichte, of mede op gerichte, plekken, galerie Aorta, discotheek RoXY, galerie W139 en zijn laatste creatie club Restaurant Inez IPSC (Inter National Private Society Club), vernoemd naar zijn vrouw.

Giele over leed plotseling, op 44 jarige leeftijd, aan een hersen bloeding. Op de dag van de uit vaart werd hij van af zon op gang op gebaard in ‘Inez’ al waar men af scheid kon nemen. Met ontbloot boven lijf, een leren broek aan, lag Giele in een door vrienden getimmerde en beschilderde kist, een breek ijzer in de armen als symbool van zijn grote sloop en bouw drang.

Even na tweeën werd de kist uit het raam van Inez getakeld, naar de Amstel gedragen en op een landing vaar tuig van het Leger gezet. Gevolgd door tien tallen boten en bootjes in aller lei soorten en maten ging de tocht over de Amstel naar begraaf plaats Zorgvlied. De stoet werd voor af gegaan door een boot met twee recht op staande kanonnen, waar uit meters hoge vlammen werden gespuwd.

Vuur was een belangrijk thema in het werk van Giele. Het motto van Giele S begrafenis advertentie luidde ‘Uit het Vuur Vuur Pakken‘, Ab Igne Ignem Capere. In een andere rouw advertentie stond een gedicht van zijn hand, waar van de begin regels luiden De Vuren Laaien Fel, Pulseren in het Donker, een Hemel tevens Hel, van Diamant Geflonker.

De begrafenis, met muziek, de voor dracht van een gedicht van Giele en de spontane voor dracht van een tekst door een om stander “Een Dooie Peter is Beter dan Hele Maal Geen Peter, Peter“, verliep zo als gezegd chaotisch, maar maakte in druk door de grote betrokkenheid en zelf werkzaamheid van vrienden en familie.

Na de begrafenis voeren de boten terug naar het centrum van de stad, naar discotheek RoXY, waar van af zes uur S avonds tot zon onder gang een her denking bij één komst werd gehouden, die na enkele uren ruw werd af gebroken door brand. Een brand, die vermoedelijk is ontstaan door dat vonken van het binnen af gestoken vuur werk in de air conditioning waren gekomen.

De uit vaart van Giele was zonder meer bij zonder te noemen. Wat voor al in druk maakte was de zichtbaarheid van Giele S lichaam in de Open Kist. Het deksel ging er pas op het aller laatste moment op, vlak voor dat de kist in het graf werd neer gelaten. De ove rledene was daar door duidelijk aan wezig en werkelijk het middel punt van de gebeurtenissen.

Het is ook dit aspect van de uit vaart, dat de meeste reacties op riep, voor al bij mensen, die er niet bij geweest waren, die de uit vaart die avond in één van de nieuws uit zendingen hadden gezien. De Media, die aan dacht aan de uitvaart besteedden, brachten voor al de zichtbare Giele breed uit in beeld.

Er waren zo wel positieve als negatieve reacties, maar voor al de negatieve waren op merkelijk. In Trouw liet Arie de Jong, secretaris van de Nederlandse Unie van Erkende Uit Vaart Onder Nemingen (NUVU) en uit vaart onder nemer in Amsterdam, zich af keurend uit. Marco van den Berg vraagt zich in de rubriek ‘Kwesties` enkele dagen na de uit vaart af aan welke regels een uit vaart in Nederland is gebonden. Mag men een over ledene zo Open en Bloot vervoeren? Hij vraagt het aan De Jong. Deze antwoordt, dat het vervoer van een kist zonder deksel ‘Niet is Zo als de Wet Voor Schrijft`. Volgens De Jong moet de over ledene worden vervoerd ‘In een Af Gesloten Kist of een Ander Om Hulsel`. De Overheid zou daar mee haar burgers beschermen tegen ‘Onplezierige en Onverwachte Confrontaties`.

De Jong “De deksel had op de kist moeten zitten. Je confronteert hier ook mensen mee, die daar geen prijs op stellen. Bij voor beeld kinderen of iemand, die net zelf een dierbare is kwijt geraakt.”

Nog af gezien van het feit,of De Jong gelijk heeft, daar kom ik zo op terug, weer spiegelen zijn woorden de ‘Ongemakkelijkheid met de Dood` waar van Nederland een groot deel van deze eeuw last heeft gehad. Met als gevolg ‘Het Verstoppen` van stervenden, doden en plaatsen van de dood. Maar waren we het in middels niet met elkaar eens, dat het zien van een over ledene geen trauma veroorzaakt, noch bij vol wassenen noch bij kinderen? Dat het eerder de vol wassen, kramp achtige reactie op over ledenen en over lijden is, die kinderen angst voor de dood in boezemt? Zo als een ouder, die bang is voor spinnen grote kans maakt deze irrationele angst op haar of zijn kinderen over te brengen. En wat de rouwenden betreft, mensen, die zelf net een dierbare hebben verloren, die zullen geen enkele prikkel van buiten af nodig hebben om hier van door drongen te zijn. Kunnen we om hen te ‘Ontzien` dan niet beter elke rouw stoet verbieden?

Het is duidelijk dat Giele S lichaam mensen met hun eigen ongemak met de dood confronteerde. Wat er in werkelijkheid te zien was, was het liefde vol en ceremonieel uit dragen van een over ledene, die er niet griezelig uit zag, maar zichtbaar met liefde en aan dacht verzorgd was.

Nog een geschokte reactie, te vinden op inter net. Van een schrijfster naar de juridische rubriek op de site Uitvaart.n ‘Ik vond het nog al merk waardig, dat hij in Open Kist de stad werd rond gezeuld. Ik begrijp best, dat een uit vaart moet aan sluiten bij de levens wijze van een persoon, maar ik wens niet zo maar op straat geconfronteerd te worden met lijken in Open Kisten als ik even een boodschap ga doen. Het verbaast me, dat het is toe gestaan een over ledene in een Open Kist te vervoeren. Is zo iets niet in strijd met de goede zeden?`

Het antwoord van jurist Willem van der Putten maakt korte metten met De Jongs kennis van de Wet. ‘Er is geen landelijke Wet Geving rond het vervoer van lijken. Bij Wet is niets verboden op dit vlak. Dus mag het in principe.’ Hij plaatst er de op merking bij, dat het voor Gemeenten mogelijk is om het vervoer van over ledenen in een Gemeentelijke Verordening te regelen.

Van der Putten ‘Ik denk echter niet, dat veel Gemeenten dat op dit specifieke punt gedaan zullen hebben. Zo N regeling zou thuis horen in de Algemene Plaatselijke Verordening en Gemeenten proberen in de regel. die niet onnodig dik te laten worden.`

Hadden Trouw of Marco van den Berg er zelf maar even de Wet op na geslagen en de Gemeente Amsterdam op gebeld, dan hadden ze ontdekt, dat Amsterdam het niet geregeld heeft. Nu werden alle Trouw lezers onjuist geïnformeerd, de kop boven het artikel luidde ‘Een Uit Vaart met Open Kist Mag Eigenlijk Niet.`

De uit vaart van Giele had het begin kunnen zijn van een boeiende maat schappelijke discussie, vergelijkbaar met de bloot discussie, die volgde op de Gay Games. Een discussie over de Openbare Orde. Bloot op Straat mag niet, behalve als het plaats vindt binnen een duidelijk, functioneel en passend kader, een Gay Parade bij voor beeld. Dan nog zullen sommigen het als aan stoot gevend er varen, maar het is toe gestaan. In hoe verre is de dood aan stoot gevend? Wanneer mag men het publiek bloot stellen aan een lijk? Het antwoord lijkt mij exact het zelfde, als het in het kader van een ceremonieel gebeurt, als de dode deel uit maakt van een rouw stoet.

Wel licht zal deze discussie in de toe komst op grotere schaal gevoerd worden. Als meer mensen voor een dergelijk zichtbaar vervoer van de over ledene kiezen. Nu maar hopen. dat ze geen uit vaart onder nemer tegen komen, die de Wet en de plaatselijke APV niet kent. Hoe dan ook, we zullen in de toe komst nog vaak herinnerd worden aan de bij zondere uit vaart van Peter Giele.

Een Vriend en Direct Betrokkene

Joost van Velzen is smid en leerde Peter Giele kennen bij de bouw van RoXY. Hij heeft jaren nauw samen gewerkt met Giele in het kader van zijn kunst projecten.

Van Velzen “We wilden hem graag aan ieder één laten zien, daar om hebben we het deksel van de kist gelaten. Hoe wel hij in werkelijkheid alleen maar zichtbaar was voor de direct betrokkenen. Voor mij was het hoogte punt van de begrafenis het vuur ritueel aan het water bij Zorgvlied. Die vuur spuwers naast de kist. Peter, die koel werd gehouden met brand blussers. Het ene moment zag je hele maal niets en dan zag je Peter weer, bedekt met wit. Geen enkel schroei plekje had ie. Het is het mooiste wat ik ooit heb gezien. Die hitte en het geluid waren zo intens. En dan die vier zwarte mannetjes er om heen. Het was heidens, werkelijk een eigen ritueel.”

“Giele is op zondag middag over eden, in het ziekenhuis, wij waren daar alle maal bij, een man of dertig, veertig. S Avonds zijn we met vrienden en familie leden gaan eten in zijn Restaurant Inez. ‘Peter Eten` was het, andijvie met worst en een heel zoet en over dadig toetje. Daar hebben we de uit vaart besproken en de taken verdeeld. Chiel en ik zouden de kist voor onze rekening nemen en het draag ceremonieel regelen. De kist is in mijn werk plaats gemaakt, van veertig milli meter dik multi plex, net niet hele maal goed geplamuurd en nog voor de plamuur droog was zijn we al gaan schilderen. Op de kist vier zware flenzen met ringen voor de touwen. Alles echt Peter, tien keer te zwaar uit gevoerd, de hele kist woog meer dan honderd kilo. We hadden koperen nagels gekocht met een bolle kop, zo dat mensen tijdens het af scheid nemen in ‘Inez` een nagel aan zijn dood kist konden slaan.”

“Wat er aan het graf gebeurde, daar was ik niet echt blij mee. De kist was negentig centi meter breed, dat was door gegeven. En dan kom je daar en dan past ie er niet in. De uit vaart onder nemer staat er alleen maar bij te kijken en ook de mensen van de begraaf plaats doen hele maal niets. We hadden De Ode in der daad alleen maar voor de zakelijke dingen in gehuurd, voor de vergunningen en zo, maar op dat moment hadden we hem nodig en hij doet niets. We waren woedend, maar daar heb je niets aan en we zijn dus aan de slag gegaan. Maar het feit, dat het dan ook nog hele maal op televisie wordt uit gezonden (…) Zo dat mensen in de dagen er na je constant op aan spreken, ook mensen, die je hele maal niet kent. Ik was echt verward door een aan tal reacties. Zelf ben je nog behoorlijk van slag en dan verwachten ze dat je het even gaat uit leggen.”

“Maar los van dat gedoe aan het graf, los van de af branding van RoXY en los van al die publiciteit er om heen ben ik heel blij. dat ik die kist heb gemaakt, dat kun je waar schijnlijk verwerking noemen.”

De Uit Vaart Onder Nemer

Walter Carpay is mede op richter en mede eigenaar van uit vaart onder neming en uit vaart winkel De Ode in Amsterdam. De Ode verzorgde de uit vaart van Peter Giele.

Carpay “Eigenlijk zijn we meer uit vaart begeleiders geweest, dan uit vaart verzorgers. Er was een grote groep mensen rond Giele, die het onmiddellijk op zich nam alles te regelen. Mensen die zelf de kist in elkaar timmerden, bedachten wat er moest gebeuren en hoe het zou gebeuren.”

“Ook op de begraaf plaats was het deze groep mensen, die onmiddellijk in greep toen bleek dat het graf te klein was. Wat er precies mis ging bij het graf moet je aan Zorgvlied vragen. Wij hebben van te voren alles door genomen met de begraaf plaats. Gezegd dat het een speciale kist zou worden. Ik heb geïnformeerd naar de maten van het graf en deze met een veilige marge aan de makers van de kist door gegeven.”

“Wat er ook gebeurt, mensen leggen al tijd onmiddellijk verbanden met de over ledene. Zo ook toen het graf te klein bleek. Je kon het op vatten als, Giele was te groot voor deze wereld. Giele sloopte al tijd voor dat hij iets bouwde, zo ook het graf. Het zelfde geldt voor de brand in RoXY, daar gaat men van alles achter zoeken. Eigenlijk was het jammer, dat die brand in de pers de dood en uit vaart van Giele over schaduwden.”

“Hoe wel bij sommigen voor al het zichtbaar zijn van de over ledene tijdens de tocht naar Zorgvlied is blijven hangen. Dat verdrong alles, ook de brand. En ja, het op die manier vervoeren van de over ledene mag volgens de Wet op de Lijk Bezorging. Verder is er in Amsterdam voor het vervoer van over ledenen niets geregeld in een Algemene Politie Verordening, dus is er vrije keuze van vervoer en vrije keuze in hóe de over ledene wordt vervoerd. De reactie van Arie de Jong in Trouw begrijp ik dan ook niet. Van iemand, die voor zitter is van de NUVU en die ook nog in Amsterdam woont en werkt, vind ik het vreemd, dat hij niet op de hoogte is van de Wet en van de Amsterdamse APV. Het kan na tuurlijk, als dit vaker gebeurt en mensen gaan klagen, dat de Gemeente dan gaat over wegen dit in de Wet Openbare Orde op te nemen.”

“We hebben er veel reacties op gehad. Zo wel goede als slechte. Maar waar om zou het als schokkend er varen worden? Als het lichaam begeleid wordt door mensen, die hem uit geleide doen, in een ceremonieel, en als het in de sfeer is van de over ledene en de na bestaanden, dan is het in principe al tijd goed. En dan voelt de om geving dat ook aan. Daar komt bij dat het lichaam nauwelijks zichtbaar was voor de mensen op straat. Op het kleine stukje, dat over straat werd af gelegd, werd het lichaam om ringd door een haag van betrokkenen. En de Amstel is zo breed. dat het van af de kant niet te zien was. Alleen van af de bruggen was het zichtbaar, maar ook daar waren het voor al betrokkenen, die de kist per fiets volgden. De Media hebben het over genomen en uit gebreid getoond en daar door leek het als of de dode constant zichtbaar was. Dan krijg je dat mensen in Maastricht zich er aan gaan storen, mensen, die er niet waren en er niets van hebben mee genomen.”

De Begraaf Plaats Mede Werker

Bart Veldhuisen is chef onder houd dienst op Zorgvlied. Hij was voor Zorgvlied verantwoordelijk voor de begrafenis van Peter Giele.

Veldhuisen “We zijn na tuurlijk best blij als mensen ons kiezen, maar mensen denken nu vaak dat op Zorgvlied alles kan. Dat is niet zo. Wij houden ons aan de Wet op de lijk bezorging. En zolang iets niet schokkend is en het past in de sfeer van de over ledene, dan mag het. Maar ik zal eerlijk zijn, we willen dit niet elke keer hebben.”

“We hebben veel reacties gehad, ook kritische. Mensen hebben bij voor beeld geschokt gereageerd op het zichtbaar zijn van de over ledene. Maar we hebben er op toe gezien dat de kist dicht ging toen er begraven werd. Een lichaam moet in doeken gewikkeld of in een gesloten kist het graf in gaan. Er mag geen zand op een bloot lichaam gegooid worden.”

“Weer anderen vonden de vlammen branders schokkend, maar dat speelde hier niet. Op de begraaf plaats had dat ook niet gemogen. Het staat hier vol bomen, die waren zo in de fik gegaan.”

“Ja, dat graf. Daar is nu nog enige discussie over. Het was gewoon een standaard graf, twee meter lang, negentig centi meter breed bij het hoofd einde en zeventig centi meter bij het voeten einde. Die maten hebben we door gegeven. Maar waar schijnlijk zijn de planken, om dat er zo veel mensen op liepen, naar binnen gaan werken, waar door het graf te smal werd. Een paar centi meters kan dan al genoeg zijn.”

“Tja wat gebeurde er toen, alle bekisting werd uit het graf gehaald en ze gingen het zelf groter maken. ‘Dat is passend voor hem` zeggen de om standers dan. ‘Er moest bij hem al tijd eerst gesloopt worden voor dat er gebouwd kon worden.` En ze pakken net zo vrolijk het breek ijzer uit de kist en gaan aan de slag. Wij waren er hele maal niet blij mee, maar dan zegt de uit vaart leider: ‘Laat ze maar gaan, ze willen het zelf doen.’ Ja, dan houdt het op. Je kunt je dan in der daad af vragen wie de baas is op de begraaf plaats. Dat komt wel in je op. Maar die hele dag was één grote happening en dan ga jij die happening door breken? Dat kan niet. Boven dien waren ze er zelf ontzettend enthousiast over. De mensen wilden het zo.”

“En ik moet eerlijk zeggen, het was een heel spontane en een heel warme gebeurtenis. Lang niet zo geregisseerd als de begrafenis van Manfred Langer, die wij ook gedaan hebben. Dat was een strak geregisseerde media hype. Dit was veel in druk wekkender. Ze hebben het echt ontzettend goed gedaan.”

Dood Gewoon, N° 22, herfst 1999

Tevens op genomen in de bloem lezing Dood Gewoon. Dood Cultuur en Uit Vaart Manieren, verschenen bij Uitgever Maat Schappij Walburg Pers te Zutphen in november 2001, ISBN 90 5730 170 9.

Voor meer artikelen van Anja Krabben zie http://www.anjakrabben.nl.

http://www.groeneuitvaart.nl/page_272.html

Dienst Mede Deling

Expo in RSMuseum sinds 3 mei 2017 om 08:06

Aan Stoot Gevend of In Druk Wekkend?

Een Vriend en Direct Betrokkene

De Uit Vaart Onder Nemer

De Begraaf Plaats Mede Werker

Dienst Mede Deling

Dit delen:

Plaats een reactie Reactie annuleren