Nelle Boer – Crowdfunding platform voordekunst zakt voor test

Hallo Nelle (foto Nelle Boer)

De eerlijkheid van crowdfunding

Het plan, dat ik onlangs inzond bij hét platform voor crowdfunding binnen de creatieve sector voordekunst, was een test. Een test om na te gaan, of je hier als kunstenaar een gloednieuw experiment kunt lanceren, waarbij vanzelfsprekend het spelelement van cruciaal belang is. Ik klopte aan bij dit platform, omdat een van mijn voornaamste bezwaren tegen die andere optie ‘kunstsubsidie’ is, dat alleen kunst. waarvan je het effect van tevoren kunt bepalen, hiervoor in aanmerking komt. Want kunstsubsidie is geen liefdadigheid, maar een investering, die rendement moet hebben voor de subsidiënt.

Idealiter wordt de waarde van kunst bepaald door de interactie tussen kunstenaar en publiek. En daarmee, maar pas in een later stadium de geldwaarde. Het begint bij die eerste directe interactie, zonder inmenging van derden als de overheid, of de verlengstukken daarvan: de kunstfondsen en de gesubsidieerde kunstinstellingen.

En dat is ook de definitie van crowdfunding: startkapitaal verkrijgen zonder financiële tussenpersonen, wat zorgt voor direct contact tussen investeerders en ondernemers. Vanuit dat opzicht is crowdfunding een van de beste, meest eerlijke manieren voor kunstenaars om financiële bijdragen te vragen voor kunstprojecten en tegelijkertijd onafhankelijk te blijven.

Mochten kunstenaars toch kiezen voor een constructie, waarbij een andere partij deze crowdfunding mede organiseert – zoals voordekunst – moet die partij tenminste zelf onafhankelijk zijn van eerder genoemde overheid, fondsen en kunstinstellingen. Maar daarvan is bij voordekunst, met partners als het Amsterdams Fonds voor de Kunsten (AFK) en het Mondriaan Fonds, helaas geen sprake. In werkelijkheid vallen de acties van voordekunst dus niet onder de term crowdfunding en niet alleen omdat er inmenging is van derden.

Uit de reacties op mijn voorgestelde plan bleek wel, dat voordekunst zelf op de stoel gaat zitten van de investeerders en vooraf voor hen bepaalt, of zij een investering zullen willen doen. Iets, dat regelrecht indruist tegen het principe van crowdfunding, omdat voordekunst hier het directe contact tussen investeerders en ondernemers verstoort.

Het plan

Om voordekunst toch het voordeel van de twijfel te geven wilde ik testen, of het plannen steunt voor kunstprojecten, waarvan nog onduidelijk is hoe erop gereageerd zal worden. En vanzelfsprekend moest ik daarvoor een plan bedenken, dat nog nooit werd uitgevoerd. Zodoende kwam ik op mijn voorstel om een grootschalige terreurdaad in scène te zetten.

Middels drie verdachte, maar onschadelijke pakketten, geplaatst op de stations Amsterdam, Utrecht en Zwolle, zou ik het spoorwegennet lam leggen, om kort erna bekend te maken, dat het om een kunstproject ging en er dus geen werkelijk gevaar dreigde. Doel hiervan was een zucht van verlichting te veroorzaken, wanneer men eenmaal doorhad, dat het hier niet om een aanslag, maar om een onschuldige artistieke uiting ging.

Vertel ons over je idee (foto Nelle Boer)

“Mijn idee is het in scène zetten van een terreurdaad. Hierbij gaat het om het gelijktijdig plaatsen van een verdacht, maar onschadelijk, pakket op Utrecht CS, Amsterdam CS en station Zwolle. Zo worden de belangrijkste verkeersaders in het spoorwegennet tijdelijk stilgelegd. Vervolgens maken wij bekend, dat het om een kunstproject gaat, zodat er een zucht van verlichting door het land zal gaan. Tweede doel is de media – die dit soort zaken altijd uitmelken – voor schut te zetten. Materiaal en uitvoerkosten zijn nihil, het gaat dan ook om crowdfunding voor de kosten van het uitrukken van brandweer, politie en anti terreureenheden, naast de advocaatkosten voor drie personen. De datum van lancering van het project wordt niet van tevoren aangekondigd, vanwege het noodzakelijke verrassingseffect.”

De klunzige reacties van team voordekunst

Uit de eerste zin van de reactie van voordekunst blijkt al meteen, dat het team niet alleen op de stoel van de investeerder gaat zitten, maar ook voor het experiment van start gaat al bepaalt, dat het geen kunst zou zijn.

“Kun je ons uitleggen waarom je voor voordekunst als crowdfunding platform hebt gekozen? Dit project lijkt niet veel te maken hebben met kunst of cultuur, maar eerder met een sociaal experiment.”

Om meer reactie uit te lokken besloot ik het spel mee te spelen en reageerde ik met:

“Waarom kan een sociaal experiment geen kunst zijn? Verder zijn de verdachte, maar onschadelijke, pakketten ook kunstobjecten.”

Vanaf dat moment komt team voordekunst in de knoop met de eigen standpunten, spreekt het zichzelf pijnlijk tegen en gooit het maar over een andere boeg om te verhinderen, dat mijn ingediende idee doorgang vindt:

“Ik snap het idee wel, en inderdaad over kunst valt niet te twisten. Maar dat neemt niet weg, dat ik denk dat € 20.000,- een heel groot bedrag is om voor te crowdfunden, zeker omdat je het project wilt stil houden. Waar ga je dan de donaties ophalen? Daarbij moet het voor de donateurs heel duidelijk zijn, waar het geld naar toe gaat en je doel (het betalen van politie, ambulance en advocaten) is niet aantrekkelijk voor donateurs. Over het algemeen schenken zij liever aan projecten, die voor hun fysiek tastbaar zijn.”

Dan herinner ik het team aan mijn eerdere reactie:

“Sorry, maar je vult al van alles van tevoren in, terwijl je dat niet kunt weten. Zoiets als dit is nog nooit gedaan. Uitsluitend interesse voor tastbare objecten is ook nog eens een heel ouderwetse opvatting van kunst. En dan nog: de pakketten zijn (een middel om het doel te bereiken en) tastbaar.”

Maar opnieuw lijkt het feit, dat de pakketten tastbaar zijn, niet door te dringen tot team voordekunst:

“Vervelend, dat ik blijkbaar je verhaal niet goed begrijp. Ik weet gewoon uit ervaring, dat tastbare dingen voor donateurs gewoon aantrekkelijker zijn, omdat ze dan precies weten waar hun geld naar toe gaan. Maar dat terzijde, met oog op de crowdfunding denk ik het heel erg lastig wordt om dit bedrag te crowdfunden. 80% van de donaties komt namelijk uit je eigen netwerk. Dat is € 16.000,- dat door familie, vrienden en kennissen gesponsord moeten worden. Vandaar dat ik zo hamer op de haalbaarheid van je doel.”

Vooral de laatste bewering van team voordekunst is opmerkelijk. Als 80% van de donaties uit het eigen netwerk moet komen, wat is dan voor kunstenaars dan nog de meerwaarde om voor voordekunst te kiezen? Het zou betekenen dat plannen indienen bij voordekunst slechts 20% kan bijdragen aan het totaalbedrag, wat het tot een weinig succesvol platform voor crowdfunding maakt. En hoewel het onwaarschijnlijk, maar ook lastig aantoonbaar, dat deze bewering van team voordekunst klopt, is het natuurlijk vooral een manier om mij als kunstenaar, die dit plan indient, te ontmoedigen het door te zetten.

Voordekunst is tegen het kunstexperiment

Drie zaken komen naar voren in mijn interactie met team voordekunst. De eerste is, dat het ingediende plan volgens voordekunst kunst moet zijn, al liet het team dit standpunt al meteen weer varen toen ik ze ondervroeg over wat wel of niet kunst is. Daarbij moet opgemerkt worden, dat voordekunst tal van projecten lanceert, die niets met kunst te maken hebben. Beste voorbeeld hiervan is wel het plan van journalist Chris Aalberts om een serie artikelen en een boek over het Forum voor Democratie via voordekunst te crowdfunden. Hoe je er ook tegenaan kijkt, met kunst heeft het in elk geval niets te maken.

Tweede, dat naar voren komt is de bewering van voordekunst, dat kunst tastbaar moet zijn en het om een fysiek object moet gaan. Behalve dat de pakketten, die onderdeel uitmaken van mijn ingediende plan tastbaar zijn, promoot voordekunst ook muziek, zoals een concertreis naar Engeland van het Kathedrale Koor Utrecht.

En met het derde aspect, namelijk dat de donaties voor 80% moeten voortkomen uit de eigen kring van familie, vrienden en kennissen, maakt voordekunst zichzelf zo goed als overbodig.

Wat leuk dat je een crowdfundingcampagne wil gaan starten (foto Nelle Boer)

Het is helder, dat voordekunst zich in allerlei bochten wringt om mijn plannen als kunstenaar te bemoeilijken en daarbij niet schuwt een loopje met de waarheid te nemen. Voordekunst deed in dit geval alles wat binnen de eigen macht ligt om te voorkomen, dat dit kunstexperiment kon slagen.

nelleboer.nl, mei 12, 2019

https://www.nelleboer.nl/platform-voordekunst-zakt-voor-test/

Meer informatie:
https://robscholtemuseum.nl/?s=Nelle+Boer
https://www.voordekunst.nl/
https://robscholtemuseum.nl/?s=Amsterdams+Fonds+voor+de+Kunsten
https://robscholtemuseum.nl/?s=Mondriaan+Fonds
https://robscholtemuseum.nl/?s=crowdfunding