Systeem Kritiek

Het thema was Systeem Kritiek en ik probeerde Studenten van de Kunst Academie Minerva in Groningen uit te leggen waar om zulke kritiek in de Kunsten zo vaak netjes binnen het Systeem blijft. Meer dan ‘Bewust Wording’ van de Juiste Mening wordt het meest al niet, Racisme, Seksisme, Kolonialisme, of te wel Kapitalisme, zijn slecht, of erger, het is weer zo N tande loze op roep tot meer Inclusiviteit, gericht op een Publiek, dat het daar toch al mee eens is.

Van zelf sprekend haalde ik Herbert Marcuse er bij, de Één Dimensionale Mens is de gene, die niet meer buiten het Systeem kan denken, die zijn taal, verlangens en angsten heeft geïnternaliseerd. Vandaag zouden de Studenten echter iets maken dat daar van los moest komen. Bevrijd je ‘Inner Weirdo’ had ik ze mee gegeven en door breek, in de woorden van Marcuse, ‘De Vernietigende Kracht van de Normaliteit’.

Er werd geschilderd, gebouwd en gehamerd. Één van de Studenten had een Truth or Dare spel gemaakt dat we aan het eind van de dag met zijn allen speelden. Om de beurt lazen we een kaartje voor, voerden een op dracht uit of spraken de waarheid. Schaam je je voor je luiheid, je armoede, je lichaam? Ik kreeg een Dare en loeide op handen en knieën als een koe. Was dit dan hoe Systeem Kritiek er uit ziet? Wat, in vredes naam, hebben we daar aan?

Bij na niemand bleek zich te schamen, de op drachten werden alle maal uit gevoerd. I Dare You to Love Yourself luidde de op dracht tegen het einde van het spel steeds vaker, en dan lachte de gene, die het kaartje kreeg, want aan zelf liefde geen gebrek, hoor! Maar toen de laatste, gezamenlijke op dracht kwam, durfde niemand zijn broek uit te trekken. Na tuurlijk niet, hoe veel we ook van ons zelf houden, de vrees voor de blik van de ander wordt er niet minder om.

>Het was weer eens wat anders, dat so wie so. Normaal gesproken sta ik bij op tredens op een podium met de stoeltjes in de zaal netjes in het gelid. Vroeg of laat komt tijdens zo N avond al tijd de zelfde vraag, alles leuk en aardig, maar wat kunnen we doen? Soms voel je de honger naar een antwoord haast uit de zaal op stijgen, geef ons een op lossing, een redding boei, iets! Was ik een op lichter, heb ik al vaak gedacht, dan had ik ieder één hier zo mijn Crypto Munt kunnen verkopen, of elk ander dom project.

Het is belang rijk om je uit te spreken, de straat op te gaan, in actie te komen, absoluut, zeker nu wereld wijd Radicaal Rechts aan kracht en macht wint, en vrijheden al maar verder worden in geperkt, behalve de vrijheid van Kapitaal. Maar het is ook belang rijk om te beseffen dat de op komst van Radicaal Rechts wereld wijd drijft op de angst voor de Ander, de Vreemdeling, en een woede naar alles wat zich niet schikt naar de norm. Of te wel, op de vernietigende kracht van de normaliteit.

Het zijn de Af Wijkingen, de Onaan Gepasten en de Weirdo S, schreef Marcuse, die laten zien, dat het mogelijk is om anders te denken, te voelen en dus te leven, en zo een andere Dimensie op de Realiteit openen.

Ik moest denken aan die keer, dat ik in Galerie Rozen Straat was en Hilmano van Velzen daar op trad, ook wel bekend als De Dakloze Dichter. Hij was samen met zijn vriendin gekomen en zou de avond af sluiten met een op treden van tien minuten, maar bleek na een half uur nog lang niet uit gesproken. In de zaal werd het steeds onrustiger, er klonk gezucht, ongemakkelijk geschuifel, mensen begonnen voor zichtige blikken op zij te werpen, kan ik met goed fatsoen al weg, val ik dan niet te veel op, wat doet de rest? Na dat er eindelijk iemand op stond om zich zachtjes naar de uit gang te bewegen, volgde met een een hele kudde.

En toen zag ik haar, de dichters vriendin, ze lag lang uit op de grond, met haar handen onder haar hoofd en een grote glim lach op haar gezicht. Voor haar kon dit op treden niet lang genoeg duren, ze zou uren, dagen, naar hem kunnen luisteren, wat anderen er van dachten deerde haar niet. Uit eindelijk was ieder éen weg, behalve zij en haar dichter, en was de ruimte enkel nog gevuld met liefde.

Marian Donner

Beeld Aart Jan Venema