Winnie van Galen – Alsof ze ons van zee knikkeren
Eendracht Maakt Kracht (foto Facebook)
Dirk Kraak op de kotter Jade (foto W. den Heijer)
Windenergie op de Noordzee (foto NHD)
Het leven van een visser was vroeger eenvoudig: de zee was zijn domein en niemand, die zich er mee bemoeide
Hoe anders is het tegenwoordig met vangstquota, aanland plicht, de registratie van van alles en nog wat en niet in de laatste plaats de op handen zijnde ruimtelijke verdeling van de Noordzee voor energie (windparken), natuur en de visserij. Van partijen wordt verwacht, dat ze eind maart hun handtekening onder dit zogeheten Noordzee Akkoord zetten. Voor visserman Dirk Kraak uit Den Helder en spreekbuis namens 120 vissers is het nog geen gelopen race.
Door de harde wind, die de golven op de Noordzee tot zes meter hoogte opstuwt, blijft de kotter van Dirk Kraak in de haven van Den Helder afgemeerd. De tijd wordt gebruikt voor klussen aan het schip. Terwijl de bemanning met het visserstuig in de weer is, dalen we vanuit de stuurhut af naar de keuken van de kotter. Gedurende twee uur klinkt een doortimmerd en gepassioneerd verhaal over de gevaren, die voor vissers op de loer liggen. Samen te vatten als: steeds minder plek om te vissen, de angst voor een verbanning van de Noordzee.
Kraak (54), die vanaf zijn zestiende op zee zit, stond in 2016 aan de wieg van de stichting Eendracht Maakt Kracht (EMK) voor ’een vrije en gezonde zee’ om daarmee een vuist te maken tegen de aanland plicht, windparken op zee en de sluiting van visgebieden voor zee reservaten. Dit laatste als compensatie voor windparken.
Kort geleden was Kraak in Brussel, waar hij in het Parlementsgebouw een hoorzitting bijwoonde over het effect van windmolens in de Noordzee en daar zijn verhaal mocht doen. Met 120 leden mag de stichting een succes worden genoemd. Ze communiceren via een app, die dient als ’een platform voor het losmaken van discussies’. Hoewel de belangen van de vissers goed worden vertegenwoordigd door branchevertegenwoordigers Pim Visser van Visned en Johan Nooitgedacht van de Nederlandse Vissersbond, was het ontstaan van de EMK actiegroep hard nodig, legt Kraak uit. “Niks ten nadele van Pim Visser, we zijn erg blij met hem, maar hij is wel een polder man, een vergadertijger. Sinds wij er zijn, merken we, dat Pim meer naar ons verhaal luistert. We botsen geregeld. Dat komt onder meer omdat wij de signalen uit het veld eerder oppikken. Daarnaast zijn we achterdochtig naar Niet Gouvernementele Organisaties, waar we slechte ervaringen mee hebben. Aan de andere kant steunen we Pim als het erop aankomt. Die loyaliteit moet je tonen, hij is wel degene, die ons vertegenwoordigt.’’
Windparken
Via Eendracht Maakt Kracht ageren de vissers onder meer tegen de komst van windparken op zee, die worden neergezet in visrijke gebieden. Kraak heeft daarbij het gevoel, dat de vissers achter de feiten aanlopen. Onder invloed van klimaatafspraken en de druk van natuurorganisaties denderde er een windtrein over de vissers heen. Gebieden, die in studies waren aangedragen als mogelijke locaties voor windmolens, kregen onder genoemde pressie zonder slag of stoot een definitief stempel, geeft Kraak als voorbeeld. Zoals de plannen er nu voorstaan komen er buiten de 12 mijl zone in de Noordzee tot 2030 zes nieuwe windparken bij. De eerste verrijst voor de kust van IJmuiden en levert naar verwacht in 2023 stroom. In een later stadium (tot 2050) komen er meer windparken op de Noordzee bij.
Kraak: “We zijn veel te laat bij die processen betrokken geraakt. En nu is de situatie zo, dat ze die windparken geen meter willen opschuiven, terwijl ze ook in paaigebieden komen te staan. Het lijkt wel, of er een vooropgezet plan bestaat om ons van zee te knikkeren.”
Op steun van de windindustrie en milieuclubs als Greenpeace, Stichting De Noordzee en Natuur en Milieu hoeven ze niet te rekenen. Volgens Kraak worden ze de natuurclubs ‘als destructieve krachten neergezet.’ In het verleden, toen vissers met grote schepen voorzien van veel motorvermogen de visstand geweld aandeden, verdienden ze die kwalificatie misschien. Maar de laatste vijftien jaar is er bijna geen visser meer te vinden, die niet snapt dat regulering of quotering noodzakelijk is. Al was het maar vanuit de gedachte, dat ze het stokje op een goede manier willen doorgeven aan hun opvolgers.
De komst van windparken betekent, dat er elders reservaten op zee moeten komen waar het voor vissers verboden is om er de netten uit te gooien. Hiervoor is onder meer het Friese Front in beeld, een visgebied ten noorden van Vlieland en Terschelling en nu nog het domein van garnalen en kreeftenvissers. Als de voorstellen doorgaan vormen ze ‘een struikelblok voor de kleinschalige visserij’, onder meer voor tien kottereigenaren uit Den Oever, legt Kraak uit.
Daarbij is het nog onbekend, of er voldoende geld beschikbaar komt voor het uitkopen van gedupeerde vissers. Voor eind maart moet de toekomst van het Friese Front in het Noordzee Akkoord geregeld zijn. Grote vraag: komt er genoeg geld beschikbaar voor het schadeloos stellen van de beroepsgroep? Kraak rekent daaronder niet uitsluitend de vissers, maar alle gedupeerden in de keten, die van de visserij afhankelijk zijn. Alle ontwikkelingen bij elkaar opgeteld zal volgens Kraak zo’n tien tot vijftien procent van de vissers het besluit nemen om te stoppen, afgezet tegen een vloot van 120 grote kotters en 250 kleine. Waarmee de vloot opnieuw krimpt. In 1990 telde Den Helder nog veertig schepen, dertig meer dan nu.
BRA 7 varend nabij een windpark (foto NHD)
Kraak bezit samen met een broer en een zwager twee kotters met Den Helder als thuishaven. Ze varen met Duitse vis rechten, het verklaart de letters BRA op de boeg, verwijzend naar de plaats BRAke vlakbij Bremerhaven. Afhankelijk van het seizoen vissen ze op tong, garnalen of langoustines. In 2012 investeerden ze een flink bedrag in puls vissen. Brussel heeft besloten daar een streep door te zetten. Kraak en zijn familie mogen er tot halverwege 2021 mee doorgaan. Tegen die tijd geldt er een totaalverbod op puls vissen.
Negatieve invloed
Nog even terug naar zijn bezoek aan Brussel. Kraak zei daar onder meer:
“Ik hoop als visserman, dat men op tijd tot inkeer komt, want het is, O, zo belangrijk dat wij onze natuurlijke voedselbron de zee beschermen tegen industrieën, die geen tijdelijke bezoekers zijn, zoals vissers, maar permanente machines, die een te grote en negatieve invloed hebben op uw voedsel, dat wij als vissers met uw vertrouwen mogen oogsten.”
’Als het erop aankomt steunen we Pim Visser, die loyaliteit tonen we wel’
’Vechten tegen windparken, die geen tijdelijke bezoekers op zee zijn, zoals vissers’
Helderse Courant, 15 februari 2020
Meer informatie
https://robscholtemuseum.nl/?s=Dirk+Kraak
https://robscholtemuseum.nl/?s=vissers
https://robscholtemuseum.nl/?s=Noordzee
https://robscholtemuseum.nl/?s=Noordzee+Akkoord
https://robscholtemuseum.nl/?s=Eendracht+Maakt+Kracht
https://robscholtemuseum.nl/?s=Visned
https://robscholtemuseum.nl/?s=Nederlandse+Vissersbond
https://robscholtemuseum.nl/?s=Stichting+De+Noordzee
Plaats een reactie