Roos van der Lint – Nadia Plesner vs Louis Vuitton: verslag rechtszaak 20 april 2011

In de Kunstmarkt in het meinummer van Kunstbeeld beschreef Roos van der Lint de zaak Nadia Plesner vs Louis Vuitton. Op 20 april 2011 vond de rechtszaak plaats, hier lees je het verslag.

Een kleine honderd mensen verzamelden zich op 20 april 2011 in de rechtbank van Den Haag om het kort geding van de Deense kunstenaar Nadia Plesner, studerend aan de Gerrit Rietveld Academie, tegen Louis Vuitton bij te wonen. De zaak hield de media de afgelopen maanden in zijn greep, toen Louis Vuitton de kunstenaar bij de rechtbank een dwangsom van 5.000 euro per dag wist af te dwingen, voor het vertonen van haar schilderij Darfurnica, in tentoonstellingen of op haar website.

Op Darfurnica, een hedendaagse parodie op Guernica, is een zwart, naakt jongetje afgebeeld met aan zijn arm een tas die gelijkenissen vertoont met Louis Vuittons ‘Audra-bag’. Hij staat temidden van Hollywood-sterren, en de verschrikkingen van de genocide in Darfur afgebeeld, een situatie waar Plesner met haar schilderij aandacht voor wil vragen. In het zojuist verschenen meinummer van Kunstbeeld (http://www.kunstbeeld.nl/nl/artikel/27415/index.html) leest u in de Kunstmarkt de toedracht van de zaak.

Mantelpakjes
De Louis Vuitton-delegatie bestaat uit mantelpakjes, deels overgekomen uit Frankrijk. Kunstenaars en studenten zijn gekomen om Plesner te ondersteunen. Een afdruk van Darfurnica, op ware grootte (350 x 776 cm.), is door de zaal gehangen. Na uren van pleidooien, pauzes en bewijsstukken krijgt de zitting een onverwachte twist in the tail.

De advocaat van Nadia Plesner, mr. Van den Brink, steekt van wal met zijn pleidooi. Hij pleit tegen de rechtvaardiging van de dwangsom, tegen de commerciële beschuldigingen van Plesner (ze wordt niet rijk en beroemd over de rug van Louis Vuitton heen), en ook tegen de beschuldiging van het gebruik van de ‘Audra-bag’: de geschilderde tas is een look-a-like, met bovendien een ander logo. Maar ook als afdruk op een poster of T-Shirt, waar Louis Vuitton Plesner eerder voor aanklaagde, zou de afbeelding mogelijk moeten zijn. Van den Brink: “Kunst wordt niet opeens niet meer kunst zodra je haar op een andere drager zet.”

Blinkende auto
Was er een noodzaak voor Plesner om Vuitton te verwerken in haar schilderij? Vuitton opperde alternatieven: een Afrikaans kindje met een grote diamanten ring, poserend voor een blinkende auto of onderuitgezakt voor een televisie. “Nee, een noodzaak was er niet,”concludeert Van den Brink, “een kunstenaar heeft immers altijd keus. Maar kunst zal inboeten aan kracht, wanneer er een noodzaak moet bestaan.” Dat Louis Vuitton, het merk dat volgens schattingen in 2010 goed was voor $20 miljard, al jaren op eenzame hoogte in de ranglijsten van bekendste luxemerken staat, staat voor hem buiten kijf, net als dat Paris Hilton vergroeid lijkt met haar tas en hondje. Van den Brink: “Hoge bomen vangen nu eenmaal veel wind.” Andere voorbeelden van kunstenaars die gebruik maken van merken zijn Andy Warhol, Jeff Koons en Rob Scholte. Maar ook buiten de kunst is dit gebruikelijk, zoals de Deense popgroep Aqua die een wereldhit had met het nummer Barbie Girl, is Van den Brinks in mijn oren curieuze vergelijking.

Dan loopt Plesner naar Darfurnica toe, en geeft toelichting: “Er worden nog steeds mensen vermoord in Darfur, maar de media besteedt slechts aandacht aan sterren en hun leed. Ik koos in Darfurnica voor de presentatie van verhalen uit de moderne media, zoals Britney Spears die haar hoofd kaalscheert. Soms is het makkelijker voor mensen om te relateren aan Hollywood, dan aan het echte leven.” Plesner maakt Louis Vuitton geen verwijten, maar constateert slechts dat de media meer aandacht schenken aan sterren à la Hilton dan aan Darfur. De enige negatieve publiciteit voor Louis Vuitton komt voort uit haar eigen rechtzaken tegen Plesner. Het pleidooi van Plesner lijkt mij waterdicht.

Volledig onjuist
Maar dan neemt de zaak een onverwachte wending met het verweer van mr. Van den Broek, die namens Louis Vuitton optreedt, en die zich gedurende het Plesner-pleidooi zichtbaar zat op te vreten. Van den Broek begint met te stellen dat dit hele circus leuk is voor de media, maar feitelijk volledig onjuist is. Louis Vuitton heeft helemaal geen enkel bezwaar tegen het tonen van Darfurnica, niet in tentoonstellingen, niet online, en de torenhoge dwangsom is onzin. Hoe zou een rechter ooit een dwangbevel over het tentoonstellen van een kunstwerk kunnen opleggen, en waarom zou Vuitton zoiets willen? Heeft dan helemaal niemand de beschikking nauwkeurig gelezen?
Waar Vuitton wel moeite mee heeft, en dit is waar de beschikking over zou gaan, is het tonen van het uitgesneden jongetje met de ‘Audra’-bag aan zijn arm als logo, als blikvanger voor tentoonstellingen en Plesners website. T-shirts en de betreffende ‘Audra’-bag komen als bewijsstukken op tafel om de gelijkenis aan de rechter te tonen.

In een fel verweer tegen het mediaoptreden van Plesner de afgelopen maanden gebruikt Van den Broek woorden als opruiend, ontketenend, en hij noemt Louis Vuitton ‘door het slijk gehaald’. In zijn hele carrière heeft hij nog nooit zoiets meegemaakt. ” ‘I’ll be bag’, schreef Plesner op haar website”, waarna de zaal lacht. “Ja, je kunt lachen, maar dit is wat er gebeurt,” vervolgt Van den Broek, “Louis Vuitton is aan de schandpaal genageld.” Hij leest citaten voor uit tweets van Van den Brink en uit de boycot-column van Femke Halsema (http://www.hpdetijd.nl/2011-03-10/aksie-halsema-valt-louis-vuitton-aan). “Het is genoeg, Louis Vuitton heeft haar portie meer dan gehad. Het gaat niet alleen om het merk, maar ook om alle mensen die voor Louis Vuitton werken, en die iedere dag keurig met hun boterhammetje onder de arm naar hun werk gaan.” De Louis Vuitton-delegatie in de zaal voldoet niet echt aan dit beeld, en weer wordt er gelachen. Maar ondertussen kan ook ik er niet onderuit dat hij korte metten met het pleidooi van Plesner dreigt te maken. “Had Plesner me niet gewoon even kunnen bellen?” eindigt hij zijn relaas.

Het hele pakket
De rechter grijpt in: “In paragraaf 14 van de beschikking wordt toch echt een bezwaar tegen het tentoonstellen van Darfurnica geuit?” Van den Broek: “Nee, dat staat er niet. Het gaat om het hele pakket van de beschikking, dit is waar de rechter over heeft geoordeeld. Voor mij is het volstrekt helder.” De rechter antwoordt: “Ja, u heeft het zelf geschreven.”

De rechter vraagt Plesner of er geschikt kan worden, nu er geen zaak tegen Darfurnica meer blijkt te zijn, maar na overleg met Nadia Plesner zegt Van den Brink te weigeren: “Ook de bezwaren tegen het jongetje als logo moeten ongedaan worden gemaakt. Het opgelegde verbod geeft een chilling effect op de kunst. Daar moeten we tegen optreden, en daarom kunnen wij niet schikken.”

Lees de betreffende beschikking hier: http://www.mediareport.nl/wp-content/uploads/2011/03/ex-parte-plesner-louis-vuitton2.pdf, met speciale aandacht voor paragraaf 14, en oordeel zelf. De uitspraak zal op 4 mei om 14.00 uur plaatsvinden.

Kunstbeeld, vrijdag 29 april 2011

http://www.kunstbeeld.nl/nl/nieuws/16190/nadia-plesner-vs-louis-vuitton.html

http://www.kunstbeeld.nl/nl/nieuws/15758/Louis_Vuitton_verbiedt_schilderij_Darfurnica.html