Ralph Posset – Hoe Jeroen Bosch ons iets duidelijk probeert te maken

Ook onder de doden is een 500-jarige een oud besje. Alles wordt wat stram en de ogen zijn niet meer wat ze geweest zijn. Zeker op grote afstanden, zeg pak hem beet van de hemel naar de aarde, wil de accuratesse nog weleens te wensen overlaten.

En zo kon het gebeuren dat de toorn van Jeroen Bosch afgelopen zaterdag het verkeerde huisje op de Bossche markt trof. Niet het pand ‘De Drye Vijzels’ moest met de grond gelijk worden gemaakt maar zijn eigen voormalige woonhuis ‘De Kleine Winst’ moest vernietigd worden. Bosch’ wilde niet verder worden ondergekitscht.

Al dagenlang ergerde de schilder zich aan wederom een stukje edelkitsch dat uit zijn naam op de markt werd geplempt. De schilder van hel en verdoemenis, de schilder die in de krochten van zijn geest afdaalde om de mensheid te waarschuwen voor een leven in het vagevuur, wilde men eren met een zoetgevooisd en frivool lichtenspel.

Actie was vereist. Het stoom kwam uit zijn oren en de hemel raakte oververhit. God en zijn discipelen kwamen tezamen en besloten tot een gunst. Een eenmalig verjaardagscadeau omdat je nu eenmaal niet elke dag 500 jaar oud werd. En dus mocht Bosch’, bij grote uitzondering en eenmalig, ingrijpen op aarde. Maar er waren twee restricties: geen doden en het moest met zijn eigen vervlogen verleden te maken hebben.

En dus koos Bosch’ 27 februari als dag van vergelding. Hij zou zijn eigen woonhuis als een kaartenhuis in elkaar laten donderen op de sterfdag van de andere grote kunstenaar uit zijn eigen, alles tot carnavaleske proporties opblazend, stad: JCJ Vanderheyden. De kunstenaar die in alle grote musea van het land successen vierde maar door politici, musea en beleidmakers in Den Bosch werd genegeerd alsof het de laatste der leprozen was. Bosch bruuske ingreep, in combinatie met datum waarop hij zou toeslaan, zou de ogen moeten openen van het volk en de regenten.

Maar we weten inmiddels dat door stramme handen en slechte ogen Bosch’ zijn doel op enkele meters na heeft gemist. Toorn heeft geen ingebouwd kompas. En aangezien volk en regenten ziende blind en horende doof zijn leek zijn vingerwijzing een stille dood te sterven. Maar Gods wegen zijn ondoorgrondelijk en dus werd de derde grote zoon van de stad opgetrommeld om de hemelse interventie te verklaren.

Jeroen Bosch, JCJ Vanderheyden, Ralph Posset. Een schitterend rijtje.