Omroep Fryslan – Documentaire over AZC directeur Groeneveld in Vaatstra tijd: “Het is een niet verteld verhaal” + JDTV – Moard en lulkoek yn ‘e Wâlden: ’Notysjes fan in AZC direkteur’
Documentaire over AZC directeur Groeneveld in Vaatstra tijd: “Het is een niet verteld verhaal“
Nettie Groeneveld, directeur van het AZC in Kollum in de tijd van de moord op Marianne Vaatstra, voelde zich in die periode persoonlijk bedreigd. Dat vertelt ze in de Fryslân DOK ‘Moard en lulkoek yn ‘e Wâlden‘, die zondag bij Omrop Fryslân wordt uitgezonden. De film kijkt twintig jaar na de moord op Vaatstra terug op die tijd, aan de hand van het archief en een logboek van Groeneveld. Veel mensen in de omgeving dachten, dat de dader een bewoner van het AZC was.
Het AZC werd in het eerste jaar na de moord op Vaatstra bedreigd en zwaar beveiligd. Personeel van het AZC met PTSS klachten werd begeleid door het instituut van psychotrauma. Het geeft aan hoe lastig, die periode was voor AZC directeur Groeneveld, die in 2018 overleed.
De documentaire van Annet Huisman belicht het verhaal van Groeneveld. We spraken Huisman en vroegen haar om nog dieper in het complexe verhaal te duiken.
Annet Huisman (foto Omrop Fryslân)
Hoe is de documentaire ‘Moard en lulkoek yn ‘e Wâlden‘ tot stand gekomen?
“Ik kende Nettie Groeneveld als mindfulness lerares, maar wist niet, dat ze directeur van AZC De Poelpleats was geweest. Toen ik daar in 2017 achterkwam, heb ik haar gevraagd om iets over dat verhaal te vertellen. Om twee redenen. De eerste reden, omdat ik gewoon benieuwd was hoe dat allemaal voor haar was. En de tweede reden, omdat ik wilde onderzoeken, of er een documentaire in zat. Nettie was verrast. Ze was aan de ene kant blij met aandacht voor het verhaal, maar aan de andere kant had ze veel twijfels, of het wel verstandig was om hier een film over te maken. Zou dat opnieuw de sentimenten van toen aanwakkeren?
Kort nadat ze had besloten om door te gaan met de documentaire, werd ze ernstig ziek. Nettie zou nog maar kort te leven hebben. We waren dus te laat. Ze had wel iets anders aan haar hoofd. Nettie was heel bewust bezig met haar levenseinde, maar toen bleek toch dat haar historie als AZC directeur in de tijd van de moord op Marianne Vaatstra voelde als een losse draad in haar leven. Ik heb toen mijn camera gepakt en heb haar een dag lang gefilmd en geïnterviewd. Dan hadden we dat maar vast gedaan. Ook kreeg ik Nettie’s complete archief met knipsels, logboeken, een manuscript en haar correspondentie met de tekst: “Doe er maar mee, wat jij denkt dat goed is.”
In oktober 2018 overleed Nettie Groeneveld.
“Nu, twintig jaar na de moord, is het een goed moment voor deze documentaire. We hebben Nettie’s archief als decor opgebouwd in een stacaravan, die doet denken aan een woning in het AZC. Het ‘thuis‘ van haar verhaal, waar ze, door de stem van Tamara Schoppert, haar verhaal vertelt.”
De woordvoering van het AZC was destijds centraal geregeld, waardoor Groeneveld en haar medewerkers hun kant van het verhaal niet kwijt konden. Bovendien dicteerde de angst radiostilte vanuit het centrum. Een strategie, die naar Groenevelds overtuiging er voor heeft gezorgd, dat de zaak niet verder is geëscaleerd. De familie Vaatstra legt druk op de oplossing van de moord en Nettie wordt persoonlijk aangesproken op het achterhouden van feiten.
Toen een half jaar na de moord de komst van een nieuwe AZC vestiging werd aangekondigd, leidde dat tot groot verzet in de samenleving. Op een informatieavond werd de burgemeester van Kollum met eieren bekogeld. Daarop volgend werd in Engeland een nieuwe term geïntroduceerd voor ‘not in my backyard‘, namelijk ‘to Kollumise‘: het toenemende verzet tegen de komst van asielzoekers.
Wat wilde Nettie overbrengen met de film?
“In dat laatste interview in de zomer van 2018 werd duidelijk, dat voor haar twee zaken belangrijk zijn. Dat de gekozen strategie van het AZC om heel kalm te blijven, de beste is geweest. “Het is een wonder, dat er niet meer doden zijn gevallen“, schrijft ze ergens in haar logboek. Maar de bottomline, die Nettie wil overbrengen, is: “Als je ergens een oordeel over hebt, maar er niets van weten, wees je er dan bewust van.”
Aan het einde van haar leven boeide het haar minder, maar de twintig jaar ervoor heeft ze te weinig erkenning gekregen voor haar rol. Ik overdrijf niet als ik zeg dat het een traumatische tijd voor haar is geweest. De complot denkers wijzen nog steeds naar haar, als onderdeel van een grote doofpot constructie, die de ware dader, een asielzoeker, heeft beschermd.
Het is een waar gebeurd verhaal. Andere mensen, die betrokken waren bij deze geschiedenis zullen een ander verhaal hebben. Ik heb geprobeerd uit te drukken dat er niet één werkelijkheid bestaat, maar meerdere.”
Hoe is het voor jou als filmmaker om een film te maken over een onderwerp dat nog steeds zo leeft?
“Ik vond en vind het best spannend. Het is zo’n complexe zaak. Alles wat je vertelt, of weglaat, wat met de zaak te maken heeft, roept iets op. Maar ik kreeg op unieke wijze toegang tot de achterkant van de geschiedenis en ik sta er vierkant achter om het verhaal van Nettie Groeneveld en het AZC Kollum te vertellen. Het is een niet. verteld verhaal, waar ik van hoop, dat we dat meenemen in ons collectieve geheugen wat betreft ‘de moord op Marianne Vaatstra‘.”
Welke les kunnen wij, volgens jou, leren als we terugkijken op die tijd met de wetenschap van nu?
Naast de les, die Nettie Groeneveld zelf al noemde: ik hoop, dat twintig jaar nadien lang genoeg is om met een bepaalde afstand naar dit verhaal te kijken. Je af te vragen hoe het zo raar kon lopen. En ook voor ons als journalisten is het ook een les: hoe zorg je ervoor, dat je in het heetst van de verslaggeving recht doet aan alle facetten van zo’n zaak?”
Omroep Fryslan, 25 apr 2019 – 19:10
Moard en lulkoek yn ‘e Wâlden: ’Notysjes fan in AZC direkteur‘
Ten tijde van de moord op Marianne Vaatstra was Nettie Groeneveld directeur van het AZC in Kollum. Dertien jaar lang leefde in de omgeving de gedachte, dat de dader een asielzoeker was. Het AZC werd het eerste jaar na de moord bedreigd en zwaar beveiligd. In de Fryslân DOK (https://www.omropfryslan.nl/programma/fryslan-dok) ’Moard en lulkoek yn ‘e Wâlden‘ wordt twintig jaar na de moord teruggekeken aan de hand van het archief en het logboek van de in oktober 2018 overleden Nettie Groeneveld.
JDTV, maandag 23 december 2019, 2:51:00 a.m.
http://jdtvnieuwsbullet.blogspot.com/2019/12/moard–en–lulkoek–yn–e–walden.html
Meer informatie
https://robscholtemuseum.nl/?s=Annet+Huisman
https://robscholtemuseum.nl/?s=Nettie+Groeneveld
https://robscholtemuseum.nl/?s=AZC
https://robscholtemuseum.nl/?s=De+Poelpleats
https://robscholtemuseum.nl/?s=Kollum
https://robscholtemuseum.nl/?s=Friesland
https://robscholtemuseum.nl/?s=Marianne+Vaatstra
https://robscholtemuseum.nl/?s=JDTV
Plaats een reactie