Museum Kranenburgh – STILTE IS ALS ADEMHALEN
Al kun je stilte niet zien, toch hebben veel kunstenaars in de loop der eeuwen geprobeerd die geluidloosheid, rust en vredigheid te verbeelden. Schrijver en essayist Joost Zwagerman raakte gefascineerd door het onderwerp en stelde een tentoonstelling samen met stilte als rode draad.
Met bijna honderdvijftig werken biedt Silence out loud. Tentoonstelling van Joost Zwagerman een overzicht van vooral Nederlandse en Belgische kunstenaars uit de tweede helft van de twintigste eeuw. Zwagerman presenteert er de grote namen van de kunstwereld, vrienden en generatiegenoten als Marlene Dumas, Luc Tuymans, Rineke Dijkstra en Koos Breukel. Maar ook minder bekenden onder wie Sarah van Sonsbeeck. Zwagerman werkte de afgelopen twee jaar aan de voorbereiding van de tentoonstelling die vanaf 15 december voor het publiek is geopend. KRANENBURGH gaf Zwagerman de vrije hand ‘zijn droom te verwezenlijken’.
Eeuwige waarde en eeuwige waarheid
Bij de voorbereiding schreef Zwagerman: ‘Ik heb een aantal kunstenaars op mijn verlanglijstje die hopelijk van Silence out loud een onontkoombare tentoonstelling maken. Een tentoonstelling waarin, in onze tijden van kakofonie en hoogtonigheid, de eeuwige waarde en, schrik niet, de eeuwige waarheid van de stilte wordt verbeeld (…). (…) ‘En nu houd ik mijn mond. Straks mag iets anders weerklinken: Silence out loud.’
The issue of silence
De titel verwijst naar een citaat van de Amerikaanse kunstenaar Robert Ryman,ook vertegenwoordigd op de tentoonstelling. ‘I want to raise the issue of silence’, verklaarde hij over zijn werk. Alle kunstenaars brengen ‘the issue of silence’ op hun eigen manier ter sprake; zoveel kunstenaars, zoveel stilte. De tentoonstelling geeft dan ook geen antwoord op de vraag wat stilte precies is. Zwagerman zei daarover: ‘Stilte is de afwezigheid van geluid, natuurlijk. Maar dat is slechts de formele omschrijving. Stilte is in onze beleving zoveel meer dan dat (…). Totaal en ultiem stil is het in de wereld nooit, zo ook niet in Silence out loud.’
Bergen
Zwagerman (Alkmaar, 1963-2015) schreef over beeldende kunst en sprak erover op televisie. Niet eerder bereidde hij zo’n grote tentoonstelling voor. Met Bergen heeft hij – ook dankzij de kunst – een bijzondere band die teruggaat tot zijn jeugd in Alkmaar. Daar maakte hij op de middelbare school kennis met het werk van Lucebert, de dichter en beeldend kunstenaar die in Bergen woonde. Tot dan toe zag hij Bergen als een wandeldorp voor zijn ouders en opa en oma. Plotseling veranderde dat in ‘een magische plek waar kennelijk afgevaardigden uit dat onherkenbare rijk van de literatuur en kunst zich hadden verschanst’.
Stilte als ademhalen
Met de tentoonstelling in Bergen keert Zwagerman niet alleen terug naar zijn roots. De tentoonstelling sluit naadloos aan bij KRANENBURGH. Midden in de natuur is dat dé plek om stilte te ervaren en na te denken over twee vragen van Zwagerman: hoe kun je – in deze tijden van tumult en eeuwige acceleratie, aangezwengeld door luidruchtige social media – nog stilte verkrijgen? En hoe kun je die stilte echt ervaren in een wereld waar die stilte steeds zeldzamer lijkt te worden? Die vragen vatten volgens Zwagerman de noodzaak en urgentie van Silence out loud samen. ‘Niemand kan leven zonder nu en dan in stilte te verkeren. Stilte is een onderschatte levensvoorwaarde. Stilte is als ademhalen; geen mens kan zonder.’
Bruiklenen
Silence out loud bevat werk van circa tachtig kunstenaars uit hun privécollectie, maar ook van privéverzamelaars, musea als het Stedelijk Museum Amsterdam en de Rabo Kunstcollectie. Zwagermans boek De stilte van het licht dat bij De Arbeiderspers verscheen, fungeert als literaire catalogus. Het boek gaat over stilte in zowel de beeldende kunst als de literaire wereld. Tentoonstelling en boek staan ook op zichzelf.
Deelnemende kunstenaars
Ad Dekkers | Amie Dicke | Anke Roder | Atelier van Lieshout | Berndnaut Smilde| Carel Lanters | Chi Peng | Christiaan Kuitwaard | Daan van Golden | Dan Brown | Danielle Kwaaitaal | Desiree Dolron | Dirk Braeckman | Erwin Olaf | Evi Vingerling | Fiona Tan | François Bonvin | George Meertens | Ger van Elk | Gerald van der Kaap | Gert Jan Kocken | Guido Geelen | Harald Vlugt | Hendrik Kerstens | Henk Peeters | herman de vries | Ina van Zyl | Isabella Werkhoven | Jan Andriesse | Jan Dibbets | Jan Roeland | Jan Schoonhoven | Jan van Oost | JCJ Vanderheyden | Jeroen Henneman | Job Koelewijn | Klaas Gubbels | Koen Vermeule | Koos Breukel | Lara de Moor | Léon Spilliaert | Levi van Veluw | Luc Tuymans | Luuk de Haan | Maaike Schoorel | Marc Mulders | Margriet Luyten | Maria Barnas | Marijke van Warmerdam | Marlene Dumas | Michiel Voet | Nathalia Edenmont | Nour-Eddine Jarram | Peer Veneman | Pieter Bijwaard | Pieter Laurens Mol | Raoul De Keijser | Reinier Lucassen | Rineke Dijkstra | Rob Scholte | Rob Sweere | Robert Ryman | Robert Zandvliet | Ronald Ophuis | Roni Horn | Sandra Derks | Sarah van Sonsbeeck | Saskia Olde Wolbers | Schilte & Portielje | Thierry de Cordier | Thom Puckey | Thorsten Brinkmann | Tim Eitel | Tjebbe Beekman | Tomas Rajlich | Ulay / Abramovic | Willem van Althuis
Mondriaan Kwartet
Op 19 december geeft het Mondriaan Kwartet samen met KRANENBURGH-directeur Kees Wieringa een concert. Ze spelen Morton Feldman – één van de favorieten van Zwagerman – en Alvin Curran; minimale en maximale muziek.
De Pont Museum
Museum De Pont presenteert twaalf gedichten uit de bundel Wakend over God (2016) van Joost Zwagerman, waarin een naamloze ik zijn geloofsstrijd beschrijft. Op verzoek van Zwagerman voorzag beeldend kunstenaar Marc Mulders elk gedicht van een kunstwerk. Deze bundel NU is bij voorintekening uitverkocht. Op verzoek van de uitgever en Marc Mulders presenteert De Pont het boek nu aan een groot publiek. Marc Mulders: ‘Joost en ik hebben bij alle gedichten en beelden de bovenkomende associaties getoetst en geproefd en gekeurd, als ware het een verfijnd wijnproeverijfeest.’
Lees hier meer: http://www.depont.nl/tentoonstellingen/nu-en-later/detail/pers/nu-joost-zwagerman-marc-mulders/. De tentoonstelling bij De Pont loopt van 28 november t/m 13 maart 2016.
Silence out loud. Tentoonstelling van Joost Zwagerman
15 december 2015 -12 juni 2016
Plaats een reactie