Micha Kat – Lees mee met vluchteling Micha Kat (56): Jane Austen | Pride and Predjudice

‘It is a truth universally acknowledged, that a single man in possession of a good fortune must be in want of a wife’. Deze openingszin van Jane Austen’s Pride and Predjudice uit 1813 geldt als een van de beroemdste uit de Engelse litteratuur – na de openingszin van Charles Dicken’s A Tale of Two Cities (zie aflevering 4 van deze serie: https://robscholtemuseum.nl/micha-kat-lees-mee-met-vluchteling-micha-kat-4-charles-dickens-a-tale-of-two-cities/), dat wel. Het boek verhaalt over de kolderieke en romantische capriolen van Mrs. Bennet om haar vijf dochters aan de man te helpen, waarbij slechts een enkele overweging een rol mag spelen: het fortuin van de bruidegom. Haar ‘roekeloze’ dochters laten zich echter ook beïnvloeden door ‘emotionele overwegingen’ zoals liefde en gevoelens en de spanning tussen deze ‘werelden’ maakt het boek een all time classic. Toen ik het boek aan het lezen was stelde ik mezelf de vraag hoe dat eigenlijk allemaal bij mij zat ‘destijds’, welke emoties, gedachten en gevoelens ik had bij het zoeken en vinden van mijn levenspartner. Laten we voorop stellen, dat ik niet ‘in possession of a good fortune’ was en hoe banaal ook, deze factor is in mijn leven wel degelijk van grote betekenis geweest.

In het Amsterdams Studenten Corps – de facto een enorme huwelijksmarkt – was iedereen veel rijker, nou ja, iedereen is misschien wat overdreven, maar door de bank genomen opereerden de ouders van de leden in een andere ‘league’ dan die van mij: advocaten, rechters, hoge functies in het bedrijfsleven, succesvolle ondernemers, diplomaten, dat werk. Niet alleen financieel betreft het hier een andere wereld, ook sociaal – we hebben het over de ‘hogere kringen’ waar ons gezin van een ‘eenvoudige’ docent uit Eindhoven nooit deel van heeft uitgemaakt. Ik kwam dus echt terecht in een ‘andere wereld,’ waarin ik in principe op achterstand stond – vergelijkbaar met de meiden uit Pride and Predjudice, die financieel in een heikele positie verkeerden, omdat hun familie estate alleen kon worden overgedragen aan een mannelijke erfgenaam – en die was niet in de familie! Ook sociaal lagen de gezusters Bennet lastig door het idiote gedrag van hun moeder, dat vele suitors uit de ‘betere kringen’ afstootte. Er is zelfs nog een belangrijke overeenkomst tussen mij en de vrouwen uit het boek: ook ik voelde een grote druk vanuit mijn moeder een ‘goede vrouw’ aan de haak te slaan om zo te kunnen laten zien, dat ik geen ‘mislukkeling’ was. Bij Minerva is een ‘goede vrouw’ een vrouw met geld en ze hebben daarvoor een mooie omschrijving: ‘een vrouw met karakter’. Ik had eigenlijk nooit vriendinnen en toen mijn afstuderen naderde voelde ik wel degelijk de druk, die ook het hoofdthema vormt van het boek: het vinden van een partner is de belangrijkste mission in life. Toen ik op mijn 22ste dan ook op een activiteit van mijn dispuut OSIRIS (zie aflevering 49: https://robscholtemuseum.nl/micha-kat-lees-mee-met-vluchteling-micha-kat-49-lucia-gahlin-het-oude-egypte-goden-mythen-en-religie/) naast een vrouw kwam te zitten met wie het wel klikte, ging het snel. Of deze vrouw al dan niet beschikte over ‘karakter’ speelde bij mij toen geen enkele rol – het ging puur om het bezwijken onder de druk, die ik noemde. Als ik nu op mijn 55ste op dit alles terugkijk kan ik het niet anders noemen dan complete waanzin, dat ik op mijn 22ste zo onder druk stond. Want het was absoluut niet aan de orde, dat het hier zou gaan om wat ‘uitproberen’ en ‘freewheelen’ hoewel ook zij eigenlijk geen enkele ervaring had – reeds direct was alles uiterst serieus met involvement van beide ouders, precies zo als in het boek. Dat ‘uitproberen’ en ‘freewheelen’ is pas begonnen na mijn scheiding – en gaat in feite door tot op de dag van vandaag.

Al snel bleek, dat de vrouw over enorme hoeveelheden ‘karakter’ beschikte en ook uit een familie kwam – haar vader was president van de rechtbank Rotterdam -, die duidelijk in compleet andere kringen opereerde dan die van mij. Ik vond dat natuurlijk allemaal machtig interessant en spannend – het is deze vrouw geweest met al haar juridische connecties (zelf werd ze advocaat), die mij de ogen heeft geopend voor de juridische wereld, die zo bepalend zou worden voor mijn carrière als journalist en mij uiteindelijk in de armen zou drijven van Joris Demmink en Hans Westenberg. Er was ook een enorm landgoed in de familie in Brabant met een groot oud landhuis en een natuurzwembad en een tennisbaan, een van de grootste qua oppervlakte in particulier bezit in Nederland – de confrontatie met al dat moois doet sterk denken aan de beschrijving van Austen van het bezoek van Elizabeth Bennet aan het landgoed Pemberley van Fitzwilliam Darcy met wie ze uiteindelijk zal trouwen. Maar het grote verschil is wel, dat Elizabeth op dat moment precies weet, waar ze mee bezig is en een weloverwogen keuze maakt, terwijl dat in mijn geval dus absoluut niet aan de orde was. Dat is er natuurlijk ook de reden van dat het huwelijk compleet mislukte.

Op de dag van de voltrekking van dat huwelijk zag het er allemaal nog heel anders uit. De scene van de lunch voor zo’n 250 mensen in de tuin voor het landhuis uit 1800 – precies de tijd waarin Pride en Predjudice speelt en ontstond – lijkt direct afkomstig uit het boek. Talloze vrienden en familieleden hielden toespraken of deden acts hetgeen opnieuw de stelling onderstreept, dat hoe grootser een huwelijk wordt gevierd, hoe minder er is tussen het kersverse echtpaar. Het feest duurde de hele dag en ’s avonds was er een band in een speciale tent, die speelde tot ’s ochtends vroeg. Vele gasten bleven slapen. Mijn ouders waren in totale extase, dat hun zoon zo’n ‘goede partij’ had weten te scoren, precies zoals Mrs. Bennet in het boek. Wist ik op dat moment al, dat het allemaal fake was, theater voor de bühne en voor mijn ouders? Ja en nee. Dat is het hele punt met dit soort dingen: je dwingt jezelf, je overtuigt jezelf ervan, dat het allemaal prima is en dat je goed bezig bent. Maar deep down voel je, dat het anders is. Het luisteren naar deze diepere stem, naar wat je echt wilt en wie je echt bent – dat is de kern van het leven wat mij betreft, maar ook een van de moeilijkste dingen, die er zijn. In die zin ben ik mijn ex vrouw ook weer dankbaar, omdat het huwelijk en de onttakeling daarvan mij enorm op weg heeft geholpen die stem te horen en ernaar te handelen.

Meer informatie:
https://robscholtemuseum.nl/?s=Micha+Kat
https://mijnlevenin100boeken.com/