Micha Kat – Lees mee met vluchteling Micha Kat (25): Paulo Coelho | De Zahir

In 2006 belandde ik in Kazachstan. Een relatie van acht jaar was in 2001 beëindigd en daarna volgde een wilde periode met vele contacten en vriendinnen. Na jaar of vijf dacht ik weer iemand gevonden te hebben van meer substantie, een geweldig interessante vrouw die Russisch had gestudeerd (net als ik in 1981 aangekomen op de UvA), net als ik met een jonge zoon en net zo gestoord als ikzelf of mogelijk nog erger: ze vertelde ooit in het huwelijksbootje te zijn gestapt met een vluchteling om hem een verblijfsstatus te geven. Ze kwam uit een knettergekke familie: haar vader was burgemeester geweest in Bergen (NH) en een broer was een high profile campaigner bij Greenpeace. Zwaar links activisme – ongetwijfeld speelde hier ook de Ulrike Meinhof-factor een rol (zie de vorige aflevering in deze serie). De relatie verliep niet bepaald voorspoedig en werd gekenmerkt door vele pieken, dalen en vliegend servies tot het moment werd bereikt, dat deze dame mijn complete inboedel (ik was bij haar ingetrokken in een huisje in De Pijp, was ook niet slim) van vier hoog uit het raam op straat kieperde. Maar goed, ze had wat. Bijvoorbeeld een bizarre intelligentie, die ik nooit op die manier bij iemand anders heb gezien. Ze lag altijd tien stappen op me voor en wist alles tien keer beter. Fascinerend. Toen deze vrouw een vette baan kreeg aangeboden in Kazachstan hoefde ik dan ook niet lang na te denken: naar zo’n land met een hyperintelligente borderliner – dat moest wel sensatie opleveren en avontuur! Ik herinner me, dat we enkele uren voor het vertrek nog met koffers aan het smijten waren en ik schreeuwend wegliep: ‘Fuck you, ik ga niet!’ Maar ik ging toch. Een jaar later explodeerde de relatie, in Kyrgistan, toen ik haar tijdens een etentje met haar baas, die was overgekomen uit Nederland twee keer een volle directe gaf op haar gezicht. Daarna liep ik naar ons hotel om mijn spullen te pakken. Toen ik naar de bushalte liep kwam zij achter me aan scheuren met haar Landrover om me te overrijden. Ik overleefde ook deze aanslag en belandde alleen in Bishkek, de hoofdstad aldaar.

Ook de hoofdpersoon uit de roman The Zahir uit 2005 van Paulo Coelho belandt in Kazachstan als het gevolg van een liefdesaffaire. Zijn vrouw Esther, een oorlogscorrespondente, blijkt van de ene op de andere dag verdwenen. De man, een succesvolle schrijver van bestsellers, gaat op zoek naar de oorzaken van haar ‘vlucht’ en ontdekt op deze manier, wat er allemaal niet deugde aan hun relatie. Hij gaat te rade bij een goede vriend van Esther, een Kazach, en die vertelt hem, dat zij hem heeft verlaten ‘op zoek naar rust en vrede,’ die zij niet kon vinden in hun huwelijk. De schrijver realiseert zich, dat hij om Esther terug te krijgen niet alleen zal moeten afreizen naar Kazachstan, maar ook zal moeten veranderen om meer ‘rust en vrede’ in zichzelf te vinden. Aldus ontwikkelt de zoektocht naar zijn vrouw zich mede tot een spirituele zoektocht in zichzelf, waarbij hij afstand neemt van de vluchtige wereld van roem, geld en seks ten faveure van meer diepe, vaste en spirituele waarden des levens. De plot is wat dun en aan de zoete kant, maar waar het hier om gaat is natuurlijk de rol van Kazachstan in het boek. Daarbij is het contrast met mijn verhaal natuurlijk compleet: de schrijver gaat naar het steppen-land om zich te herenigen met zijn grote liefde en ‘zichzelf te vinden,’ terwijl ik daar juist terecht kwam vanuit de totale relationele chaos, die in dat land alleen maar groter werd. Maar een overeenkomst zou kunnen zijn, dat ik mezelf natuurlijk ook voor een deel heb ‘gevonden’ temidden van de relationele Kazachse puinhopen. Ik denk nog vaak aan deze vrouw: had ik de relatie op een of andere manier toch tot een succes kunnen maken?

Ik bracht meer dan een jaar door in het land. Wat zijn de belangrijkste ervaringen? Allereerst natuurlijk de winter. De kachel, die steeds uitviel, net als de stroom. Ik leerde een generator te bedienen. We huurden een enorm huis in een buitenwijk, dat slechts bereikbaar was via modderpaden en 2500 dollar per maand kostte, toen al. Mijn ‘bestaan’ daar bestond vooral uit het naar school brengen en van school ophalen van het zoontje over deze modderpaden. Aldus ontwikkelde ik een unieke band met het kind. In between zat ik te werken en schreef het grootste deel van mijn boek Boekhoudfraude, dat in 2009 het licht zag en nog steeds actueel is. Er waren natuurlijk allerlei borrels, ook op de ambassade, en ik interviewde zelfs nog de ambassadeur voor een artikel, dat verscheen in HP/de Tijd. Voor dat stuk reisde ik ook naar de sprookjes-achtige hoofdstad Astana. Veel wodka. Overal boden de Kazachse vrouwen zich aan, maar ik heb er geen een genomen. Het was een bijzonder jaar. Eigenlijk meer een krankzinnig jaar. Mijn zoon is ook twee keer overgekomen. De eerste keer was eind december. Er was een oudejaarsavond-feestje in ons grote dure huis, ook de ouders van mijn vriendin waren erbij. Veel drank, altijd daar. Bij het afschieten van de vuurpijlen gebeurde iets, dat nog steeds te boek staat als een van de meest hilarische incidenten uit mijn leven. Here it comes.

In de tuin van het huis was een zwembad, maar dat was niet afgebouwd of zo, het functioneerde niet en er zat ook nooit water in. Maar boven het bassin was wel reeds een grote overkapping gemaakt van groen materiaal om het water te beschermen tegen zon en regen. De eigenaar van het huis was behoorlijk controlling en pushy, dat we niets kapot maakten etc. Goed, het was na 12-en op oudejaarsavond en Micha gaat na tig wodka vuurpijlen afschieten. De eerste pijl boorde zich dwars door de overkapping en liet een enorm gat achter! Ik herinner me niet meer hoe we dit hebben opgelost met de landlady.

Meer informatie:
https://robscholtemuseum.nl/?s=Micha+Kat