Marion Groenewoud – Onzichtbare netwerken

Duizenden borduurwerken redde Rob Scholte van de vergankelijkheid. Kleurrijke melkmeisjes, jachttaferelen, Nachtwachten, tropische vogels en bloemstillevens. Zo rustiek en geordend hun voorkant is, zo hectisch en wanordelijk is de achterkant. Met de Embroidery Show van Scholte krijgen we een bijzondere blik achter de schermen.

Vorige week was hij nog even op tv bij DWDD maar Rob Scholte (57) kijkt zelf al jaren niet meer naar de geijkte kanalen of  ‘the mainstream media’ en hij leest nauwelijks kranten. “Die geven ons slechts een eenzijdig beeld van de werkelijkheid. Alles is geënsceneerd. Er wordt zelfs belangrijk, onwelgevallig nieuws verzwegen. We zijn afhankelijk van dat ene oog van de camera, bediend door één persoon. Wie is dat en wat wil hij?”, vraagt de kunstenaar uit Bergen zich af. “Vroeger was een foto een bevestiging van de werkelijkheid, het kon dienen als bewijsmateriaal. Dat is allang niet meer zo. We kunnen alles construeren, je plakt een ander hoofd op een lichaam of zet hem in een andere omgeving.”
De waarheid is volgens Scholte vaak ver te zoeken. Zijn Embroidery Show in Museum de Fundatie in Zwolle, met duizend kleurrijke borduurwerken van anonieme makers, is een duidelijk statement. Hij toont ons de knopen, de losse eindjes, een wirwar aan draden, die soms dwars door het hele werk lopen. De achterkant van de borduurwerken is onthullend. “Ze vertellen alles over hoe het resultaat tot stand is gekomen. Ik vind de achterzijde mooier. Van een afstand lijkt het net ruwe verf.” Nee, zelf heeft hij nooit geborduurd. “Het schijnt meditatief te zijn. Je kunt erin verdwijnen, het is een prettige staat. Hetzelfde gevoel ervaar ik als ik schilder. Je bent één met je hand en je gedachten.” Er wordt nog heel wat af geborduurd in ons land, merkt hij. “Men gebruikt helaas steeds meer de dunne fluwelen draad. Ik houd van die ouderwetse dikke wol.” Hij ontmoette enkele van zijn borduurkunstenaressen. “Dames, die mij speciaal hun kunstwerk kwamen overhandigen. Ze zijn blij, dat het een nieuwe bestemming krijgt. Anders lag toch maar op zolder.”
Ruim twee jaar geleden liet hij bij wijze van stunt een geborduurde Nachtwacht fotografisch tot grote proporties opblazen en exposeerde het stuk in de mergelgrotten van Maastricht. Op de plek, waar tijdens WWII ook de originele Rembrandt voor de Duitse bezetter verborgen lag. “Als ondergronds verzet tegen de stille oorlog die we nu al jaren boven de grond voeren”, verklaart Scholte. “De mediale oorlog, de informatie oorlog: WWIII. We vinden het gemakkelijker te leven in leugens dan met de werkelijkheid. Al die beelden waar wij naar moeten kijken. De vreselijkste clichés. Mijn goede vriend, cultuurfilosoof Rob van Gerwen, spreekt over de kijkplicht die ons dagelijks wordt opgelegd. De omroepen zouden hiervoor een vergoeding moeten geven in plaats van dat wij kijkgeld betalen.”
Er zijn steeds meer zaken waarover we niet mogen spreken, stelt Scholte, die meteen beaamt dat de wereld behoorlijk in brand staat. “De Joods christelijke cultuur en de moslimcultuur worden tegen elkaar uitgespeeld. Links en rechtse politiek bestaan niet meer. Er zijn altijd onzichtbare netwerken. Er wordt veel weggemoffeld onder het tapijt.” Alle beschuldigingen van complotdenken legt hij rustig naast zich neer. Hij noemt voorbeelden: “seksueel misbruik, pedo netwerken, de Demmink doofpot, de ‘chemtrails’ ofwel het moedwillig verspreiden van chemische stoffen, de bankencrises en de portemonnees, die nooit leeg raken, omdat men zelf geld bij drukt.” In 1994 werd Scholte het slachtoffer van een terreuraanslag en vanaf 2000 stopte hij met geven van interviews. Veertien jaar hield hij zijn mond. “De mens is onbetrouwbaar, iedereen selecteert dat deel wat hem het beste uitkomt. Nu neem ik weer stelling, want stilzwijgen is geen optie: het maakt je medeplichtig. Ik wil altijd weten wie wat financiert, wie heeft er voordeel bij. Dan wordt er al heel veel duidelijk.”
Van hem mogen we de Embroidery Show gerust opvatten als één groot pleidooi voor openheid en transparantie. Wat zit er onder dat tapijt? Maar het is voor Scholte tegelijkertijd: “Een eerbetoon aan al die nijvere handwerksters, die ter ontspanning, soms uit verveling of frustratie, borduurden om los te komen van de dagelijkse beslommeringen.” En ja, ze kosten wel wat want het project was behoorlijk arbeidsintensief. Variërend van duizend tot 5000 euro per stuk. “Alleen al het opnieuw inlijsten is kostbaar”, licht Scholte toe terwijl hij vanuit zijn rolstoel ieder werk op de museummuren tot op de millimeter regisseert.
Museumdirecteur Ralph Keuning spreekt van “stukjes textiel, die de hersenen doen kraken”. We worden volgens Keuning “platgewalst door optisch geweld” en komen het museum uit met “een kop vol gedachten”. De Fundatie kocht twee jaar geleden 77 vergeten spotprenten van Jan Sluijters, die door Scholte na jaren speuren bijeen waren gebracht. En Keuning is, na de Embroidery Show, nog niet klaar met Scholte. “Rob behoort voor mij tot een generatie beeldbepalende kunstenaars. We gaan op den duur zeker een grote overzichtstentoonstelling met hem maken.” Zijn eigen Rob Scholte Museum verkeert al twee jaar in een patstelling. Hij wil 2.000 vierkante meter uitbreiding, maar de gemeente Den Helder dwarsboomt zijn plannen. “Machtspolitiek. We hebben ondertussen al vier wethouders versleten. We zijn gewoon open hoor, ook in de meivakantie is iedereen van harte welkom. Van Zwolle naar Den Helder is niet zo ver.”

De Stentor, 28 april 2016, laatste update 28 april, 10.58

Reacties:

Slofke
28 april 2019 om 20:11
Over smaak valt gelukkig niet te twisten. Ik zie Scholte wel graag na Krabbé, Thielen en Markus.

Piet Zwolle
28 april 2019 om 220:10
De voorkant is handnijverheid en de achterkant is kunst volgens de Fundatie, krankzinniger is onmogelijk. Dit is gejatte kunst van nijver bordurende dames van de handwerkclub. Wat een armoe van die Scholte. Ben benieuwd naar het volgende project, waarschijnlijk Noorse gebreide truien die binnenstebuiten worden opgehangen.

Riet Pluim
28 april 2019 om 216:06
Typisch Fundatie. Scholte speelt in de beeldende kunst al twintig jaar geen rol van betekenis meer, en daarvóór was het al veel geschreeuw en weinig wol. Na Krabbé, Thielen en Markus kan dit er ook nog wel bij.

http://www.destentor.nl/regio/zwolle/rob-scholte-presenteert-zijn-rafels-in-de-fundatie-1.5967927