Maarten Edelenbosch & Joost Lammers – Gemeenten en provincie houden honderden stukken geheim voor burgers
Noord-Holland – De 48 Noord-Hollandse gemeenten en de provincie Noord-Holland hebben de afgelopen drie jaar zeker 1.652 documenten geheim verklaard. Dat blijkt uit onderzoek van NH Nieuws.
Overheden horen zo openbaar en transparant en mogelijk te opereren, maar kunnen documenten onder bepaalde voorwaarden ook geheim verklaren. Raadsleden en leden van Provinciale Staten krijgen de stukken in de meeste gevallen nog wel te zien, maar mogen er vervolgens niet meer over praten. Doen ze dat wel, dan kunnen ze worden vervolgd. Burgers en journalisten lopen daar regelmatig tegenaan als ze meer inzicht willen krijgen in de inhoud van plannen en besluiten en beweegredenen van politici.
Om uitspraken te kunnen doen over transparantie van onze bestuurders is het interessant om te weten hoe vaak het gebeurt dat stukken aan de openbaarheid worden onttrokken. Dat hebben we uitgezocht door een beroep op de Wet openbaarheid bestuur te doen (Wob) en alle gemeenten en de provincie te vragen informatie te verstrekken over het aantal geheimhoudingen tussen 2014 en een groot deel van 2016 (het aantal in dat laatste jaar kan vertekenen, omdat de verkregen gegevens bij de meeste gemeenten niet over een volledig jaar gaan).
Interactieve kaart
Bekijk hier (http://www.nhnieuws.nl/nieuws/201654/bekijk-hier-hoeveel-documenten-jouw-gemeente-geheimhoudt-) op de interactieve kaart hoe het in jouw gemeente zit. Het resultaat geeft een divers beeld. Amsterdam is koploper met 619 geheime documenten, gevolgd door Hollands Kroon (241) en de provincie Noord-Holland (175). Amstelveen, Drechterland, Edam-Volendam, Langedijk en Schagen zeggen helemaal geen geheime stukken te hebben. Diemen en Ouder-Amstel willen daarentegen geen informatie verstrekken.
Gemeente: Den Helder
Aantal 2014: 3
Aantal 2015: 9
Aantal 2016: 4
Totaal: 16
We hebben wel de getallen, maar weten vaak niet wat de exacte inhoud van de stukken is. Soms is er een goede verklaring voor geheimhouding, zoals het in gevaar komen van staatsveiligheid, privacybescherming of ter voorkoming dat gegevens van bedrijven op straat komen te liggen. Toch kan er ook alle reden zijn om vraagtekens te zetten bij de motieven voor geheimhouding, het ontbreken van een einddatum van de geheimhouding en het feit dat niet passages maar volledige stukken aan de openbaarheid worden onttrokken.
Bouwprojecten
Uit de stukken blijkt, voor zover we dat kunnen nagaan, dat het regelmatig gaat om grote bouwprojecten waarvan de Noord-Hollanders juist veel willen weten. Ook bijvoorbeeld documenten over onderhandelingen met bedrijven, over de opvang van vluchtelingen en van juridische aard worden uit de openbaarheid gehouden. Het daadwerkelijke aantal documenten dat niet onder ogen komt van de inwoners is waarschijnlijk nog groter, omdat gemeentebesturen ook buiten de wettelijke regeling en in het informele circuit stukken delen. Om hoeveel documenten dat gaat, is onduidelijk.
Wat zegt het dan als overheden veel stukken geheim verklaren? Er zijn grote en kleine gemeenten, maar door de gemeenten met elkaar te vergelijken ontstaat wel een beeld. De kille cijfers geven een indicatie van de mate waarin gemeenten open en transparant richting de inwoners zijn. Is er iets te verbergen of zijn de bestuurders bezig met grote projecten die door te veel openbaarheid zouden kunnen mislopen? Het kan allebei. Uiteindelijk is het aan de bestuurders om dit te verantwoorden en aan de gekozen volksvertegenwoordigers om hier controle op te houden.
We hebben voor het onderzoek honderden documenten bestudeerd, ‘on en off the record’ gesprekken gevoerd met inwoners, raadsleden en deskundigen en een enquête onder raadsleden gehouden. We gaan er vanuit dat de gemeenten en de provincie vragen naar waarheid hebben beantwoord. Mocht je andere informatie hebben, deel die dan vooral met ons. Lees hier de verantwoording van ons onderzoek: http://www.nhnieuws.nl/nieuws/201650/verantwoording-onderzoek-geheimhouding.
NH Nieuws, maandag 06 maart 2017 | 09:38
Plaats een reactie