Leo Mudde – Geheim genootschap treedt naar buiten + Petra Bies – Helderse burgemeester vertelt over zijn stad bij Odd Fellows
Geheim genootschap treedt naar buiten
De burgemeester, gemeentesecretaris en raadsgriffier – hierna: de ‘driehoek’ – van Den Helder hebben een missie: het imago van hun stad positief beïnvloeden. Dat is, volgens eigen zeggen, al jaren een punt van zorg. Om de krimp van de bevolking te keren en de lokale economie te verbeteren is een goed imago van levensbelang. En dat begint bij de politiek.
De handreiking die, in opdracht van de VNG, een tijdje geleden is uitgebracht als onderdeel van het nieuwe programma Democratie in Actie, begint met de zin: ‘Een goed functionerende lokale driehoek van burgemeester, gemeentesecretaris en griffier is de Haarlemmer olie om lokale democratische vernieuwing te realiseren.’ In mei en juni worden drie workshops gehouden om deze driehoeken beter te laten functioneren. De handreiking is de weerslag van trainingen bij vijf gemeenten, die de verbeterslag inmiddels hebben gemaakt.
Moeizame bestuurscultuur
Een daarvan is Den Helder, dat jarenlang kampte met een moeizame bestuurscultuur. NRC Handelsblad citeerde in 2014 burgemeester Koen Schuiling: ‘We hebben een gi-gan-tisch imagoprobleem’. Vorig jaar deed journalist Chris Aalberts daar nog een schepje bovenop met zijn boek Palermo aan het Marsdiep, waarvoor hij een jaar lang raadsvergaderingen en verkiezingsdebatten bijwoonde, partijbijeenkomsten afliep en sleutelfiguren interviewde.
Dat boek was geen aanleiding voor Schuiling, gemeentesecretaris Robert Reus en raadsgriffier Menno Huisman om aan de training mee te doen. Het imagoprobleem wel. Als het gemeentebestuur goed functioneert en ook resultaten kan laten zien, is dat goed voor het vertrouwen van de inwoners. Op hun beurt kunnen zij weer trots zijn op hun stad en hoeven ze zich buiten de stad niet meer te generen voor hun woonplaats. ‘We hadden zélf de behoefte om elkaar te versterken’, zegt griffier Huisman. Dat had niet te maken met iemand, die een boek over Den Helder had geschreven.’
‘De opvattingen over de bevindingen van Aalberts lopen uiteen’, vult burgemeester Schuiling aan. ‘De een zegt: hij schetst een reëel beeld, de ander vindt het wel erg zwaar aangezet. Wij hebben aan deze training meegedaan, omdat wij iets ten positieve willen doen aan de bestuurscultuur.’
Uitvergroot
Overigens valt er wel het nodige af te dingen op het beeld van een gemeentebestuur, waar van alles mis is, waar wethouders elkaar in hoog tempo opvolgen, fracties ruziënd uiteenspatten en besluiten niet worden genomen. ‘Ik werk hier nu twaalf jaar’, zegt Huisman. ‘Tussen 2006 en 2010 is het college niet gevallen, we hadden wel problemen met een burgemeester. In de periode 2010-2014 hadden we in het begin een probleem, daarna niet meer. Ik relativeer misschien, maar een feit is, dat alles wat hier gebeurt, wordt uitvergroot. In de vorige periode hebben we een nieuwe start gemaakt en in 2007 is al een meerjarenprogramma vastgesteld, waarin we aangaven: die kant gaan we op. Het zijn zaken van lange adem. Ik kom uit Zaanstad, daar is in 2003 een plan gemaakt voor de binnenstad, waar ze nu nog mee bezig zijn.’
Waan van de dag
Gemeentesecretaris Robert Reus, met tweeënhalf jaar Den Helder de meest verse van het drietal, ziet de intensieve samenwerking binnen de driehoek vooral als een professionaliseringsslag: ‘Hoe kun je professioneel met elkaar samenwerken en daarin verbetering aanbrengen? Ik was, toen we aan de training begonnen, wel nieuwsgierig hoe we ons eigen functioneren konden verbeteren. Dat is hartstikke lastig, omdat het bestuur vaak wordt gedomineerd door de waan van de dag.’
Uiteindelijk, zegt hij, werken we hier allemaal voor de inwoner van Den Helder. ‘Die kent maar één loket en dat is de gemeente. Daar moeten we met z’n allen de schouders onder zetten. We hebben onze eigen rollen en verantwoordelijkheden maar moeten elkaar weten te vinden en dat hogere doel, waarvoor we het doen, in het vizier houden.’
Spanning
In veel gemeenten staat spanning op het samenspel tussen griffier, die ervoor moet zorgen, dat de raad zijn werk goed kan doen, en de gemeentesecretaris, verantwoordelijk voor een tijdige en volledige aanlevering van de stukken, waarop de raad zijn besluiten moet baseren. De raad wil de stukken tijdig hebben, de secretaris – als baas van de ambtenaren – wil, dat ze vooral goed zijn en staat niet graag onder tijdsdruk. Dat schuurt soms.
Burgemeester Schuiling: ‘Ik heb in sommige gemeenten wel gezien, dat een griffie een heel aparte positie is gaan innemen, meer tegenover de gemeente. Dat werkt dus niet. Er zijn dingen, die je samen moet doen: het bewaken van de langetermijnagenda, ervoor zorgen, dat de stukken kwalitatief op orde zijn zodat er goede en rechtmatige besluiten worden genomen, nadenken over de volgorde van vergaderingen van commissies en raad en informatieavonden voor de inwoners, de agenda goed spreiden door het jaar, zorgen voor een open relatie tussen raadsleden en ambtenaren. Die tegenstelling, die af en toe wordt geconstrueerd heb ik altijd geforceerd gevonden, daar heb ik helemaal niks mee.’
Geheim genootschap
En dus presenteren de drie zich heel nadrukkelijk als één blok. Reus: ‘We positioneren ons als driehoek. We waren toch altijd een soort geheim genootschap, op de achtergrond bezig alles in goede banen te leiden maar niet echt zichtbaar. Dat is nu anders. We hebben de training als driehoek gedaan, we hebben met z’n drieën de nieuwe raadsleden geïnformeerd, we gaan met z’n drieën nu alle fracties langs. We willen laten zien, dat het een toegevoegde waarde heeft om samen op te trekken.’
Huisman noemt het traject van de Kadernota als voorbeeld. ‘In voorgaande jaren werd de Kadernota door het college vastgesteld en naar de raad gestuurd. Nu hebben we in februari en maart al sessies met de raad om te weten hoe die er tegenaan kijkt. De raad kan dan al zijn input geven en als het goed is, levert het uiteindelijke product dan geen verrassingen meer op.’
Rechtstreeks
Een raadslid moet ook bij alle leden van de driehoek terechtkunnen voor informatie, vinden ze in Den Helder. En rechtstreeks bij de ambtenaren, daar hoeft een griffier of gemeentesecretaris niet tussen te zitten. Huisman: ‘Als ambtenaren voorstellen maken voor de raad, moeten ze zo taak volwassen zijn dat ze weten wat ze kunnen delen en wat politiek een beetje lastig ligt. In dat geval kunnen ze naar mij of de secretaris gaan voor advies.’
Secretaris Reus: ‘We hebben ook afgesproken, dat ambtenaren, vóór ze een raadsvoorstel schrijven, niet alleen bij hun collega’s langsgaan om er een integraal stuk van te maken, maar ook even bij de griffie om te horen hoe de raad er tegenaan kijkt.’
Niet meer pingpongen
De burgemeester, de voorzitter van zowel de raad als het college, vindt de werkwijze buitengewoon prettig. Schuiling: ‘We gaan ook samen langs bij de fracties. In januari hebben we als driehoek de introductie gedaan van kandidaat raadsleden en -commissieleden van wie we nog niet wisten, of ze gekozen zouden worden. Zo krijgen zij het gevoel, dat het niet uitmaakt aan wie van ons ze informatie vragen. Wij zorgen er onderling wel voor, dat het wordt afgestemd.’
Huisman vindt het goed, dat de leden van de driehoek elkaar aan de voorkant van een proces weten te vinden. ‘We hoeven niet meer heen en weer te pingpongen, daar zit de inwoner niet op te wachten.’
Schuiling heeft het gevoel, dat ‘de kop door het halster is’. ‘De moeilijke tijden zijn voorbij. De stedelijke vernieuwing komt op gang, er is voor honderden miljoenen geïnvesteerd. Er wordt gebouwd, mensen vinden het weer leuk om naar Den Helder te komen. Dat werkt ook politiek door. Ondanks alles hebben we ijzerenheinig doorgewerkt. Het accent van de besluitvorming ligt nu in de commissies, in de raad beperken we ons tot één termijn. De ingewikkelde cultuur heeft heel bestendig een plek gevonden. Veel gemeenten worstelen daar nog mee, wij hebben die slag gemaakt.’
VNG | Vereniging Nederlandse Gemeenten Magazine, nummer 5, 22 maart 2019
https://vng.nl/geheim-genootschap-treedt-naar-buiten
Helderse burgemeester vertelt over zijn stad bij Odd Fellows
Den Helder – Burgemeester Koen Schuiling vertelt woensdag 10 april in een zogeheten Thomas Wildey-lezing over het hedendaagse Den Helder.
Hij houdt de lezing, getiteld ’In en rond Den Helder anno 2019’, in het Odd Fellowhuis aan de Kanaalweg 158. De Odd Fellows vormen een wereldwijd genootschap van mannen en vrouwen met een sterke maatschappelijk betrokkenheid. De organisatie werd tweehonderd jaar geleden opgericht door Wildey.
Met de lezing wordt in Den Helder het jubileum gevierd. Iedereen is welkom en de entree is gratis.
De lezing begint om 20.00 uur, de deur van het huis gaat een uur eerder open. Dan wordt er ook een rondleiding verzorgd. Wie op bezoek wil komen, wordt verzocht zich aan te melden via: frederikbellinga@gmail.com of tel. 0223-618270.
Helderse Courant, 1 april 2019, 13:47
Meer informatie:
https://robscholtemuseum.nl/?s=VNG
https://robscholtemuseum.nl/?s=Koen+Schuiling
https://robscholtemuseum.nl/?s=Robert+Reus
https://robscholtemuseum.nl/?s=Menno+Huisman
https://oddfellows.nl/
Plaats een reactie