Koen van Eijk – Beverwijk, Heemskerk en Uitgeest cashten al in 2000 + Hoe het aandeel gas van Castricum in goud veranderde: van ƒ 61.180 naar € 23.500.000 – S.P.A. Zuurbier – De Gasfabriek

14 januari 2020Businessplan, Home, Locatie, Media, Portretten0

Beverwijk, Heemskerk en Uitgeest cashten al in 2000 bij fusie van Gasbedrijf met Eneco

Wie wat bewaart, die heeft wat. Maar wie in 2000 wat verkocht, had wel degelijk ook wat. Anders dan Castricum, besloten Beverwijk, Heemskerk en Uitgeest hun aandeel wél van de hand te doen aan Eneco.

Het ging destijds om een converteerbare obligatielening. De drie gemeenten besloten om de lening niet om te zetten (converteren) in een aandeel, maar de lening te laten uitbetalen. Op 14 juli 2000 ondertekenden ze gezamenlijk bij notaris Frank Evert Roos in Rotterdam de akte van verkoop van hun waardepapieren.

Namens Beverwijk tekende burgemeester Magda Berndsen, namens Heemskerk loco burgemeester Bernard Hollebrand en namens Uitgeest zette burgemeester Jaap Kroon zijn handtekening.

Van het Gasbedrijf Midden Kennemerland was Beverwijk de grootste partij (33,38%). Daarna volgden Heemskerk (29,1%, de CAL gemeenten Castricum, Akersloot en Limmen (28,49%) en Uitgeest (9,03%).

De gemeenteraden van deze drie gemeenten besloten wel hun aandelen te verkopen, na een positief advies van de drie colleges van B&W. De gemeentebestuurders waren niet over een nacht ijs gegaan. Uit gemeentelijke stukken uit die tijd blijkt dat er diverse rapporten ten grondslag lagen aan het besluit om te verkopen, van Ernst & Young en Price Waterhouse Coopers en BCG. Door als klein gasbedrijf op te gaan in een grote kolos als Eneco zou de stem van een kleine aandeelhouder het verschil toch niet maken.

Argument

Opvallend: dit was exact het argument, dat het Castricumse college van B&W eind vorig jaar aanvoerde om de gemeenteraad van Castricum ervan te overtuigen om het aandeel Eneco te verkopen. Eenmaal onderdeel van een internationaal concern heeft een aandeeltje Eneco geen enkele invloed meer, zo luidde de redenering. Een meerderheid in de Castricumse raad bleek er gevoelig voor.

In 2000 overtuigde ongeveer dat argument de raden van Beverwijk, Heemskerk en Uitgeest. Eneco gaf toen 19.388 obligaties uit aan Beverwijk, 14.488 aan Heemskerk en 4.497 aan Uitgeest. Elk met een waarde van 1000 euro.

Toen deze een jaar later in de officiële overeenkomst werden omgezet, rinkelde in de drie gemeentehuizen de kassa. Beverwijk ontving 46,1 miljoen gulden, wat neerkwam op een bedrag rond de 20 miljoen euro. Uitgeest kreeg 9,8 miljoen gulden (ruim vier miljoen euro) en Heemskerk kreeg 14,5 miljoen euro (het bedrag in guldens is niet exact onbekend, maar dat moet ruim 32 miljoen zijn geweest).

Forse bedragen, maar toch flink wat miljoenen minder dan wat de drie gemeenten er twintig jaar later voor gevangen zouden hebben. Dat is na te gaan via de toenmalige aandelenverhouding.

Beverwijk zou bij de verkoop van Eneco aan Mitsubishi en Chubbo meer dan 28 miljoen euro hebben gevangen. Heemskerk zou ongeveer een miljoen meer dan Castricum hebben kunnen bijschrijven, 24,6 miljoen euro, terwijl Uitgeest 7,8 miljoen zou hebben gecasht.

Achteraf

Achteraf gezien kun je zeggen, dat Castricum de financieel gunstigste keuze heeft gemaakt. Mede omdat het jaarlijks uit de dividend opbrengst zo’n 200.000 euro heeft kunnen bijschrijven. Dat bedrag valt straks weg.

Toch wil de Castricumse gemeentesecretaris Ron Suanet niet zeggen, dat Castricum het slimst is geweest door het aandeel Eneco lang vast te houden. “Dat is achteraf beschouwen. De gemeentebesturen hebben in die tijd een beslissing genomen op basis va de toen aanwezige informatie. Misschien lagen er maatschappelijke wensen, waar geld voor nodig was. Misschien hebben die bedragen wel een uitstekende bestemming gekregen.”

IJmuider Courant, 12 januari 2020, 14:00

https://www.noordhollandsdagblad.nl/cnt/dmf20200110_84861568/beverwijk-heemskerk-en-uitgeest-cashten-al-in-2000-bij-fusie-van-gasbedrijf-met-eneco

Hoe het aandeel in gas van Castricum in goud veranderde: van 61.180 gulden naar 23.500.000 euro

Exact 61.180 gulden. Voor dat bedrag krijgt de firma Spruit en Bakker uit Den Helder opdracht van de gemeente Castricum voor de bouw van een steenkolengasfabriek inclusief buizennet, lantaarns en alles wat nog meer nodig is voor de exploitatie.

Het is een fors bedrag, dat Castricum moet dragen in 1913, maar het dorp wil mee in de vaart der volkeren. Overal in het land verschijnen installaties voor elektrisch licht of gaslicht. ’Voor verlichting is men voordien aangewezen op het schaarse licht van de olielamp of van kaarsen en voor het koken op hout, turf of steenkolen’, staat in een artikel over de gasfabriek van de Werkgroep Oud Castricum uit 1991.

Ook Castricum gaat moderniseren. Lang wordt de discussie gevoerd, of het gas of elektrisch moet worden. De keuze van de gemeenteraad valt op gas. Mede omdat de kosten voor de gemeentelijke lantaarnopstekers op de gemeentebegroting drukken. Gas verlichting is beter en eenvoudiger.

Steenkolengas

De Gasfabriek te Castricum (foto Collectie Oud Castricum)

Er komt een gasfabriek aan de Gasstraat. Het bedrijf maakt zogeheten steenkolengas. In de fabriek wordt uit steenkolen gas gewonnen. Een nogal milieu verontreinigend concept – iets waarover de toenmalige gemeenteraad zich dan ook zorgen maakt. Maar het succes is er. De vraag naar gas is groot. Steeds meer Castricummers worden aangesloten en wie nog geen gas heeft, komt vragen om een aansluiting. Het buizennet van 9 kilometer is in 1939 gegroeid tot 27 kilometer.

De beslissing om toen te investeren in gas werpt ruim 106 jaar later zijn vruchten af. Het 100% gemeentelijke aandeel in de gasvoorziening in 1913 is in 2019 weliswaar gekrompen naar een aandeel van 0,573% in Eneco, het blijkt wel een waardepapiertje van goud. Het is namelijk 23,5 miljoen euro waard na de overname van Eneco door Mitsubishi en Chubbo. Het bedrag wordt dit jaar op de gemeentelijke bankrekening bijgeschreven.

Ze moesten het eens weten, de vroede vaderen van weleer, wat hun investering van net iets meer van 61.000 gulden 107 jaar later heeft opgebracht.

Helemaal klopt bovenstaande overigens niet. Van een rechte lijn van de gasfabriek in 1913 naar de Eneco miljoenen nu is geen sprake. De gasfabriek van Castricum werd gebouwd in een tijd ver voor de gemeentelijke fusie van Castricum met Limmen en Akersloot in 2002. Zonder de inbreng van Limmen en Akersloot was het geldschip uit Japan minder zwaar beladen geweest. Het Eneco aandeel van 0,573% is opgebouwd uit 0,39% van de oude gemeente Castricum, 0,11% van Limmen en 0,09% van Akersloot.

Al heel lang is de gemeente Castricum haar 100 procent aandeel kwijt. In het midden van de vorige eeuw kwamen de lokale gasbedrijven erachter dat samenwerken gunstiger was dan solo opereren. Tijdens de oorlog, in 1942, werd het Gemeente Gasbedrijf van Castricum samengevoegd met het Gasbedrijf Beverwijk en Omstreken.

Daarvoor nog, in 1935, was via de Beverwijkse maatschappij Limmen op het gas aangesloten. Akersloot volgde in 1965 en De Woude, tegenwoordig Castricums kleinste kern, was pas in 1986 aan de beurt als een van de laatste ’witte gebieden’. In 1991 kreeg het Gasbedrijf Beverwijk en Omstreken een nieuwe naam. Het werd Gasbedrijf Midden Kennemerland. Het hoofdkantoor kwam in Heemskerk, en stond bekend als het ’Gaskasteel’, een bijzonder ontwerp van Piet Blom.

Zeggenschap

De zeggenschap was geregeld op basis van het aantal aansluitingen. Vlak voor de fusie met Eneco in 2000 was Beverwijk de grootste speler in het Gasbedrijf Midden Kennemerland (33,38% aandeel), gevolgd door Heemskerk (29,1%), Castricum (18,97%), Uitgeest (9,03%), Limmen (5,14%) en Akersloot (4,38%).

Via deze lange weg met fusies is de gasfabriek uiteindelijk in 2000 opgegaan in Eneco. Eneco (Energie en Communicatie) is eveneens een fusie, namelijk van de energiebedrijven van Rotterdam, Den Haag en Dordrecht. Daar kwamen in 2000 zes bescheiden regionale energiebedrijven bij. Waaronder het Gasbedrijf Midden Kennemerland.

Eneco is in november aangekocht door de Japanse combinatie van Mitsubishi (80%) en Chubbo (20%). De Japanners betaalden 4,1 miljard euro. Het bedrag is verdeeld over de 44 gemeenten, die samen Eneco in handen hadden.

Overigens behoudt Castricum nog wel iets. Een aantal jaar geleden is het netwerkdeel (de leidingen en buizen) van Eneco afgesplitst. Dit netwerk heet Stedin. Deze afsplitsing was verplicht om de netwerken – van nationaal belang – in overheidshanden te houden. Liander (van Nuon) en Enexis (Essent) zijn andere bekende netwerkbedrijven. Castricum behoudt zijn aandeeltje Stedin. Het heeft de gemeente de afgelopen jaren zo’n 250.000 dividend per jaar opgeleverd. Gemeenten als Heemskerk en Beverwijk hebben dat niet.

Gemeentesecretaris Ron Suanet verwacht wel, dat de Stedin opbrengsten de komende jaren minder worden. “Dat komt door de investeringen in de energietransitie. Maar de verwachting is wel dat Stedin na twee, drie jaar weer meer dividend oplevert.”

IJmuider Courant, 12 januari 2020. 14:00

https://www.noordhollandsdagblad.nl/cnt/dmf20200110_74453712/hoe-het-aandeel-in-gas-van-castricum-in-goud-veranderde-van-61-180-gulden-naar-23-500-000-euro