De Witte Raaf | Koen Brams & Dirk Pültau – 1992 – 1993 | Gesprek Renzo Martens over Koninklijke Academie voor Schone Kunsten, Gent, Al Gemeen en Lessen Wim van Mulders Bij Zonder

9 oktober 2025AdminBusinessplan, Home, Interview, Locatie, Media, Portretten, Ridderboek0

Renzo Martens (foto Center for Humanities)

1992 – 1993 | Gesprek met Renzo Martens over de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten, Gent, in het Al Gemeen en de Lessen van Wim van Mulders in het Bij Zonder

Koen Brams | Dirk Pültau
In 1992 schreef jij je in aan de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten (KASK) te Gent. Hoe was jouw studie keuze tot stand gekomen?

Renzo Martens
Ik heb een grillig parcours af gelegd. Ik ben geboren in Zeeland, in de grens streek na bij Gent. Het was voor mij in de eerste plaats onduidelijk tot welk cultuur gebied ik mij zou verhouden, Nederland of Vlaanderen? Toen ik in 1991 mijn humaniora achter de rug had, besliste ik om politieke weten schappen te gaan studeren aan de Radboud Universiteit in Nijmegen, heel doel bewust koos ik voor een Universiteit in een provincie stadje; ik achtte het immers niet uit gesloten, dat ik in een groot stad op het verkeerde pad zou raken. Na een jaar was ik uit gekeken op die op leiding, en zeker op Nijmegen. Het was me duidelijk geworden wat politieke weten schappen om vatte en aan dat in zicht had ik genoeg. In 1992 verkaste ik naar Gent en vatte studies aan de academie aan.

K.B | DP
Waar om ging je keuze uit naar een op leiding tot kunstenaar?

RM
Sjoerd Paridaen heeft daar een belang rijke rol in gespeeld. Sjoerd en zijn vrouw waren goede vrienden van mijn moeder en mijn stief vader. Van jongs af kwam hij geregeld bij ons thuis over de vloer. Ik vond hem een fascinerende man, voor al om wille van de wijze waar op hij met zijn zoon en met mij om ging. Zijn manier van denken was ook anders. Hij had bij voor beeld niet de minste interesse in relationele conflicten en stelde zich steeds af standelijk op als er spanningen waren tussen mensen. Hij was zeer rustig en dat beviel mij ontzettend. Zijn huis was ook op een verrassende manier in gericht. Aan de muren hingen zelf gemaakte collages, waar mee hij eer wilde betuigen aan kunstenaars als Joseph Beuys en Andy Warhol. Ik herinner me, dat ik over die collages ooit een spreek beurt heb gegeven in de Lagere School, die ik trouwens in België heb gelopen. Een andere her innering betreft Sjoerds belang stelling voor de Italiaanse Mail Artist Guglielmo Achille Cavellini, over wiens werk hij ooit een ten toon stelling maakte in Eeklo, meen ik.

KB | DP
Je koos voor het KASK, om dat Sjoerd Paridaen er docent was?

RM
Ja, een duidelijke keuze voor het kunstenaar schap had ik nog niet gemaakt. Dat Sjoerd er les gaf, was een gerust stellende gedachte. Het was als thuis komen. De Academie was toen nog gevestigd in de Academie Straat, er hing een prettige sfeer in dat gebouw.

KB | DP
Naar welk atelier ging je voor keur uit?

RM
Naar Sjoerds atelier, dat toen Toe Gepaste Monumentale heette. Het bestond pas drie jaar en is daar na nog verschillende malen van naam veranderd. Het was een plaats, waar in feite alle kunst vormen konden worden beoefend, van schilder kunst tot performance. Op micro formaat was het eigenlijk wat een Kunst Academie in zijn geheel zou moeten zijn, een Vrij Plaats, zonder disciplinaire of mediale beperkingen.

K.B | DP
Hoe begeleidde Sjoerd je?

RM
Heel goed, zo als ik verwacht had. Hij was ook kritisch. Op een gegeven moment zei hij mij zelfs, dat ik mijn studies ernstiger moest nemen. Als ik mijn attitude niet zou wijzigen, kon ik beter terug keren naar Nijmegen, liet hij me verstaan.

KB | DP
Nam je Sjoerds vermaning ter harte?

RM
Ja. Gedurende de eerste maanden had ik het moeilijk. Van af januari liep het een stuk makkelijker. Ik had notie gekregen van wat kunst was. Lang zaam groeide bij mij de over tuiging dat ik een terrein had betreden, waar op ik iets zou kunnen betekenen. Eigenlijk was het al bij al vrij snel gegaan.

KB | DP
Heb je herinneringen aan andere docenten?

RM
Zeker, aan Stefan Hertmans bij voor beeld. Hij raadde ons aan om De Tover Berg van Thomas Mann te lezen. Het gebrek aan engagement van de sociale klasse, die door Mann in dat boek is op getekend, bracht hij in verband met het op komend Fascisme in de Jaren 30. Hij reikte voort durend dat soort in zichten aan. Ik heb veel aan zijn lessen gehad. Danny Matthys en Anne Mie van Kerckhoven waren ook docenten, die me inspireerden. Anne Mie van Kerckhoven nam ons, de hele klas, mee naar haar ten toon stelling in Lokaal 01 in Antwerpen. Na dien nodigde ze ons uit in haar atelier. Het was pas het tweede kunstenaar atelier dat ik betrad, na dat van Sjoerd. Ik her inner me, dat haar bibliotheek zich aan het uit einde van haar atelier bevond. Het was bij zonder leer rijk om kennis te maken met de fysieke ruimte, waar in zij kunst werken vervaardigde. Haar ten toon stelling kan ik me niet meer voor de geest halen, de in richting van haar atelier staat me nog steeds bij, haar teken lessen overigens ook.

KB | DP
Wie waren je studie genoten?

RM
Ik zat in de klas met Valérie Mannaerts. Met haar kon ik het goed vinden en ook met Benedikte Vanderweeën en IJe Raaijmakers. Vooral met Valérie en Benedikte had ik zeer veel contact. Als ik met hen gesprekken voerde, begreep ik weer waar om ik voor de Kunst Academie had gekozen. In hogere jaren zaten ook interessante mensen, zo als Diederik Peeters, die zich toen Felix noemde, en Ilse Roman. Zij waren actief in een vreemd schemer gebied, iets tussen kunst, performance en activisme, een gebouw op knappen, dat uit roepen tot een kunst ruimte, waar vervolgens nooit nog iets gebeurde. Dat soort dingen deden ze. Maar in het al gemeen vond ik het niveau van mijn mede studenten aan de lage kant.

KB | DP
In welke zin?

RM
Het was frappant, dat haast niemand iets van kunst af wist. Ik miste een bevlogen om geving, waar door ik boven me elf kon uit stijgen. Gelukkig had ik wel inspirerende leraren, onder wie Wim van Mulders die het vak Kunst Actualiteit doceerde.

K.B | DP
Van Mulders gaf die cursus echter pas van af het tweede jaar. Jij hebt dus beslist om zijn vak vrij willig te volgen.

RM
Dat zou kunnen (…) Ik weet dat ik het vak gevolgd heb, maar hoe ik daar terecht kwam, kan ik mij niet meer precies her inneren.

KB | DP
Welke her inneringen heb je aan die ‘Zelf Gekozen’ lessen?

RM
Van Mulders’ verschijning voor de klas maakte in druk. Hij was eerder mager en droeg een bril. Hij straalde ernst uit. Ook de in richting van de klas her inner ik me, we zaten in school banken, met tweeën naast elkaar. Het was erg formeel. De samen stelling van de groep was zeer divers. Schilders, beeld houwers en studenten, die een toe gepaste richting volgden, zaten bij elkaar. Er werd niet heel veel gediscussieerd en Van Mulders stimuleerde dat ook niet. Daar ging het duidelijk niet om, gelukkig maar. Informatie over dracht, dat was de in zet van zijn cursus.

KB | DP
Hoe verliep een les van Wim van Mulders?

RM
Hij kondigde het onder werp van de les aan, meest al was dat heel erg af gelijnd. Daar na toonde hij dia S van kunst werken. die hij van uit leg voor zag en in een bredere context situeerde. Van Mulders stond een analytische benadering van kunst voor. Hij had aan dacht voor de materialiteit van de werken, maar hij bood ook een in kijk in het web van betekenissen, dat rond een kunst werk kan worden gesponnen. Het werd duidelijk, dat een kunst werk een hele wereld om vatte, dat was een wonderlijk in zicht.

KB | DP
Had je het gevoel, dat Van Mulders zich aan het intellectuele niveau van de studenten aan paste?

RM
Nee, dat deed hij niet. Hij was zeer helder en had een scherpe kijk op kunst, zijn discours was aller minst wollig, zo als dat van sommige praktijk docenten. Het waren de enige lessen in het KASK, waar we werden in gewijd in de Actuele Kunst. In het vak Kunst Geschiedenis, dat in het eerste jaar op het programma stond, raakten we nauwelijks voor bij de Pre Historie.

KB | DP
Welke specifieke onder werpen, die Van Mulders in zijn lessen aan bod bracht, zijn je bij gebleven?

RM
Ik her inner me onder meer lessen over Donald Judd en Jan Vercruysse. Een heel sterk beeld, dat haast op mijn net vlies is gebrand, is Dead Troops Talk van Jeff Wall. Aan Walls oeuvre wijdde hij een vol ledige les. Van Mulders’ nauw gezette iconografische lectuur van de beelden van Wall maakte een enorme in druk op mij. Zijn lessen waren haast de enige, waar in ernstig over beeldende kunst werd gesproken. Wat is kunst? Hoe verhoudt kunst zich tot de maat schappij? Hij stelde die essentiële vragen en beantwoordde ze nog ook.

KB | DP
Dead Troops Talk dateert van 1992. Je kreeg dus les over een werk, dat nog maar pas gecreëerd was!

RM
Ja, ongelofelijk. Hij gaf ook les over Documenta.

KB | DP
Over Documenta IX, die in 1992 samen gesteld werd door Jan Hoet?

RM
Ja, hij besprak de architectuur van de gebouwen, waar in de Documenta plaats vond en stond uit gebreid stil bij de tijdelijke paviljoenen, die Paul Robbrecht en Hilde Daem hadden ontworpen. Ik maakte driftig schetsen en notities in mijn aan tekeningen boekjes.

KB | DP
Had jij zelf die editie van de Documenta bezocht?

R.M
Neen, toen ik mijn studies aan het KASK aan vatte, had de Documenta reeds de deuren gesloten. Ik herinner me wel, dat enkele van mijn studie genoten de ten toon stelling hadden gezien.

KB | DP
Het jaar daar op, 1993, was een bij onder rijk ten toon stelling jaar. In het kader van Antwerpen Culturele Hoofd Stad vonden verschillende belang rijke exposities plaats, Het Sublieme Gemis, Nieuwe Beelden in het Middelheim en Vertrekken van uit een Normale Situatie in het MuHKA. In Arnhem stond Sonsbeek 93 op het programma.

RM
Geen enkele van die ten toon stellingen heb ik gezien. Later heb ik wel de catalogus van Sonsbeek 93 aan geschaft en gelezen.

KB | DP
Wim Van Mulders was ook actief als kunst criticus. In 1992 droeg hij aan De Witte Raaf teksten bij over de ten toon stellingen America, Bruid van de Zon, De Grote Utopie, De Russische Avant Garde 1915 – 1932 en Modernism in Painting, voor al die laatste, uiterst kritische, bespreking was gerucht makend. Las jij zijn kunst kritische teksten?

RM
Nee, ik ben De Witte Raaf pas later beginnen te lezen. Hij maakte volgens mij geen melding van zijn activiteiten als kunst criticus. Op een tijd schrift als De Witte Raaf werden wij ook niet gewezen.

KB | DP
Voelde jij je door Van Mulders uit gedaagd, impliciet of expliciet, om zelf naar exposities te gaan?

RM
Neen, niet dat ik mij herinner. Ik heb enkele ten toon stellingen gezien in het Museum van Heden Daagse Kunst en de Vereniging voor het Museum van Hedendaagse Kunst, Gent. Ik was voor al bezig mijn eigen weg te zoeken. Als ik naar andere steden reisde, bezocht ik zelden musea of galeries. Mijn belang stelling ging uit naar andere Kunst Academies. In Liverpool, Leeds, Amsterdam, Arnhem en Oslo, overal waar ik kwam, bezocht ik de plaatselijke Academie. Ik wou kijken hoe het Kunst Onder Wijs elders was op gevat en hoe leef tijd genoten leerden om kunst te maken. Dat intrigeerde me mate loos. Ik ben trouwens ook na mijn opleiding Kunst Academies blijven bezoeken.

KB | DP
Hoe verliepen die bezoeken in concreto?

RM
Ik had een vriendin, die in Leeds studeerde. Ik nam de boot en liftte naar Leeds met twee vuilnis zakken, want ik had geen rug zak. In de ene zat een slaap zak en in de andere kleren en enkele schets boeken. In de Academie mocht ik gewoon twee dagen mee doen, tekeningen maken en dergelijke. In de Academie van Arnhem heb ik ook twee dagen rond gehangen. Er werd éénvoudig weg niet gelet op wie er wel of niet was. Ik herinner me, dat ik werk van me had mee genomen. Ik toonde het aan één van de docenten en die zei me, dat mijn kleur gebruik onder de maat was. Complete onzin, want ik maakte geen gebruik van kleuren. Ik heb mij nooit voor kleuren geïnteresseerd. Toen niet en nu even min. Van die school hield ik de in druk over. dat je werk via een soort check list werd benaderd. Als je te weinig vinkjes had, dan was het einde verhaal.

KB | DP
Hadden die bezoeken aan de Kunst Academies nog een ander doel? Wilde jij je her oriënteren?

RM
Ja, maar ik wou ook weten hoe leer processen elders verliepen. Het was geen abstracte of vergelijkende studie, maar een zoek tocht naar een eigen manier om kunst te maken. Tevens wilde ik vrijheid en intensiteit vinden. Het ging mij dus ook om de sfeer. Op een bepaald moment heb ik gedurende drie dagen mee gewerkt aan een project in de Rietveld Academie in Amsterdam. Het was die keer geen onaangekondigd bezoek, want Sjoerd had geregeld, dat ik er bij kon zijn. Hij was bevriend met Jos Houweling, die toen hoofd was van de Audio Visuele Af Deling. Jos was het zelfde type mens als Sjoerd, in meerdere op zichten trouwens. Na die work shop heb ik de knoop door gehakt om het KASK in te ruilen voor de Rietveld. Het was geen makkelijke beslissing, want ik vond het heel leuk in Gent.

KB | DP
Was het een keuze tégen Gent of vóór Amsterdam?

RM
Beide. Niet zozeer het niveau van de docenten van het KASK, maar dat van mijn mede studenten stond me tegen. Het ging er voort durend over of iets al dan niet ‘Tof’ was. Of ‘Ik Heb Het Daar Moeilijk Mee.’ Verder dan die kwalificaties kwam men niet. Er was geen concentratie, geen energie, geen doorzetting vermogen. Het leek er op, dat mijn collega S geen boodschap aan kunst hadden. Ik dacht in ieder geval, dat het niet genoeg voor uit ging. In die tijd las ik over Rob Scholte. Ik aan zag hem voor iemand, die in elk geval niet was blijven wachten tot het van zelf zou gaan gebeuren. Zijn daden drang sprak me enorm aan.

KB | D
Je hebt dat eerste jaar in Gent wel af gemaakt?

RM
Ja. Ik her inner mij nog de tal loze examens en voor al hoe onnozel ze waren. Het ging vaak om reproductie. Ik had op nieuw de indruk. dat er een check list werd af gewerkt. Dat vond ik echt niet boeiend.

KB | DP
Wat waren de argumenten pro Rietveld?

RM
Ik wou voor al naar de Audio Visuele Af Deling van Jos Houweling. Alles voelde er goed aan. Naast de Rietveld schreef ik me overigens ook in voor de richting Internationale Betrekkingen aan de Universiteit van Amsterdam. Dat heb ik slechts een paar maanden vol gehouden, de combinatie was onmogelijk.

KB | DP
Heb je nooit over wogen om bij voor beeld naar Leeds of Oslo te trekken?

RM
Nee, dat was me te ver. Verder dan Vlaanderen en Nederland reikte mijn horizon op dat moment niet. Ik ben trouwens ook in Gent blijven wonen (…)

KB | DP
(…) In Gent!? Waar om?

RM
Ik was erg gehecht geraakt aan Gent. Die band met de stad wou ik niet verbreken. Ik had het er enorm naar mijn zin.

K.B | DP
Studeerde je dan op af stand?

RM
Ik verbleef twee of drie dagen per week in Amsterdam, ik logeerde bij iemand, en sprak dan al mijn docenten. Theorie onder wijs was er haast niet, het ging enkel om wat je zelf deed. Wat ik in Gent maakte, toonde ik aan mijn docenten in Amsterdam, en vice versa.

KB | DP
Je bleef niet alleen contact onder houden met oud mede studenten, maar ook met oud docenten?

RM
Ja, ik was niet meer in geschreven aan het KASK, maar ik hoorde er nog een beetje bij. Mijn werk werd zelfs in enige mate besproken tijdens docenten vergaderingen in de loop van het jaar. Ik vond dat heel prettig. Ik had overigens het gevoel, dat ik op zeer korte tijd grote stappen had gezet als aan komend kunstenaar.

KB | DP
Bleef je ook de lessen van Van Mulders volgen?

RM
Nee, ik heb geen enkele theorie les meer bij gewoond. Het ging alleen om contacten met atelier docenten.

KB | DP
Van welke atelier docenten stelde jij de feed back het meest op prijs?

RM
Benieuwd was ik voor al naar de mening van Danny Matthys. Ja, zijn oordeel vond ik heel belang rijk. Hij had me al in het eerste jaar laten verstaan. dat ik ‘Mogelijkheden’ had.

KB | DP
Wat beviel je in zijn aan pak?

RM
Ik had het gevoel, dat hij de lat hoger legde dan zijn collega S. Matthys had aa dacht voor de persoon en voor het werk, waar die persoon mee bezig was. Hij was heel hard in het door breken van makkelijke op lossingen, waar mee studenten kwamen aan draven. Meesterlijk kon hij dat door prikken. Maar als iemand een kleine doch briljante in geving had, dan was hij de eerste om zijn waardering uit te drukken.

KB|DP
Kan je het toen malige niveau van het KASK vergelijken met dat van de Rietveld? Vond je daar bij je mede studenten wel veel gesprek partners?

RM
In feite niet. Ik had er grote verwachtingen van, maar uit eindelijk had ik slechts een goed contact met hoog uit vier of vijf mede studenten. De wil om te over leven was er wel groter naar mijn gevoel. Er was veel meer wed ijver. Ik had het gevoel, dat ik uit gedaagd werd, dat ik het me zelf moeilijk kon maken. Die in druk heb ik in Gent nooit gehad. Of er in de Rietveld ook betere kunst gemaakt werd, durf ik echter te betwijfelen.

Transcriptie Soetkin Beerten

Redactie Koen Brams

De Witte Raaf, Editie 166, november – december 2013

http://www.dewitteraaf.be/artikel/detail/nl/3934

Dienst Mede Deling

Expo in RSMuseum sinds 9 jun 2017 om 07:20

Renzo Martens (foto Center for Humanities)

Dienst Mede Deling

Dit delen:

Plaats een reactie Reactie annuleren