Jasper Houtman – Hoe Investeerder Bas Godska Start Ups verruilde voor Oekraïense Gewonden
Hoe Investeerder Bas Godska Start Ups verruilde voor Oekraïense Gewonden
Niemand in Nederland stak vaker geld in een start up dan Bas Godska. Maar door zijn sterke band met Oekraïne ging dat leven twee jaar geleden op zijn kop. Sinds dien helpt de investeerder gewonde Oekraïners te her stellen in Nederland.
In het Kort
Bas Godska investeerde in vijftig start ups, waar onder het tot een miljardenbedrijf uitgegroeide Miro.
Maar na de Russische in val helpt hij vooral Oekraïne, waar zijn vrouw van daan komt.
Hij ziet door de oorlog parallellen met zijn over leden literaire held en vriend Willem Frederik Hermans.
Bas Godska kijkt op zijn mobiel. ‘Ze rijden in de buurt van Maastricht’, zegt hij. De 48 jarige investeerder volgt de route van een gewonde Oekraïense soldaat, die op weg is naar Nederland om te her stellen.
De Russische in val in Oekraïne veranderde Godska’s leven. Van investeerder werd hij hulp verlener. Met zijn Stichting Netherlands for Ukraine, die hij samen met zijn Oekraïense vrouw Kseniya op zette, hielp hij duizenden vluchtelingen en ving hij al 116 gewonden op.
Ze komen aan met hart verscheurende verhalen, vertelt hij. ‘Een man verloor door een Russische bom een oog, een arm en een been en raakte doof. Een vrouw werd deels blind toen een raket haar auto trof. Zij belde op dat moment met haar man en hij hoorde hoe om standers haar uit de brandende auto trokken.’
Met € 4,3 miljown Nederlandse subsidie kan de Stichting binnen kort ook in Oekraïne medische steun geven en er 380 artsen op leiden. Via de stichting gaan even eens goederen naar Oekraïne, variërend van luiers tot ambulances. ‘We haalden ook tachtig huis dieren naar Nederland, waar onder zelfs een paard.’
Start Ups
Godska investeerde in tientallen star ups, waar van er een, Miro, inmiddels $ 17,5 miljard waard is geworden. Hij beleefde tot de annexatie van de Krim avonturen in Rusland en werkte in top functies bij de reis bedrijven Lastminute.com en Ebookers. Als tiener sloot hij vriendschap met de schrijver Willem Frederik Hermans.
De investeerder draagt een T shirt met de tekst ‘Be brave like Ukraine’. Woede over de in val lijkt voor al om gezet in handelen. Godska praat over zichzelf met ter loopsheid en oog voor detail. Zijn liefde voor literatuur weer klinkt in woorden als ‘Nood Ruft‘. Er is ironie over de onbelangrijke zaken, die het leven ook in oorlog tijd wat door elkaar kunnen schudden, waar onder een verbouwing van zijn huis in Toscane.
Ook daar is Kiev dicht bij. ‘We nemen de oorlog op onze laptops met ons mee.’ Zijn vrouw heeft inmiddels het meeste werk op zich genomen voor de stichting. ‘Als het een start-up was, had ze er met haar in zet al een miljarden bedrijf van gemaakt. Ze is uit heel stevig hout gesneden.’ Maar Godska verzucht ook ‘Ik hoop dat ik haar ooit terug krijg van Poetin.’
Bas Godska en zijn Oekraïense vrouw Kseniya verwelkomen de Oekraïense soldaat Dmytro Tanasiichuk, die gewond is geraakt aan zijn hand (foto Ramon van Flymen)
Oost Blok
De in Diemen geboren investeerder groeide op ‘in een éénvoudig gezin’, met een Nederlandse vader, die leraar was, en een Oekraïense moeder. ‘Klas genootjes gingen op vakantie naar Frankrijk. Ik wilde naar Oost Europa.’ Als 11 jarige reisde Godska naar familie in wat toen nog het Oost Blok heette.
‘Er zat al vroeg nieuws gierigheid in me naar dingen, die onvoorspelbaar en origineel zijn, maar ook handel geest. Ik kocht daar tassen vol speldjes met het portret van Lenin en verkocht ze door aan handelaren op het Waterloo Plein. Het leverde zo een paar duizend gulden op.’
Na zijn studie rechten en slavische talen, ‘Om de grote Russische schrijvers in hun eigen taal te lezen’. belandde Godska in Australië. De liefde, die hem lokte was snel voor bij, maar hij bleef en zette een internet handel op voor hand tekeningen van beroemdheden. Dit maakte hem expert in online marketing. Terug in Europa bleek die kennis schaars en dat leverde hem vanaf 2003 top functies op bij de online reis bedrijven Lastminute.com en Ebookers. ‘Cash Cow Bomber’, noemt hij zijn methode om alle facetten van online marketing minutieus op elkaar af te stemmen. Het liet Lastminute.com in de Benelux ‘Met een factor tien groeien’.
Dat trok de aan dacht van Ebookers waar hij verantwoordelijk werd voor dertien landen en een marketing budget kreeg van € 100 miljoen. De Blackberry liep dagelijks vol met honderden berichten. Hij sliep weinig. ‘Je weet op den duur niet meer of je ‘s ochtends in Finland of Frankrijk wakker wordt. Na ander half jaar was de brand stof op. Ik had een burn out.’
Bas Godska en zijn Oekraïense vrouw Kseniya praten met verwonde Oekraïners in een opvangcentrum in Utrecht (foto Ramon van Flymen)
Slechte Poëzie
Op een Turks eiland schreef hij ‘Slechte Poëzie‘ om weer te herstellen, toen een telefoontje van de Amerikaanse investeerder Index Ventures zijn leven een nieuwe wending gaf. Of hij als Russisch sprekende niet de nummer twee bij Ozon wilde worden? Bij de ‘Amazon van Rusland’ wachtte hem een goed salaris en hij zou 1% van de firma ontvangen. ‘Ik kreeg een auto met chauffeur en voelde me het mannetje.’ Her steld was hij eigenlijk nog niet, zegt hij terug blikkend.
‘Ik had in Moskou veel Lada’s verwacht, maar zag vooral Bentleys. De stad was een Powerhouse, zo vlak voor de financiële crisis van 2008.’ Met zijn ‘Cash Cow Bomber’ formule joeg hij de groei aan bij Ozon. ‘Maar alles ging heel stroperig en bureaucratisch. Een CEO is in Rusland voor zijn handelen straf rechtelijk vervolgbaar en wil niets aan het lot over laten. Dus je ziet enorme legitieme kansen stranden.’ De roebel crisis liet zijn in komsten verdampen en hij besloot te vertrekken bij Ozon. Van de beloofde 1% zag hij niets terug. Ook dat strandde in Russische bureaucratie.
‘Toen ik bij Ozon werkte kwamen er vaak op richters van start ups naar me toe voor advies en financiering.’ Godska zette zo zijn eerste stappen als zo geheten ‘Angel Investor’. Geen Nederlander heeft nu meer belangen in star ups. De teller staat op circa vijftig. Maar voor dat hij zich daar vol ledig op ging toe leggen, waren er nog andere avonturen in Rusland.
Eerst bij Gloria Jeans, de Russische variant van Zara. Zijn baas daar was een ‘Despoot’, zegt Godska. De eigenaar ontsloeg wekelijks op ‘Bloedige maandag’ wille keurig wat mensen op het hoofd kantoor in Rostov aan de Don. ‘Hij zei tijdens een vergadering, dat ieder één stof is voor hem. En wie weg wilde mocht op staan. Een kracht sterker dan me zelf duwde me in eens over eind. Ieder één stond perplex.’ Mensen adviseerden hem zo snel mogelijk te vertrekken uit de stad.
Zilver Vlootje
In Moskou wachtte een nieuwe uit daging. Het Duitse Rocket Internet vroeg hem in 2011 de Russische versie van online mode winkel Zalando te beginnen. Godska verkocht zijn huid duur. Hij kreeg ‘Ongelimiteerd budget’ en maakte van Lamoda in zes maanden markt leider. Dat lukte mede door marketing software waar op hij een exclusieve licentie had. Ook andere bedrijven konden die af nemen. ‘Het Zilver Vlootje kwam binnen lopen.’
De grote klapper kwam pas later, na dat een jongen uit de Oeral hem had aan gesproken op een congres in Moskou. ‘Zijn plannen stelden toen niet zo veel voor. Maar hij kwam met slimme vragen en hield mijn aan dacht vast.’ Het duurde nog een paar jaar, tot 2017, voordat Andrey Khusid met het idee voor Miro kwam software die visueel, als een soort Whiteboard, teams helpt met samen werken. Khusid trok naar Nederland en zette Miro op in Amsterdam en San Francisco. ‘Het bedrijf is zo’n twee duizend keer meer waard geworden’, zegt Godska.
Ongemak over het Rusland van Poetin drong zich steeds meer op bij Godska. Corruptie nam toe. Een bedrijf, waar voor hij advies werk deed werd gedwongen geld af te dragen aan de overheid. ‘Ik was al weg, toen ik vernam over een in val, waar bij een arrestatie team mede werkers met machine geweren tegen de muur had gezet.’ Ook de Nederlander merkte ‘Het pesten’ via de boek houding. Niemand lachte in Rusland naar vreemden viel hem weer op tijdens een bezoek aan Kiev, waar de kassière dat wel deed.
‘Ik stond op een dag bij de paspoort controle om Rusland uit te gaan en voelde de onrust, dat er ieder moment een hand op mijn schouder gelegd kon worden.’ Intuïtief had hij in al die jaren nooit een huis gekocht en alle bezittingen beperkt gehouden tot twee koffers.
Kiev
Godska vertrok in 2014 naar Oekraïne, waar hij zijn vrouw Kseniya ontmoette. Hij kocht na bij Kiev een huis langs een rivier, ook met als idee er ‘Net als de grote schrijvers te werken aan een roman’. Samen met compagnons zette hij investering bedrijf Acrobator Ventures op, dat ruim € 25 miljoen bij één bracht voor investeringen in voor al Oost Europese start ups. De investeerder kijkt naar financiële para meters, maar voor al ook naar de onder nemers en hoe ze op hem reageren.
Hij vertelt over een op richter van een start up, die het geld terug gaf, om dat hij concludeerde te ver voor uit te lopen op de markt. ‘Ik was verbaasd. Maar Barend (Raaff, redactie) stelde onze relatie boven het geld. Zijn volgende idee was HR bedrijf Harver, waar ik ook geld in stak, en dat werd een succes.’
In Kazachstan won Ramil Mukhoryapov, opr ichter van een website voor korting bonnen, in 2010 op een heel eigen manier de sympathie van Godska. De investeerder vroeg 2% van de aandelen. ‘Ramil zei dat een korting van 50% gebruikelijk is bij zijn bedrijf. Ik moest daar hard om lachen en ging akkoord. Toen de papieren kwamen had hij toch 2% gegeven.’
Tijdens het bezoek kreeg Godska ook een diner met een geiten kop en paarden melk aan geboden. ‘Ik moest de oren af snijden en aan de vrouwen geven. De traditie wil dat ze dan beter leren luisteren. De tong was voor de mannen. Zodat ze beter leren spreken.’ Hij moet er nog om lachen. ‘Niet heel Woke.’
De bommen van Poetin verstoorden het avontuurlijke leven als investeerder. ‘Ze vielen een paar honderd meter van ons appartement in Kiev. Alles trilde.’ Bekenden in de stad trof een ander lot. ‘Ze verbrandden in bed toen de Russische projectielen in sloegen, net als hun baby.’
In hun huis aan de rivier vingen Godska en zijn vrouw vluchtelingen op en voor ze het wisten waren ze hulp verleners met een Nederlandse ANBI stichting, die miljoenen op haalde bij donateurs. Het vergde sinds begin 2022 alle aandacht, maar inmiddels opende Godska ook weer een doos, die hij lang geleden op borg.
De Oekraïense soldaat Dmytro Tanasiichuk krijgt uitleg bij zijn aankomst in Leusden in mei (foto Ramon van Flymen)
Hermans
Er zit ‘Zes kilo manuscript’ in, van zijn hand. Toen zijn literaire held en vriend Willem Frederik Hermans stierf, stopte Godska met schrijven. Hij noemt zich een echte ‘Hermansiaan’. Hij bezit diens hand schoenen en de Morgan, de auto waar mee de schrijver van Nooit Meer Slapen naar Noorwegen reed. ‘Ik hou het zelfde stuur vast als hij, toen hij deze roman schreef.’
Het gaat terug tot zijn elfde toen hij de Donkere Kamer van Damokles las. Als hoofd redacteur van de Barlaeus school krant zocht hij enkele jaren daar na de schrijver op voor een interview, waar na een correspondentie op gang kwam en de twee elkaar geregeld zagen. ‘Mijn denkraam was ledig. Hij heeft het gevuld.’ Vlak voor Hermans’ dood in 1995 stuurde Godska hem nog zijn eerste novelle. ‘Ik heb begrepen, dat hij het gezien heeft, maar of hij het gelezen heeft weet ik niet.’
Na het gesprek laat Godska de laatste brief zien, die hij van Hermans kreeg. De schrijver zegt ,dat zijn gezondheid slecht is en dat hij in een kliniek zal verdwijnen. ‘Vertel het aan niemand, vraag niet verder.’ Ruim een half jaar na de Russische in val schreef Godska een eer betoon bij het verschijnen van de vol ledige werken van Hermans. De tekst verscheen in een herdenking boekje.
‘De oorlog dreunt nu door mijn leven’, schrijft hij, ‘Je lessen over beschaving en chaos zijn nooit eerder zo toe passelijk geweest. Ik was te optimistisch, ik dacht dat er geen oorlog komen zou. Maar je regel, dat alles wat niet mis kan gaan ook mis gaat, blijft geldig. Mensen tonen nu hun ware kleuren, goede en slechte. ’
Hij zag door de in val in Oekraïne ineens de parallel, zegt Godska. Net als Hermans belandde hij in een oorlog. Uit de doos, die al die jaren dicht is gebleven, diepte hij eerder dit jaar ‘Een ons’ op en begon er aan verder te werken. Het moet leiden tot een roman.
Rond de sterf dag van Hermans, op 1 september, rijdt Godska dit jaar samen met onder anderen schrijver Tommy Wieringa enkele terrein wagens naar Oekraïne. Een ter loopse conclusie volgt ‘Ik ben blijkbaar toch een idealist geworden.’
De Gewonde Soldaat
Op een vrijdag middag in mei kwam hij met een versplinterd bot in zijn rechter hand aan van uit Oekraïne. Dmytro Tanasiichuk was de 116e Oekraïner, die de Stichting Netherlands for Ukraine hier heen haalde om te her stellen.
‘Vind je het erg als ik rook?’, vraagt hij. De 24 jarige Tanasiichuk vertelt hoe zijn bataljon onder vuur kwam te liggen. Het bot in zijn hand werd getroffen en zenuwen raakten beschadigd. In Oekraïne moest hij wachten op verdere behandeling. ‘Er zijn veel urgente gevallen.’
Voor dat hij zich bij het leger meldde gaf Tanasiichuk les in kick boksen. Zijn vader is nog aan het front. Moeder leerde hem het Engels ,waar mee hij zich nu redt in Nederland. De mensen hier zijn vriendelijk, zegt hij. ‘Alleen jammer, dat er geen Oekraiens eten is.’
Tanasiichuk zal zijn rechter hand nooit meer vol ledig kunnen gebruiken, weet hij al. Terug naar het front gaat dus niet lukken. ‘Ik hoop instructeur te kunnen worden.’ Hij lacht vaak en is vol over tuiging. ‘We gaan dit uiteindelijk winnen.’
Financieel Dagblad, 6 juni 06:00
Meer informatie
https://robscholtemuseum.nl/?s=Jasper+Houtman
https://robscholtemuseum.nl/?s=Financieel+Dagblad
https://robscholtemuseum.nl/?s=Bas+Godska
https://robscholtemuseum.nl/?s=Kseniya+Negrutsa
https://robscholtemuseum.nl/?s=Acrobator+Ventures
https://robscholtemuseum.nl/?s=WF+Hermans
https://robscholtemuseum.nl/?s=Willem+Frederik+Hermans
https://robscholtemuseum.nl/?s=Tommy+Wieringa
https://robscholtemuseum.nl/?s=Netherlands+for+Ukraine
Plaats een reactie