Bij de première van de film, afgelopen weekeinde in de Utrechtse bioscoop Pathé, ontbrak Scholte. ,,Het contact is al enkele maanden verwaterd’’, erkent Dames, een 66 jarige Amsterdamse documentairemaker. ,,Er is geen sprake van ruzie, maar Rob heeft waarschijnlijk andere zaken aan zijn hoofd. Hij had een uitnodiging gekregen en daar is hij zonder opgaaf van reden niet op ingegaan.’’

De absentie van Scholte laat onverlet, dat Dames nog steeds veel sympathie koestert voor de kunstenaar, die vanaf 2013 zijn eigen museum had in het voormalige postkantoor in de Helderse binnenstad. ,,In 2017 had ik een gesprek met Paul van Liempt, een journalist, die Scholte kende. Hij schetste een beeld van hem, dat mij aansprak. Op de fiets naar huis bekroop mij het gevoeld, dat Scholte wel een film waard was.’’

Sympathie

Dames zette zijn plan door en ook Scholte bleek er wel voor te porren. De periode van de opnames noemt de cineast zwaar. ,,Er was altijd spanning. Rob ging van de ene rechtszaak over zijn museum naar de andere over, waarbij de toekomst altijd ongewis was. Dat proces was mooi voor de film en gaandeweg kreeg ook ik steeds meer sympathie voor hem, maar je voelde ook dat het de verkeerde kant op ging.’’

Bij toeval was Damen in april 2018 bij de ontruiming van het museum aanwezig, waarbij de kunstwerken in beslag werden genomen. ,,Ik was net teruggekomen uit Georgië. Rob nodigde mij in Den Helder uit voor een kop koffie en daarna kon ik wat beelden schieten van het interieur van het museum, dat ik voor de film kon gebruiken. We waren in het museum toen er plotseling werd geschreeuwd ’politie, politie, politie’. Enkele tellen later stonden de agenten al binnen. Dat had ik op film gezet, maar ook ik werd aangehouden. Ik probeerde de agenten duidelijk te maken, dat de persvrijheid in het geding was, maar daar hadden ze lak aan. Ik mocht niet verder filmen, je ziet de camera ook naar de grond gaan en daarna werd ik meegenomen.’’

Filmmaker Roy Dames over zijn documentaire over Rob Scholte: ,,Hoe vaak vecht een eenling niet tegen de overheid?’’ (foto Toussaint Kluiters)

Toch komen ook de beelden van de aanhouding terug in de documentaire. ,,Die hebben we gekocht van de NOS, ook om aan te geven hoe het er aan toe is gegaan’’, aldus Damen, die benadrukt, dat de strijd van Scholte tegen de gemeente Den Helder geen incident is. ,,Hoe vaak vecht een eenling niet tegen de overheid? Ik ben er van overtuigd. dat het dagelijks in Nederland gebeurt. Alleen kon ik het nu een keer op beeld vastleggen en het spreekt ook tot de verbeelding. Een bekende kunstenaar in een groot pand midden in de stad, die overhoop ligt met de gemeente.’’

Al Capone

De aanleiding voor de ontruiming van het museum aan de Middenweg zorgde bij Dames voor een flinke graat in zijn keel. ,,Ik vergelijk die situatie met de arrestatie van de misdadiger Al Capone. Justitie kon hem in de Verenigde Staten niet aanhouden op verdenking van moorden of zware misdaden. Capone werd gepakt vanwege een belastingachterstand. Dat overkwam Rob ook. Vanwege een huurachterstand is het hele museum van de kaart geveegd.’’

Roy Dames tijdens de opname van een van zijn documentaires (foto Heleen Vink)

Wat resteerde was volgens Dames een martelgang, die na tal van rechtszaken nog steeds niet ten einde is. ,,Dat raakt Rob, zijn vrouw en zijn kinderen. De appels zijn ongekend zuur, er is een schuld van 500.000 euro en zijn werkt dreigt onder de veilinghamer verkocht te worden. De titel van de documentaire is ’Rob Scholte Museum Tijdelijk Gesloten’. Daar spreekt nog hoop uit en Rob heeft die ook nog steeds. Bij mij is de hoop op heropening van het museum vervlogen. Deze breuk is niet meer te lijmen. Het is een wezenloze ruzie tussen twee partijen, die elkaar al jaren lang in de haren vliegen. Nog altijd denk ik ’praat het uit, vergeet het verleden en begin met een schone lei’, maar als 66 jarige heb ik waarschijnlijk een veel te romantisch beeld van het heden.’’

De documentaire ’Rob Scholte Museum, Tijdelijk Gesloten’ duurt 72 minuten. De film dingt ook mee naar ’Het gouden kalf’, een belangrijke Nederlandse filmprijs.

Helderse Courant, 28 september 2020, 14:55

Lees ook
Den Helder gaat over tot het veilen van de kunst van Rob Scholte. Kunstenaar reageert: ’Krankzinnig’
Berooid, ’maar dolgelukkig’. Rob Scholte en echtgenote Lijsje houden elkaar tijdens ’lijdensweg’ stevig vast
Rob Scholte bijt terug nadat Den Helder dreigt zijn kunst te verkopen: Hij wil beslag leggen op de rekeningen van de gemeente. ’En mijn claim is groter’