Gast Auteur – VNG vraagt en weigert betoog Wouters

Den Helder – Naar aanleiding van het artikel “Raadslid Wouters haalt uit naar Johan Remkes”, 6 oktober gepubliceerd op Den Helder Actueel, werd Wouters door VNG Magazine benaderd met het verzoek een betoog te schrijven “tegen ingrijpen van bovenaf in gemeenten met een zwak lokaal bestuur”. Hij deed dit, maar het stuk werd niet geplaatst. De VNG vond het teveel “een lofzang op lokale partijen” en teveel gericht tegen traditionele partijen.

DHA is van mening dat het in elk geval wel in lokale media kan worden geplaatst, als opiniestuk van een lokaal raadslid. Onderstaand stuk was dus in eerste instantie bedoeld voor (en op verzoek van) VNG Magazine (VNG is de Vereniging van Nederlandse Gemeenten).

Kiezer uw keuze was fout, u mag het nog eens over doen!

Onlangs sprak de heer Remkes, Commissaris van de Koning in Noord Holland, zich in een bijeenkomst van het genootschap van burgemeesters uit voor de mogelijkheid om bij bestuurlijke problemen in een gemeente nieuwe verkiezingen uit te schrijven. In een interview met BNR radio voegde hij daar aan toe dat hij vooral dacht aan Bloemendaal en Den Helder. Zonder oog voor stigmatisering van twee gemeenten en met een blijkbaar persoonlijke normering ter vaststelling van bestuurlijke onrust, is zijn wens te kunnen zeggen “kiezer uw keuze was fout, u mag het nog eens over doen”.

Achter deze ondemocratische oplossingsrichting gaat een toenemende frustratie schuil van de traditionele landelijk georganiseerde partijen*. Afscheiding en zetelroof is niet oorzaak van bestuurlijke onrust (Milo Schoenmaker: bestuurlijk gedonder) maar een gevolg. Oorzaak is de toenemende invloed van lokale partijen op de gemeentelijke politiek en de krampachtige reactie daarop door degenen die dat ongewenst achten.

In de ‘oude’ verhoudingen konden de gevestigde partijen aan de basis in het bestuur van de gemeente ook invoering van resultaten van “hun” wetgevingsproces begeleiden en zo nodig lokaal corrigeren. Verhoudingen in het bestuur van gemeenten zijn echter veranderd.

Mondigheid
Zonder op de oorzaak in te gaan is de kwaliteit van maatregelen uit Den Haag slechter geworden. De gevolgen voor de kiezer worden onvoldoende voorzien. Gelijktijdig is de mondigheid en informatiepositie van de kiezer zelf verbeterd. Het gevolg is dat het beperkte aantal politiek bewuste kiezers zoekt naar alternatieven en die vindt in lokale politieke partijen. Na een instabiel begin krijgt het lokale element steeds meer vorm, zowel in de colleges als in de gemeenteraden.

Landelijk en provinciaal beleid gebaseerd op de visies van gevestigde partijen wordt geconcretiseerd in doelstellingen, bijvoorbeeld op het gebied van woningbouw en stedelijke ontwikkeling. Deze moeten op gemeentelijk niveau worden uitgevoerd. Die inbreuk op de directe leefomgeving in combinatie met soms zwaardere lokale belasting geeft voeding aan ontevredenheid en is voor de kiezer reden om politiek actief te worden.

Sturing
Daarbij loopt de kiezer in lokale afdelingen van gevestigde partijen aan tegen de sturing op basis van landelijk en provincie beleid. Dit veelal ondersteund met rijks- en provinciale subsidies. Het is mede deze gecreëerde afhankelijkheid die de kiezer doet besluiten zich in lokale politieke partijen te verenigen en te proberen via democratische weg meer invloed te krijgen op zijn of haar leefomgeving. De programma punten van lokale partijen zijn derhalve eenvoudig en spreken de kiezer aan. De lokale partijen winnen daarom recent veelal de gemeentelijke verkiezingen.

Het spel dat zich na een verkiezing ontspint is in de kern de belangrijkste reden van wat men nu aanziet voor bestuurlijke onrust. De ‘gevestigden’ proberen het vigerende beleid te redden en het formatieproces te beïnvloeden. De eerste verdedigingslinie is om bij de formatie van de coalitie toch te komen tot een combinatie van een of meer van de winnende lokale partijen met meerdere landelijke partijen. In sommige gevallen is het zelfs mogelijk gebleken de lokale partijen ondanks winst buiten de coalitie te laten. Delfzijl is daar recentelijk een voorbeeld van. Dat dit vervolgens tot diepe scheuring in de samenleving leidt en dus nog meer onrust is evident.

Belangen
In de steden waar de lokale partijen uiteindelijk een meerderheid verwerven in de coalitie wordt toch geprobeerd bestaand beleid, inclusief ingezette trajecten, voort te zetten. De lokale partijen proberen hun verkiezingsbeloften te realiseren, maar lopen aan tegen vermeende grote belangen die er mee gemoeid zijn. In die sfeer zullen lokale partijen moeten balanceren tussen kiezersbedrog en de ‘grote druk’ die door betrokken (politiek en niet politiek) partijen op hen wordt uitgeoefend. In dit krachtenveld spelen alle (ook niet democratisch gekozen) deelnemers een soms discutabele rol; variërend van bestuursorganen, ambtelijke staf, bedrijfsleven etc. tot de kiezer/burger. Het resultaat veroorzaakt onherroepelijk ‘bestuurlijk gedonder’.

De ondemocratische mogelijkheid van een provinciebestuurder om te kunnen ingrijpen met nieuwe verkiezingen is als oproep al het oneigenlijk beïnvloeden van het democratisch systeem. De belegging van veel taken en bevoegdheden bij ondemocratisch tot stand gekomen gemeenschappelijke regelingen legt al voldoende druk op het systeem. Beter zou het zijn na te denken over een nieuwe vorm van het democratische bestel en het zoeken naar een constructievere samenwerking met lokale partijen in het gemeentebestuur. Maar dat is wellicht nog een CdK verkiezing te ver!

Michiel Wouters
Raadslid Behoorlijk Bestuur
Den Helder

* Met traditionele landelijk georganiseerde of gevestigde partijen wordt met name bedoeld VVD, CDA, D66, PvdA.

Den Helder Actueel, 15 oktober 2015 – 10:39

Reacties:

Rebel
15 oktober 2015 at 10:51
Hulde voor DHA dat dit geplaatst wordt.

flipfluitketel
15 oktober 2015 at 11:05
Op zich een mooi duidelijk stuk met natuurlijk wel een insteek van uit de lokale partijen. Maar dat moet kunnen.
Waar ik dan weer moeite mee heb is de laatste zin (opmerking) namelijk : * Met traditionele landelijk georganiseerde of gevestigde partijen wordt met name bedoeld VVD, CDA, D66, PvdA.
Worden groenlinks en CU niet genoemd omdat deze in de coalitie zaten waar de Hr Wouters met Behoorlijk Bestuur deel van uitmaakte ?
Want als dit zo mocht zijn dan lees ik het stuk meer als een aanklacht tegen de partijen VVD CDA D66 PvdA in Den Helder die het hebben gewaagt om de vorige coalitie met “ongeoorloofde methode” middelen te laten klappen.
En dan is het meer een klaagzang dan een opinie stuk

Monique_K
15 oktober 2015 at 11:32
Het gaat uiteraard om de grote landelijke partijen, die bepalen immers het landelijke beleid, de 9 zetels van CU en GroenLinks hebben niet bijzonder veel in de melk te brokkelen. En hij komt op mij eerder over als een aanklacht in plaats van een klaagzang!

flipfluitketel
15 oktober 2015 at 11:49
Als dit een stuk was bedoelt voor de VGN dan zijn er wat meer grote landelijke partijen bv PVV SP dus om alleen de partijen te benoemen die in den helder als grote landelijke partijen aanwezig zijn. Is indirect een aanklacht tegen de “Helderse” grote landelijke partijen politiek.

Monique_K
15 oktober 2015 at 15:47
De PVV is zeker geen traditionele partij, en op de CU na heeft geen van de door u genoemde partijen ooit in de regering gezeten. En een indirecte aanklacht? Ik vind hem anders aardig direct.

happy judge
15 oktober 2015 at 11:08
Mooi, vooral duidelijk verwoord..heer Wouters……hoop dat veel burgers van Den Helder dit stukje lezen….om meer inzicht te kunnen krijgen wat er werkelijk speelt!!!!!!! Jammer dat de VNG dit heeft laten liggen, ook dit begrijp je als je dit stukje hebt gelezen!!!!!!

Saskia van Kuik
15 oktober 2015 at 11:16
Prima geschreven stuk met duidelijke uiteenzetting waar de schoen echt wringt in de huidige politiek – blijkbaar heeft de VNG de wortels zelf diep in die gevestigde orde zitten als ze dit niet kunnen plaatsen.

HZdwg
15 oktober 2015 at 11:59
Inderdaad: “Voorzitter van het bestuur is sinds 4 juni 2015 Jan van Zanen, de burgemeester van Utrecht, als opvolger van Annemarie Jorritsma” (WIKI).

Roel Prins
15 oktober 2015 at 11:54
De VNG wordt gedomineerd door burgemeesters en wethouders. En die komen niet voort uit lokale partijen. Het zou een goed begin zijn om het lidmaatschap van de VNG op te zeggen. Overigens hulde voor Michiel!

prinses
15 oktober 2015 at 12:01
Beste Roel, hulde aan Michiel!!!!

prinses
15 oktober 2015 at 11:59
vindt ik ook Roel, hulde voor Michiel

happy judge
15 oktober 2015 at 12:03
vindt ik ook Roel……

klaas
15 oktober 2015 at 18:16
vind ik ook prinses,happy judge.. en Roel natuurlijk..

Manfred Harlaar
16 oktober 2015 at 14:08
Ik snap dat de VNG dit stuk heeft geweigerd. Tig redenen te bedenken waarom Wouters de plank misslaat, maar laat ik het simpel houden; de mythe dat lokale afdelingen de uitvoeringsorganen zijn van de landelijke partijen is nu toch wel doorgeprikt? Of is die nog steeds levend, zoals de mythe dat oprichters van lokale partijen er altijd bij andere partijen uitgesodemieterd zijn?
Maar goed, het stuk van Wouters…
Het zou dus iets moeten vertellen waarom Wouters tegen ingrijpen van bovenaf is bij een falend bestuur. Ik heb het niet gelezen. En VNG Magazine blijkbaar ook niet. Wouters heeft een mooi alternatief; ‘Kiezer, uw keuze was fout, Fuck you!’.

Manfred Harlaar
16 oktober 2015 at 14:17
een laatste overpeinzing:
Hoeveel zouden de lokale partijen in Den Helder winnen/verliezen als er nu gemeenteraadsverkiezingen worden gehouden?
Dáár is meneer Wouters dus tegen…

happy judge
16 oktober 2015 at 17:26
Nieuwe verkiezingen is nieuwe coalitie onderhandelingen………….

http://denhelderactueel.nl/2015/10/vng-vraagt-en-weigert-betoog-wouters/