Micky Hoogendijk – The meeting of the waters (2020)

Micky Hoogendijk (foto Robert Roozenbeek)

Op één van de laatste warme dagen van 2020 bevond Micky Hoogendijk (50) zich op een zeilboot met een groep vrouwen. Zij lieten die boot droogleggen op de Waddenzee, en gingen vervolgens aan de slag: de vrouwen als model, en Hoogendijk als kunstenares. Het resultaat: foto’s waarop naakte vrouwen een verlaten universum beheersen. Hoogendijk “Mijn werk ontstaat veelal in mijn dromen. Een dergelijke, paradijselijke locatie kwam in die dromen steeds terug: een plek met een brede horizon waarin vrouwen rondliepen en contact maakten met water.” Haar foto’s zijn vrijwel altijd bevolkt met vrouwen, die op één of andere manier hun rol als muze oppakken. “Het mooie is, dat ik bij voorkeur werk met mensen, die niet per se model zijn. Zo krijg je hun persoonlijkheden mee in het werk, de verhalen, die zij meedragen.”

‘Explicit content’

In het werk van Hoogendijk – ze exposeerde onder meer in Amsterdam, Bogota, Vancouver en Los Angeles – draait alles om kwetsbaarheid en vrijheid. Naaktheid is vanzelfsprekend. “Het is vreemd dat een naakte vrouw altijd tot discussie leidt. Of erger: op sociale media, waar de Amerikaanse moraal de boventoon voert, wordt alles dat naar naakte lichamen verwijst, resoluut gecensureerd. Naakt is uit het dagelijkse leven verbannen. Waarom in hemelsnaam? Waarom is een borst, een bil of een tepel minder toonbaar dan een foto van een wapen of een filmpje met opruiende teksten? Zelfs binnen de kunsten wordt gewaarschuwd voor naakt. In de Verenigde Staten staan in musea bij schilderijen en foto’s van naakten bordjes met een waarschuwing: ‘explicit content.’

Ze moet eraan wennen dat die puriteinse levenshouding ook Nederland heeft bereikt. “De achttien jaar dat ik in het buitenland woonde, heb ik me altijd gerealiseerd dat ik een Amsterdams meisje ben. Als je in Amsterdam opgroeit, heb je vanzelfsprekend een vrijbuiters mentaliteit. Hoe langer ik weg was, hoe sterker dat gevoel werd. Ik ben natuurlijk volwassen geworden in een stad waar alles kon. Leven en laten leven. In relatief korte tijd, pakweg achttien jaar, is daar niet zo veel meer van over. Ook in Nederland en in Amsterdam heerst grote overgevoeligheid voor een vrije moraal. Met als gevolg dat alles wat rauw en afwijkend is, wordt buiten­gesloten, of minstens afgevlakt.”

Hoogendijk vertelt over haar werk in haar ­woning in Hoogeloon (Noord-Brabant). Zij is in een voormalige boerderij neergestreken na haar jaren in Los Angeles, waar ze eerst werkte als ­actrice en gaandeweg haar ambitie verlegde naar beeldende kunst. “Na mijn tijd in Amerika had ik behoefte aan rust. Die heb ik hier gevonden. Ik heb in deze woning alle ruimte voor een studio, en voor een galerie aan huis. Kunstverzamelaars kan ik hier persoonlijk rondleiden en vertellen over mijn werk.”

Dat werk bestaat – ‘dit klinkt vast vaag’ – uit rondkijken, verbindingen leggen en openstaan voor onderstromen in de maatschappij. Ze probeert als ze fotografeert haar modellen ‘leeg’ te maken, zodat sociale conventies wegvallen en het contact direct en intiem wordt. “In die zin heb ik veel aan mijn achtergrond als actrice. Ik probeer me altijd in te leven, ga op zoek naar connectie. Geen koetjes en kalfjes, maar meteen naar de kern van de zaak.” Lachend: “Dat zoeken naar verbinding zal te maken hebben met het feit, dat ik enig kind ben. Ik heb altijd in mijn eigen wereld geleefd.”

Romantische kant

Ze ontwikkelde zich door altijd veel om zich heen te kijken en te lezen. School was niets voor haar. “Tot ik op de vrije school kwam. Daar kreeg mijn creativiteit een kader. Vervolgens kreeg ik een relatie met Rob (Scholte, redactie). Zo kwam ik in de kunstwereld terecht. Dat ging in een ongekend tempo. In die periode heb ik alles geleerd en gezien, ook de achterkant van zo’n bedrijf. Want vergeet dat niet: de romantische kant is het maakproces, het zoeken naar inspiratie en naar een taal. Maar dat werk moet uiteindelijk ook aan de man worden gebracht.”

Tijdens deze Corona Virus periode had Hoogendijk opeens tijd over. Ze kon door de regels van de 1,5 meter samenleving niet meer fotograferen, en ging experimenteren met brons. Ze maakte beelden van groepen, kreeg contact met bronsgieterij Kemner en raakte bevangen door het proces van ciseleren en patineren. Het resultaat: een neerslag van haar persoonlijke verhaal, van een vrouw alleen die door een lockdown op zichzelf wordt teruggeworpen. “Ik ging mensvormen maken, stilistisch nogal naïef. Poppetjes, die elkaar vasthouden en steunen. Dat kwam uit mijn tenen – zo van: we moeten hier echt met elkaar doorheen. Uiteindelijk is het lief, universeel werk geworden, denk ik.”

Niet knuffelen

De beelden zijn net als haar andere werk een zoektocht naar verbondenheid. “Tijdens deze pandemie mogen we niet knuffelen, of elkaar aanraken. Aan de andere kant levert het isolement ook iets op: tijd om te reflecteren, om te experimenteren.” Haar ‘poppetjes’ van brons zijn door het materiaal onverwoestbaar. Fragiel en tegelijk stevig en robuust. “Ze hebben iets van: ik sta hier, ik ben. Ze zijn, in die gieterij, blootgesteld aan vuur en geweld, en komen er uiteindelijk trots uit. Een soort mensjes.”

Ja – ze erkent, dat die beelden ook iets zeggen over haar eigen levenswandel. “Ik kan goed alleen zijn, maar we doen uiteindelijk allemaal ons best om gezien te worden, om iets te voelen, er iets van te maken. Het is niet zo dat ik me daarvan bewust ben tijdens het maken van de beelden. Maar hier geldt echt: take your shit and turn it into gold.”