Carien Overdijk – Dolende dertigers: De verloren generatie is verstoken van invloed en macht
Peter Grootenhuis (38)
bijzonder hoogleraar in Groningen en senior research associatie bij Organon
‘Het beeld is voor de chemie heel duidelijk. De hoogleraren chemie vormen ‘een vergrijsde generatie. Maar ik verwacht dat dat binnen nu en vijf jaar sterk gaat verbeteren, omdat minister Ritzen een dakpansregeling heeft ingesteld: er mogen naast de zittende hoogleraren alvast nieuwe benoemd worden. Zelf heb ik nooit last gehad van de recessie. Ik heb direct na mijn studie een promotieplaats gekregen, dat was toen nog met een echt loon. En direct na mijn promotie ben ik anderhalf jaar naar San Francisco gegaan. Het contract met Organon had ik toen al op zak.’
Minimaal negenentwintig, maximaal begin veertig zijn ze, de leden van de Verloren Generatie. Ze zijn min der slecht terecht gekomen dan sociologen destijds voorspelden. Maar macht en invloed? Vitale veertigers en vijftigers gaan niet opzij.
Het moet iemand van de Protestgeneratie zijn geweest, die de term bedacht heeft: de Verloren Generatie. De Protestgangers, dok wel vroege babyboomers genoemd, zijn nu tussen de 42 en 57 jaar oud. Na hun studie kozen ze massaal voor banen in de quartaire sector. Daar, bij een universiteit of ministerie, plakte iemand dat omineuze etiket op de huidige dertigers.
De redenering was simpel. Wie tussen 1955 en 1970 was geboren had dikke pech. Die kwam namelijk vanaf 1975 op de arbeidsmarkt, tegelijk met de eerste vacaturestops. De linkse idealen gingen in de ijskast en de tweede feministische golf liep op zijn eind. Onzekerheid was troef én overal werd bezuinigd. In 1985, na tien jaar economische recessie, was de term Verloren Generatie zó ingeburgerd dat koningin Beatrix hem zonder toelichting in haar kersttoespraak kon gebruiken.
Het volk is kort van memorie, want de term roept nu bij menigeen slechts een frons tevoorschijn. De Verloren Generatie, wie waren dat ook alweer? Dertigers een achterstandsgroep? Ze hebben nu toch ‘ allemaal, de kroonprins (31) uitgezonderd, een goede baan?
De Utrechtse hoogleraar sociologie Henk Becker had in 1992 met het boek Generaties en hun kansen een vrij somber perspectief geschetst voor de mensen die tussen 1955 en 1970 geboren zijn. Hun entree op de arbeidsmarkt verliep moeizaam, ze verdienden relatief weinig en door de bevolkingsafname in de volgende generaties stond hen ook nog een slecht verzorgde oude dag te wachten.
Vijf jaar later, in De toekomst van de Verloren Generatie (1997), is Beckers wolkendek gebroken. Dankzij de economische bloei heeft zeker drie kwart van de dertigers zijn materiële achterstand kunnen inhalen. Toch constateert de socioloog dat de verloren generatie bij ongewijzigd beleid de eerste generatie wordt waarvoor de verhouding van kosten en baten van overheidsvoorzieningen relatief sterk negatief uitpakt’.
Voor dertigers zit er straks te weinig geld in de pensioenpot, en het marktmodel van de particuliere verzekeringen komt voor velen van hen te laat. Bécker pleit voor politieke acties en openbare onderhandelingen op de televisie om deze zaak uit te vechten.
Zover zal het niet komen. Weliswaar wisten ouderen zich in 1994 snel te organiseren toen hun AOW bedreigd werd, maar dat ging om een vrij homogene generatie die zelf de verzorgingsstaat had helpen opbouwen. De huidige dertigers zijn, dat constateert Becker ook, een heterogene groep waarin het individualisme sterker is doorgedrongen dan in voorgaande generaties. Hoe groot is de kans dat hoogopgeleide twee verdieners, mét erfenis, straks solidair zijn met minder bedeelde, laaggeschoolde en traditioneel levende leeftijdgenoten?
‘De Nederlandse media kennen een totaal verstopte cultuur’
Doorstroming geblokkeerd
Dertigers met hbo of universiteit zaten lang op klapstoelen in de hal van de arbeidsmarkt, maar de meesten hebben dat soepel opgevangen. Ze bleven langer studeren, gingen een tijdje freewheelen met een uitkering of lieten zich omscholen. Het bataljon van vijfduizend informatici dat het omscholingsinstituut Pion sinds 1985 heeft afgeleverd behoort merendeels tot de Verloren Generatie. Deze van oorsprong overwegend alfa- en gamma-gediplomeerden kunnen nu overal terecht. Toch broeit er iets. Wie erop gaat letten, stuit op signalen dat ook de hoogopgeleide dertigers maatschappelijk nogal eens het nakijken hebben. Neem de licht rancuneuze toon van de geïnterviewden in het artikel over het Groningse stadsbestuur, onlangs in NRC Handelsblad. De Protestgeneratie greep begin jaren zeventig in de noordelijke provinciehoofdstad de macht, met twintigers als Jacques Wallage en Max van den Berg op de wethouderszetels. Hun leeftijd genoten bij de PvdA werden in groten getale gemeente-ambtenaar. Ze zijn het nu, als vijftigers, nog. Ze blokkeren de doorstroming en bepalen het plaatselijke beleid, terwijl de voormalige politieke kopstukken zijn opgeschoven naar landelijke machtsposities.
Concurrentieslag
‘De Protestgeneratie heeft op de barricaden gestaan om een maatschappij in te richten die wij nu weer recht mogen trekken’
Jort Kelder, met zijn 33 jaar toch al hoofdredacteur van het zakenblad Quote, zegt het in een recente Paroolcolumn iets duidelijker. Onder de kop ‘Vuilnisman, vergeet u deze zakken niet?’ pleit hij voor een grote schoonmaak onder de oudere machthebbers. ‘Vaak vielen ze in de jaren zeventig omhoog door het ancien régime van voor 1968 weg te demonstreren. Ze veroverden de baantjes in de politiek, cultuur en wetenschap, om ze nooit meer uit handen te geven. Ze tuigden een verzorgingsstaat op, maar lieten de onbetaalde rekening na aan hun kinderen.
Is Kelder zelf geen bewijs van het tegendeel? ‘Ik werk bij een jong en uitzonderlijk bedrijf. De Nederlandse media kennen een totaal verstopte cultuur. De vergrijsde redacteuren van toonaangevende media als de VPRO, Vrij Nederland en HP/De Tijd zitten vast in hun dogma’s van de j aren zeventig.’
Kelder ziet die stagnatie ook in het zakenleven.’ Raden van bestuur zijn de laatste drie jaar alleen maar ouder geworden, wij hebben daar onlangs onderzoek naar gedaan. En kijk eens naar advocatenkantoren. De kans voor dertigers om partner te worden is echt heel klein.’
In het hooggeschoolde banencircuit vind je op veel plekken soortgelijke situaties. Een aantal ruziënde artsenmaatschappen in een streekziekenhuis zocht onlangs de hulp van een psycholoog. Wat bleek? De dertigers mochten alleen de blindedarmontstekingen en andere routinegevallen behandelen, de ouderen pakten het interessante werk. Bij sommige scholengemeenschappen duikt dit type generatieconflict op onder docenten.
Bij de overheid, het hoger onderwijs en een deel van de welzijnssector is deze concurrentiestrijd nauwelijks aanwezig. Omdat dit genre werkgevers destijds als de enige politiek correcte keus gold, zijn de vroege babyboomers er na hun lange, ontspannen studietijden massaal hun loopbaan begonnen. In 1975 maakte de economische malaise abrupt een eind aan die instroom. Dertigers schitteren er daarom door afwezigheid. Menige vakgroep in het hoger onderwijs rekent nu besmuikt de late veertigers tot de jonkies.
Dat er minder dertigers en jonge veertigers in de quartaire bovenlaag doordringen is mede daarvan het ge volg, Nog geen vijf procent van alle hoogleraren is jonger dan 42. Hetzelfde geldt voor topambtenaren. Dat alle secretarissen-generaal ver op leeftijd zijn hoort bij de functie. Maar ook de laag daaronder, van directeuren-generaal, telt slechts één dertiger. En van de 350 hoogste rijksambtenaren zijn er welgeteld zeventien jonger dan 42.
Dertigers hebben, behalve conjunctuurpech, ook tegen dat de zeer vitale Protestgeneratie een forse omvang heeft. Er zijn voorlopig genoeg vroege babyboomers om de strategische plekken in de maatschappij te bezetten. De grote golf dertigers zal daardoor in gevestigde structuren uiteindelijk vooral concurreren om de subtop.
Ook in grote bedrijven ligt de macht volledig bij de oudere garde. Dat Roel Pieper met 41 jaar in de raad van bestuur van Philips komt is een unicum. Ondernemingen als Shell, DSM, KPN, ABN Amro en ook Philips rapporteren geruststellend dat ze een maatschappelijk evenredig aandeel late babyboomers in hun management development-programma’s hebben. Toch is de kans op een plek in een divisie – of concernbestuur voor deze groep relatief gering. Er zijn nog veel wachtenden vóór hen.
Pas de zogenoemde Pragmatische Generatie, nu 28 jaar en jonger, zal weer doorbreken naar de top van de oude, gevestigde orde, zo valt te berekenen. Kleiner in getal, met een vliegende start op de arbeidsmarkt en een voorsprong in computerbehendigheid en netwerkcapaciteiten, lij ken ze de dertigers nu al voorbij te streven.
Vrouwen succesvol
In jonge, snelgroeiende sectoren als informatietechnologie en management consultancy hebben goed opgeleide dertigers wél een prominente plaats veroverd. Ze zijn er in de meerderheid en maken snel promotie. Onder de negen nieuwe partners die adviesbureau Wijnstra Gudde onlangs benoemde zijn zes dertigers, en de gemiddelde leeftijd van zesentwintig kortgeleden bij KPMG benoemde directeuren is 35. De
G benoemde directeuren is 35. De Dertigers regeren mee in de politiek is een scheve leeftijdsopbouw gevaarlijk, het valt te veel op, Daarom hebben de drie grootste politieke partijen met verjongingsacties een forse club verloren generatieleden ingelijfd. Een op de drie Kamerkandidaten van PvdA, VVD en CDA is nu jonger dan 42.
Bij GroenLinks, voorheen een jaren zestig bolwerk is de verhouding zelfs bijna een op twee.
Tot het kabinet is al een grensgeval doorgedrongen: wonderkind Ad Melkert (41). Drie van de elf raadsadviseurs van de minister-president zijn dertigers.
Op de kieslijst van D66 regeert echter de Protestgeneratie. De prominente plek van Thorn de Graaf (40) zweemt naar geveldecoratie. Slechts de plaatsen 8 en 1,7 op de D66 kandidatenlijst zijn ingeruimd voor dertigers.
Dorothee van Vredenburch (33)
directeur/oprichter First Financial Communications
‘Ik had het geluk dat ik vanaf mijn twaalfde in Engeland woonde. In Cambridge heb ik een BA Business en Finance gehaald, en op mijn 21ste ging ik werken. Toen ik op mijn 27ste terugkwam naar Nederland was ik al directeur geweest bij een groot effectenkantoor. Carnegie, terwijl mijn vrienden hier nog bezig waren af te studeren. In Engeland is er minder leeftijdsdiscriminatie en kun je sneller doorstromen. Maar de recessie was daar ook goed merkbaar. Toen ik van de universiteit kwam heb ik maandenlang tevergeefs gesolliciteerd. Ik kreeg alleen maar assistentenbaantjes aangeboden. Kun je typen, vroegen ze steeds. Iemand van ABN Amro die ik op een borrel tegenkwam heeft me ten slotte de kans gegeven om in Londen te beginnen als beleggingsanalist. Daarna heb ik mijn cv niet meer hoeven gebruiken: ik werd geheadhunt.’
Gerard de Greef (38)
lid hoofddirectie Multivastgoed
‘Toen ik de term Verloren Generatie hoorde dacht ik eerst: wat een quatsch. Ik heb me tijdens mijn studie rechten in Leiden nooit zorgen gemaakt over de kans op werk. In de maanden voor mijn afstuderen deed ik de gebruikelijke open sollicitaties bij grote bedrijven, maar toen kreeg ik een tip over een baan in de makelaardij. Ik ben bij Jones Lang Wootton begonnen, een redelijk kleine organisatie waar je snel serieus werk krijgt. Misschien heb ik weinig gemerkt van opstoppingen doordat ik niet in een groot bedrijf ben gaan werken. Verloren Generatie? Tja, als ik er nog eens over nadenk is Hans van Baalen de enige studiegenoot die ik weleens in de pers ben tegengekomen. Ik ken hem alleen van gezicht, hoor.’
Rob Birza (35)
kunstschilder
‘Volgens mij valt het in de beeldende kunsten wel mee. Ik ken genoeg leeftijdgenoten die succesvol zijn: joep van Lieshout, Marijke van Warmerdam, Marien Schouten, Inez van Lamsweerde. Misschien heeft dat ook te maken met hoe de kunst zich ontwikkeld heeft, De vorige generatie is nog opgevoed met het minimalisme, de zero-kunst. Ze hielden zich streng aan die principes. Wij zijn wat vrijer geworden. Ik denk dat dertigers trouwens ook weer beter met de computer uit de voeten kunnen dan de twintigers, omdat ze nog geleerd hebben om autonome beelden te maken. De jongeren laten zich de vormen eerder door de computer dicteren. Maar ik let er meestal niet zo op hoe oud mensen zijn.’
Wandi van Leeuwen (39)
plaatsvervangend secretaris-generaal ministerie van Binnenlandse Zaken
‘Ik heb me nooit gerealiseerd dat ik behoor tot de Verloren Generatie. Ik werkte als student om mijn studie bestuurskunde te bekostigen en ik vond mijn eerste baan bij de Provincie Drenthe al heel wat. Dat het zo snel met mij zou gaan, had ik niet verwacht. Op een gegeven moment zit je in een goed circuit en dan komt er veel op je weg, al heb ik er natuurlijk ook hard voor gewerkt. Van mijn studiegenoten van de Universiteit Twente is iedereen die ik ken goed terechtgekomen. Ze zitten op zware functies bij adviesbureaus en ministeries. Wij zijn de Gouden Generatie, vind ik. Maar dat heeft ook met onze opleiding te maken, Ik ken ook psychologen die moeilijk aan de bak kwamen en nu nog steeds onder hun niveau werken.’
Broers Laurens (33) en Otto (30) van der Tang hebben als executive vice -president en vice -president topfuncties bij Baan Company.
Het is overigens de vraag of de dertigers op dit moment even sterk uit zijn op topposities als de Protestgeneratie. Ongeveer driekwart van de hoogopgeleide dertigers met kinderen is tweeverdiener. Deze groep is de eerste generatie die op grote schaal met intensieve zorgtaken, huishouden en een serieuze baan jongleert. Topsport, die zich moeilijk met een topfunctie laat combineren.
De levensstijl van dertigers wordt door sommige sociologen bovendien wel gekenschetst als postmaterialistisch: veel aandacht voor de kwaliteit van het leven, minder voor de ratrace. Vooral de hoogopgeleiden onder hen hebben zich in hun privé-leven opvallend anders ontwikkeld dan de generaties vóór hen. Ze zijn langer thuis blijven wonen, langer blijven studeren en ook langer alleen gebleven. Ze hebben meer zijpaadjes bewandeld: uitzendbanen, verre reizen, tijdelijke contractklussen of vrijwilligerswerk met behoud van uitkering. _ Ze ontdekten het leven buiten carrière en gezin. Toen ze -gemiddeld laat in de twintig – eindelijk gingen samenwonen stelden ze huwelijk en ouderschap massaal af of uit. Bijna de helft van de 35-jarige hoogopgeleide mannen is nog kinderloos.
Tegelijkertijd toont deze maatschappelijke verschuiving dat het naamplaatje ‘verloren’ voor de meeste vrouwen zeker misplaatst is. Vrouwelijke dertigers met een goede opleiding hebben maatschappelijk veel meer in te brengen dan hun oudere zussen uit de Protestgeneratie. De meeste voormalige Dolle Mina’s zagen zich uiteindelijk genoodzaakt thuis te blijven om voor hun kinderen te zorgen. De jongere generatie manifesteert zich nu als moeder én hoofd personeelszaken, perschef of business consultant.
De hoofdrolspelers van de ‘Stratemaker-op-zee-show’ schitteren nu dagelijks in het jeugdprogramma ‘Klokhuis’
Te braaf
In alle arbeidsmarktsectoren bestaat wel een andere scheidslijn die samenvalt met de genoemde generatie grens, een scheidslijn naar functie inhoud. Er zijn geen cijfers van, maar vrijwel iedere organisatie kan de proef op de som aan.
Dertigers zijn nadrukkelijk aanwezig in beheersmatige, commerciële en organisatorisch georiënteerde functies. De kleine jonge garde topambtenaren telt opvallend veel directeuren financiële zaken. Ook in de juristerij en de professionele communicatie zijn dertigers alom present. En wie de matige vooruitzichten bij grote organisaties niet beviel, heeft nu een eigen bedrijf – in de zakelijke dienstverlening. Flexibel en klantgericht draaien de vele trainings-, pr- en adviesbureautjes van dertigers hun stijgende omzetten.
Het werk van visionairondernemer Eckart Wintzen (56) staat model voor het type functie dat de Protestgeneratie begeerde en kreeg: veel inhoud, veel vrijheid, weinig regels en beheer. Ook nu nog zijn de beleidsinhoudelijke en creatieve functies op vallend vaak in handen van ouderen.
Oorzaak en gevolg zijn hier moeilijk te scheiden. De leden van de Protestgeneratie kozen destijds voor de verbeelding. Ze deden geschiedenis, politicologie of sociale academie. Een groot deel van de huidige dertigers volgde uit veiligheidsoverwegingen een ‘nuttige’ juridische of economische opleiding. Dat levert vanzelf een andere loopbaan op. Daarmee is het vermeende postmaterialisme wel minder typerend voor de hele generatie.
‘Dertigers zijn zo brááf’, roepen dan weer degenen die destijds, al dan niet op afstand, de Maagdenhuisbezetting en de rellen bij het koninklijk huwelijk steunden. ‘Ze hebben geen idealen, geen visie.’ Ook dit verwijt wil Jort Kelder van Quote wel even neermaaien. Wat hem het meest dwarszit is ‘de diepe minachting’ van de ouderen voor de dertigers. ‘Het is een luxe generatie. Ze hebben op de barricaden gestaan om een maatschappij in te richten die wij nu weer recht mogen trekken. Ze verwijten ons gebrek aan engagement, maar wij, moeten gewoon veel harder werken en straks het aow-gat vullen.’
Geen vrije opvoeding
Er zijn dieperliggende redenen voor de gesignaleerde attitudeverschillen. Wie grofweg tussen 1955 en 1970 is geboren, maakte de maatschappelijke revolutie van de jaren zestig niet als volwassene mee, maar ook niet als kind. Ze kregen geen vrije opvoeding en werden niet met hun ouders mee naar popconcerten gesleept. Die ouders behoren immers tot de zogeheten Stille Generatie: nog voor de oorlog geboren en hard aan het werk tijdens de swinging sixties.
Toen de late babyboomers naar de middelbare school gingen, was de strijd van de jaren zestig gestreden. De nieuwe normen en waarden lagen grotendeels vast.
Grote idealen om voor te vechten waren er eind jaren zeventig ook niet meer. De massale demonstraties van de jaren tachtig richtten zich vooral op lijfsbehoud. Ze gingen over de aantasting van het milieu, over de kruisraketten en over de bezuinigingen op studiefinanciering. Men demonstreerde bovendien netjes: volgens afspraken met burgemeester en politie, en vaak op zaterdag, zodat er geen arbeidstijd verloren ging.
De kraakbeweging was in die tijd wel radicaal, maar dat bleef een kleine subcultuur. De materialistische yuppen, niet zelden voormalige hippies, kregen meer trendvolgers. Met burgerzin en hard werken verspreidden zij het no-nonsense-idee.
Het verschil in houding tussen vroege en late babyboomers is ongetwijfeld nog versterkt door heel drastische wijziging in het onderwijssysteem. Het Mammoetonderwijs zorgt ervoor dat jongeren massaal in het hoger onderwijs terechtkomen.
Dat effect ontstaat tegelijk met het begin van de economische recessie. Terwijl meer leerlingen verder studeren, neemt de onderlinge concurrentie onder schoolverlaters toe. Werkgevers gaan harder op diploma’s selecteren. Tieners lezen in de krant hoe moeilijk het wordt om straks een baan te bemachtigen. Schoolresultaten, ijver dus ook, bepalen de uitkomst van de wedren. Wie zo gevormd wordt, staat minder vrij in het leven dan wie het signaal krijgt: met jouw opleiding, diploma of niet, is je kostje straks gekocht.
Tijdens de aanhoudende recessie verandert bovendien het politieke en culturele klimaat: begin jaren tachtig wordt de maatschappelijke stemming rechtser, het alternatieve leven raakt uit de mode en in de subsidies voor vrije kunstbeoefening gaat de hakbijl.
Is het een wonder dat dertigers zich ook in de kunsten zwak manifesteren? Iedereen kan zien dat podia, boekhandels, tv- en filmschermen nog breeduit in beheer zijn bij de Protestgeneratie. Wim T. Schippers, Van Kooten en De Bie, A. ETh. van der Heijden, Sonja Barend, Freek de jonge, Rob de Nijs, Monique van de Ven, Jeroen Krabbé: de lijst van jong begonnen en onuitroeibare sixties-enseventies coryfeeën is lang. En de hoofdrolspelers van de Stratemakerop-zee-show, een typisch product van de jaren zeventig, schitteren nu dagelijks in het jeugdprogramma Klokhuis, Aart Staartjes, Joost Prinsen en Wieteke van Dort, ze zijn gebleven.
Daar kun je Paul de Leeuw (36) en Brigitte Kaandorp (36) tegenover zetten, maar de oogst onder dertigers is magerder en heeft minder smoel. ‘Het gáát ook nergens over’, smalen de vroege babyboomers. Met hetzelfde argument boren de recensenten inderdaad: óók oudere jongeren – de boeken van die toch al zeldzame dertigers-auteurs Zwagerman en Giphart de grond in.
Reputatie verwerven
Becker zegt het netter: de Verloren Generatie heeft nog weinig ‘symbolisch kapitaal’ opgebouwd. Hij vindt het echter te vroeg om de balans op te maken. De socioloog maakt een vergelijking met de generaties die opgroeiden tijdens de wereldoorlogen. Hun artistieke uitingen kwamen laat, en het zou Becker niet verbazen als het de huidige dertigers ook zo vergaat.
Bij de Protestgeneratie overheerst een romantische stroming, constateert de socioloog, en romantiek komt altijd op jonge leeftijd tot bloei. Realistische kunst, zoals de oorlogsgeneraties die hebben geproduceerd, rijpt pas in een latere fase. Daarbij vermeldt Becker nog niet eens dat een bloeiend kunstleven meestal samenhangt met een klimaat van geestelijke vrijheid en een groeiende economie: condities die in de no-nonsense jaren tachtig sterk op hun retour waren.
Hoogleraar literatuursociologie Hugo Verdaasdonk wil de opvallende dominantie van oudere Nederlandse auteurs niet aan generatieverschillen toeschrijven. De manier waarop auteurs een reputatie verwerven is aanzienlijk veranderd, stelt Verdaasdonk. Sinds de jaren tachtig zijn het mediacircuit en de doelgroepenmarketing van uitgeverijen bepalend voor de bekendheid van auteurs.
Verdaasdonks zienswijze gaat misschien ook op voor andere kunstvormen. Zie er nog maar eens tussen te komen als jong talent. Was een zanger of cabaretier vroeger één keer op tv geweest, half Nederland had het gezien. Met de versnippering van de media en de tv-import van buitenlandse sterren duurt het langer voor je opvalt.
Verloren? De meeste dertigers voelen dat niet zo. Werk hebben ze in overvloed. Ze lachen om jiskefet (inderdaad, 42 -plus), bouwen mee aan de economische groei en scheppen intussen een nieuw arbeidsethos. Ze maken lange dagen in de boorning business van de zakelijke dienstverlening, maar proberen hun privé-leven minder traditioneel in te richten dan hun voorgangers.
De huisvrouw is onder hoogopgeleide dertigers aan het uitsterven, en hun lager opgeleide seksegenoten volgen deze trend. Mannen in deze leeftijdsgroep vragen vaker om deeltijdwerk en willen ook in deeltijd het ouderschap op zich nemen. Dertigers vormen zo de eerste generatie waarin mannen en vrouwen op basis van gelijkheid proberen samen te werken, op het werk én thuis. Zij experimenteren met wat de Protestgeneratie alleen maar predikte. Gidsgeneratie?
Vanaf deze week publiceert Intermediair een serie interviews met hoogopgeleide dertigers.
Adriaan Geuze (37)
landschapsarchitect, Prix de Rome 1990
‘Toen ik in 1985 afstudeerde was er geen werk. Op een baantje bij Staatsbosbeheer kwamen honderden sollicitatiebrieven. Ik ben een eigen bureau begonnen, maar veel ontwerpers zijn tegen wil en dank de ambtenarij in gegaan. Daar zitten ze verstrikt in de bureaucratie die de hippies hebben opgetuigd. De ruimtelijke ordening wordt beheer door de Generatie van het Gas. Vanaf 1963 werd de gasbel in Slochteren geëxploiteerd en kreeg Nederland bakken geld binnen. De hippiecultuur kwam aan de macht en eigende zich de milieupolitiek toe. Ze bewezen lippendienst aan de ecologie, jammerden over het autogebruik, maar kwamen met halfslachtige oplossingen. Het is een huilgeneratie, die voortdurend compromissen zoekt. Zo komt er nu voor 900 miljoen een tunnel onder het Groene Hart. Zelf wonen de hippies in mooie huizen in dure wijken, ze hebben er geer belang bij dat Nederland ingrijpend wordt verbouwd. Ik verlang terug naar de generatie van de wederopbouw, die de Deltawerken en andere grote projecten in gang zette.’
59 DAVERENDE DERTIGERS
39
René Savelberg, algemeen directeur MacDonalds Nederland
Annemieke Roobeek, tweevoudig hoogleraar strategie (UvA en Nijenrode) en zelfstandig management consultant
Robert Reibestein, managing partner McKinsey Nederland
Wandi van Leeuwen, plaatsvervangend secretarisgeneraal ministerie van Binnenlandse Zaken
Mic van Bremen, partner Caron en Stevens/Baker & McKenzie
Matthias Boswinkel, hoofdredacteur Libelle
Ada van der Veer-Vergeer, lid hoofddirectie Staal Bank Concern
René Smit, directeur-generaal openbare orde en veiligheid, ministerie van Binnenlandse Zaken
Anil Ramdas, schrijver en programmamaker
MargotVliegenthart, vicefractievoorzitter PvdA
Mike van Diem, filmregisseur
Rob Scholte, kunstschilder
38
Peter Grootenhuis, senior research associate Organon, hoogleraar Groningen
Gerard de Greef, lid hoofddirectie Multivastgoed
Marike van Lier Lels, algemeen directeur Van Gend en Loos
Ronald Jan Heijn, directeur/oprichter Oibibio
Aernout Mik, beeldhouwer, Biënnale’97, Sandbergpiijs’97
37
Arjen van Witteloostuijn, hoogleraar bedrijfseconomie Universiteit Maastricht
Elfrieke van Galen, director customer service KLM Cargo
Aad Ouborg, directeur/oprichter Princess keukenapparatuur
Adriaan Geuze, landschapsarchitect
Jaap van Zweeden, dirigent
Erik van Mulswinkel, cabaretier, acteur
Matthijs van Nieuwkerk, hoofdredacteur Het Parool
Ank Bijleveld, Kamerlid CDA
Stephan Sanders, columnist en schrijver
36
Jan Rotmans, hoogleraar mathematische mens-milieu simulaties Universiteit Maastricht, hoofd ICIS onderzoeksinstituut
Bert Meerstadt, bestuursvoorzitter Young & Rubicam Nederland
Brigitte Kaandorp, cabaretier
Paul de Leeuw, acteur, zanger, presentator
Stella Braam, journalist
Rob Birza, kunstschilder, Prix de Rome 1989, Biënnale 1996
35
Leendert Bikker, directeur/oprichter Bikker Communicatie Groep
Marcel Limbourg, oprichter en voormalig directeur Capacity
Joost Zwagerman, schrijver
JeroenWillems, acteur
Inge Diepman, tv-presentator
Bibi de Vries, Kamerlid VVD
34
David jongen, directeur financiële en economische zaken ministerie Sociale Zaken en Werkgelegenheid
Peter Rehwinkel, Kamerlid PvdA
Hans Huiberts, fysicus, ontdekker van de klapspiegel
Inez van Lamsweerde, fotograaf/stylist
Anne Provoost, jeugdboekenen toneelschrijver
33
Dorothee vanVredenburch, directeur/oprichter First Financial
George Banken, directeur/mede-eigenaar ingenieursbureau Detron
Jort Kelder, hoofdredacteur Quote
Ronald Giphart, schrijver en columnist
Geert Smits, bariton
Gerry van der List, medewerker Telderstichting en columnist
32
Vincent Bijlo, cabaretier
Yolanda Eijgenstein, ondernemer, voormalig directeur ARA
Jan Baggen, directeur/oprichter Cadac Group
Michiel Borstlap, jazzpianist, Thelonious Monkprijs
31
Ariane Inden, directeur/oprichter Ariane Inden Cosmetics
Rogi Wieg, dichter
Hermine Landvreugd, schrijver
Isabelle van Keulen, violist
Rieme-Jan Tjittes, hoogleraar privaatrecht VU
Femke Halsema, Kamerkandidaat GroenLinks
Intermediair, Apr 23, 1998
Plaats een reactie