Madelief van Dongen, Anna Herter & Bas Soetenhorst – Een Jaar in het Voet Spoor van ‘Fakkel Zwaaier’ Max van den Berg, ‘Het is een Grabbel Ton met Complot Theorieën’
Max van den Berg tijdens een Klein Schalig Gaza Protest voor Amsterdam Centrum (foto Joris van Gennip)
Een Jaar in het Voet Spoor van ‘Fakkel Zwaaier’ Max van den Berg, ‘Het is een Grabbel Ton met Complot Theorieën’
Het Parool reconstrueerde het spoor van Max van den Berg in 2023. Hij werd eerder veroordeeld, na dat hij met een brandende fakkel voor het huis van toen malig D66 Leider Sigrid Kaag stond. Nu voert hij Dag in Dag uit Actie voor de Anti Institutionele beweging. Een In Kijkje in ‘de Grabbel Ton van Complot Theorieën’, die tien duizenden Nederlanders aan spreekt.
Al snel na dat de Corona Pandemie uit brak, had Max van den Berg (31) naar eigen zeggen niets meer te verliezen. De geboren en getogen Amsterdammer, op gegroeid in de Diamant Buurt, zat in de na sleep van een depressie. Zijn relatie ging uit en hij verloor zijn baan in de Thuis Zorg, cliënten hadden geklaagd, dat hij in zijn Privé leven de Corona Regels negeerde. Ook zijn kerk, waar Van den Berg veel kwam, kreeg steeds meer moeite met hem en een deel van zijn ideeën.
“Toen ben ik de protestbeweging verder ingezogen,” vertelt hij. “Op Corona Demonstraties Voelde ik me Aan Getrokken tot de Buiten Beentjes van de Samen leving, die ik daar ttegenkwam.”
Het Sociaal en Cultureel Plan bureau (SCP) meldde vrijdag, dat de Steun groeit voor ‘Harde Acties’ tegen de Overheid bij mensen met weinig vertrouwen in de politiek. Wat onder zulke acties wordt verstaan verschilt van persoon tot persoon. Maar de bevindingen lijken aan te sluiten bij de waar schuwing in het laatste jaar verslag van de AIVD over een groei van ‘Anti iIstitutioneel Extremisme’.
Dat speelt een voor name rol bij een groep, die zich af gelopen jaren verzette tegen met name de Corona Lockdown. Het gedachte goed, dat daar populair is, draait om een kwaad aardige elite, die onder drukking van de bevolking na streeft, waar vervolgens van alles en nog wat wordt bij gehaald.
De AIVD schat, dat zeker honderd duizend Nederlanders ‘In Enige Mate Mee Gaan in dit Narratief’. Om deze groep in zichtelijk te maken, reconstrueerde Het Parool de activiteiten van Van den Berg in 2023. De protest beweging neemt wisselende gedaanten aan en bestaat uit ‘Mozaïek Achtige Coalities’, zegt onder zoeker Jelle van Buuren. “Het is een grabbelton met complottheorieën en steeds weer nieuwe thema’s. Van den Berg hobbelt daar dwars doorheen, als verbindend element. Hij belichaamt het eclectische milieu waarin hij verkeert.”
Van den Berg zat vorig jaar vijf maanden vast voor het bedreigen van toenmalig D66-leider Sigrid Kaag en haar gezin. Hij dook bij hun huis op met brandende fakkel. Die veroordeling – volgens zijn advocaat de hoogste straf ooit voor het bedreigen van een politicus – heeft hem niet minder strijdbaar gemaakt.
Van den Berg, van wie is vastgesteld dat hij een psychotische stoornis heeft, is bijna letterlijk dag en nacht actief, op straat of achter zijn toetsenbord. Hij deelt zijn acties veelal live via sociale media en reist het hele land door, met uitstapjes naar België, Frankrijk en Duitsland. Zijn beroepsactivisme financiert hij naar eigen zeggen met crowdfunding.
Als er geen manifestatie is om bij aan te haken, bedenkt Van den Berg er zelf een. Vaak wordt hij genegeerd of loopt hij schijnbaar verloren rond bij zo’n eenmansprotest. Evengoed gebeurt het dat hij met open armen wordt ontvangen. In bepaalde kringen staat hij er – zeker na het fakkelincident – goed op. Van Buuren: “Dan belandt hij in een warm bad. Dat biedt hem zingeving.”
Van Leeuwarden tot ParijsOveral is Max van den Berg te vinden als het om een demonstratie of protest gaat.Hoe groter de stip, hoe vaker bezocht om te demonstreren of protesteren.
Gemaakt met LocalFocusBron: Data t/m 27 december 2023© Het Parool
Van Leeuwarden tot Parijs
Over al is Max van den Berg te vinden als het om een demonstratie of protest gaat.
Hoe groter de stip, hoe vaker bezocht om te demonstreren of protesteren.
Bron
Data tot met 27 december 2023
Het Parool
Leaflet | © OpenStreetMap contributors
Energie
De plekken waar hij het voorbije jaar kwam en de thema’s waartegen hij ageerde, haakten in op de actualiteit. Zo protesteerde Van den Berg mee tijdens de rel rond de auteur van het Kinderboekenweekgedicht Pim Lammers, en liet hij zich tijdens de ‘Week van de Lentekriebels’ onvermoeibaar uit tegen kinderboeken die in zijn ogen niet konden. Toen voor het Amsterdamse debatcentrum De Balie een vernielde Russische tank werd tentoongesteld, demonstreerde hij vier keer in één week op het Leidseplein.
Soms woont hij demonstraties bij waar hij niet eens (volledig) achter staat. “De klimaatmars was leuk,” zegt hij zelf. “Ik ben het niet per se eens met al hun ideeën, maar ik krijg wel energie van de verbroedering, verbinding en saamhorigheid die daar ontstaat.”
Het blijft niet altijd onschuldig: geregeld wordt hij door de politie of organisatie verwijderd, een enkele keer volgt arrestatie. Dat laatste gebeurde bijvoorbeeld in Parijs, waar hij zich aansloot bij de gele hesjes.
Palestina
“Iedereen worstelt met de duiding van deze protestbeweging,” zegt de aan de Universiteit van Leiden verbonden Van Buuren. “Je kunt er niet één etiket op plakken. Daarvoor is het te veelzijdig. Het is anti-institutioneel, soms antisemitisch. Van den Berg is daarbinnen een speciaal iemand, met de status van een celebrity.”
Protest Acties Max van den Berg
De demonstraties waar Max van den Berg dit jaar aan heeft deelgenomen op thema, in percentages
Volgens criminoloog Fiore Geelhoed (Erasmus Universiteit) zijn er ook veel tegenstellingen binnen het milieu. “Neem Palestina, waar Van den Berg zich enorm druk over maakt,” zegt ze. “Bepaalde kanalen zijn juist bang om te benoemen wie nou de goede partij is. Het lijkt erop dat zij daarover zwijgen om hun achterban niet van zich te vervreemden.”
Van den Berg beaamt de verschillen binnen de beweging en benadrukt dat niet iedereen met hem geassocieerd wil worden. “Sommigen zijn het op alle punten met me eens, anderen vinden me bijvoorbeeld te extreem. Soms hebben ze moeite met mijn psychiatrisch verleden, of met dat ik christen ben. Er zitten ook mensen bij waar ik niet mee door een deur kan, die pro-Israël zijn of het niet eens zijn met mijn ideeën over gendertransitie of non-binaire opvoeding.”
Eerder dit jaar noemde AIVD-chef Erik Akerboom Van den Berg een voorbeeld van de toenemende dreiging die uitgaat van het ‘anti-institutioneel extremisme’. In zijn algemeenheid is Geelhoed terughoudend met die term. Het traditionele onderscheid tussen radicalisme (binnen de grenzen van de wet) en het meer richting (oproepen tot) geweld tenderende extremisme is soms lastig te maken, zegt ze.<
“Je moet uitkijken hem te veel te identificeren met die uiterst intimiderende fakkelactie,” zegt Van Buuren. “Hij zit vaak op de tribune van de Tweede Kamer braaf te luisteren.”
Kwaad Aardige Elite of ‘Roverheid’
Van den Bergs activiteiten zijn in dit artikel onderverdeeld in elf categorieën, waarbij de scheidslijnen lang niet altijd even helder zijn te trekken vanwege de veelheid aan argumenten en motieven van betrokkenen. Waar ideeën over de kwaadaardige elite of ‘roverheid’ bij sommige demonstraties het hoofdthema vormen (in de grafiek aangeduid met de term ‘direct anti-instituties’), sluimert het anti-institutioneel gedachtegoed bij andere acties meer op de achtergrond. Vaak lopen thema’s ook door elkaar: op wekelijks terugkerende demonstraties in Amsterdam, bijvoorbeeld, wordt met omgekeerde vlaggen en gele hesjes aandacht gevraagd voor zowel de boeren als mainstream media (MSM) als de acties van de overheid in het algemeen.
“Met het momentum van de boerenprotesten hebben we een tijdje mee proberen te liften met onze eigen ideeën,” zegt Van den Berg. “Dat werd ons niet altijd in dank afgenomen.”
Andere onderwerpen die eruit springen zijn steun aan Rusland en QAnon-gerelateerd gedachtegoed rondom pedofilie en de vermeende seksualisering van kinderen. Van Buuren spreekt van ‘de politisering van kinderen’. “Die staan voor iets nobels. Wie daar met zijn tengels aan zit is de duivel.”
Soms zit er tussen die argumenten ook terechte maatschappijkritiek, zegt criminoloog Geelhoed. “Je kunt bijvoorbeeld kritisch zijn over de toegenomen kloof tussen arm en rijk of de toeslagenaffaire en de consequenties daarvan. Het verschil is dat deze groep een stap verder gaat en die ontwikkelingen ziet als plan van een kwaadaardige elite.”
De beweging bestaat veelal uit mensen die zich niet gehoord voelen, aldus Geelhoed. “Het heeft geen zin hen te veroordelen. Er is altijd een weg terug uit die wereldbeelden, maar de buitenwereld heeft daar weinig controle over.”
De categorie ‘direct anti-instituties’ bevat acties die rechtstreeks gericht zijn tegen de overheid en het establishment. De andere categorieën zijn indirect anti-institutioneel. Sommige acties kunnen onder meerdere categorieën worden geschaard. In dat geval is één categorie gekozen.
De data zijn gebaseerd op de Facebookpagina van Max van den Berg. Deze is mogelijk niet geheel representatief voor zijn activiteiten, en de datum kan soms iets afwijken. Op sommige dagen was hij op meerdere plekken actief. In zo’n geval is één actie uitgelicht.
Lees Ook
‘Fakkel Dreiger’ Kaag Toch Geen Lijst Trekker Jezus Leeft, Te Weinig Onder Steuning Verklaringen
AIVDZziet Dreiging IS Toe Nemen en Ontwikkelingen in Extremisme tegen Overheid
Protest Mars door Amsterdam tegen Kabinet Beleid ‘We Moeten Juist Nu Scherp Blijven‘
Het Parool, 30 december 2023, 03:00
Meer informatie
https://robscholtemuseum.nl/?s=Madelief+van+Dongen
https://robscholtemuseum.nl/?s=Anna+Herter
https://robscholtemuseum.nl/?s=Bas+Soetenhorst
https://robscholtemuseum.nl/?s=Het+Parool
https://robscholtemuseum.nl/?s=Jelle+van+Buuren
https://robscholtemuseum.nl/?s=SCP
https://robscholtemuseum.nl/?s=Sociaal+Cultureel+Plan+Bureau
https://robscholtemuseum.nl/?s=AIVD
https://robscholtemuseum.nl/?s=Algemene+In+Lichtingen+en+Veiligheid+Dienst
https://robscholtemuseum.nl/?s=Max+van+den+Berg
https://robscholtemuseum.nl/?s=Corona+Lockdown
Plaats een reactie