Truska Bast – Kunstkerstboompjes in het meubelparadijs

Niet zo lang geleden viel in een onbewaakt ogenblik het beeld van Maria met een onchristelijke smak op de grond….

Een unieke kans deed zich voor toen het tijdschrift Elegance aan Vervelde en 23 andere beeldend kunstenaars, ontwerpers, boomkwekers en illustratoren een nep kerstboompje uitdeelde. Of ze er iets kunstigs van wilden maken, luidde het verzoek. Voorwaarde was wel dat ze bereid waren de boom af te staan aan een loterij waarvan de opbrengst naar het Wereld Natuur Fonds zou gaan.
Tuurlijk, daar wilden die kunstenaars, ontwerpers, boomkwekers en illustratoren best aan meewerken. Ze zouden dan ook iets moois mogen zeggen over de essentie van de kerstboom, in relatie tot de natuur. Daar was het tenslotte allemaal om begonnen.
Vervelde verwerkte de losse onderdelen van zijn maagd in het boompje en bedacht dat het een treffende illustratie was van de spanning tussen ‘nature’ en ‘artifice’. Hij plaatste de maagd en haar nep boom in een hoopje potgrond en verving de kerstballen door grijze muizen, voordien de speelkameraadjes van zijn siamese katten.
Kunstenaar Rob Scholte had niet zoveel tijd voor de opdracht. Hij stuurde een kaartje uit Tokyo (waar hij juist was voor een belangrijke klus), zodat er nog net op tijd een titel voor het kunststuk uitrolde: Groeten uit Japan. Scholte hakte de boom om en liet hem zo liggen. Confronterend? Vooral de zichtbare inkeping van de bijl geeft de boom iets heel treurigs. Dat was natuurlijk ook de bedoeling. ‘De toestand van het regenwoud in een notedop gevat’, luidt het bijschrift. Geen piek, lichtjes of engelenhaar. Het enige wat herinnert aan versiering is het kaartje met de woorden ‘Non flammable’.
Aan een door zure regen kaalgevreten boom van interieurontwerper Rob Grauw hangt een velletje papier, bevestigd met een wasknijper. ‘Trop tard’ staat erop. ‘Te laat, te laat, zei Winnetou, de president is al naar binnen toe’, valt bij wijze van toelichting te lezen.
Wat nou, zonde van al die omgezaagde kerstboompjes, opgeofferd aan de commercie? Onzin, zegt tuinarchitect en boomkweker Loek Copijn. De oogst van een akker, zoals maïs of druiven, daar heeft toch ook niemand medelijden mee? De doorsnee kerstboom bevat maar twee kilo hout. Een schijntje, als je bedenkt dat alleen al voor de dagelijkse krant ongeveer 120 kilo nodig is. Zijn boompje wordt haast verpletterd in een grote stapel kranten. Links en rechts steken nog maar een paar takken uit. Titel: Hardnekkig kerstgroen overleeft de dagelijkse portie nieuws.
De kunstkerstbomen gaan op tournee door een paar Bijenkorf filialen. Tot aanstaande zondag worden ze nog tentoongesteld in Het Arsenaal, het meubelparadijs van Jan des Bouvrie in de Vesting Naarden. Het bon chic bon genre van de Gooise matras kan zich daar de komende dagen niet alleen laven aan de kunstbomen-expositie, maar ook aan de Elegance Christmas Fair. Samen met het glossy damestijdschrift heeft Des Bouvrie zijn winkel van onder tot boven versierd met kerstspulletjes.
Ook de gangen van de kazernes in de vestingwallen zijn in gebruik genomen voor de Christmas Fair. Omfloerst door zacht galmend Gregoriaans gezang staan daar: kaarsen. Gotische kaarsen. Kaarsjes. Waxinelichtjes. Geur kaarsen. Tafelkaarsen. Drijfkaarsen. Oliekaarsen.
Dames met zijden sjaaltjes, Burberry’s en goud glimmend Chanel wikken en wegen en besluiten Kerst ’95 in een oosterse sfeer te vieren. Ze overwegen de aanschaf van een hand geborduurd wandkleed van vierduizend gulden, dat eventueel ook na kerstmis nog een poosje kan blijven hangen.
Jammer van die kunstige bomen, zie je ze denken – die zijn niet te koop. Je mag wel een of meer lootjes aanschaffen, voor 25 gulden per stuk. Daarna worden de bomen verloot, en gaat de opbrengst naar een project in Kameroen. Een bomen project. Des Bouvrie heeft zelf ook een boom ontworpen: de rol-den, een aangeklede schemerlamp op wielen. Het boompje is verwerkt rond de poot. Met de dimmer kun je dan nog wat sfeer creëren.

De Volkskrant, 1 december 1995, 00:00

http://www.volkskrant.nl/archief/kunstkerstboompjes-in-het-meubelparadijs~a406569/