Cor Hendriks – Schrickelicke vertooninge van den Staet-suchtigen Duyvel (Engelsman: Staartman 10)

Schrickelicke vertooninge van den Staet-suchtigen Duyvel
Die van den beginne der Wereldt sich selven aen
alle soorten van Menschen inwendigh heeft verthoont,
maar nu voornementlick aen Koningen en Vorsten,
die met haer acht of thienen de heele Werelt in
roeren stellen, doch met bysondere voorsienig-
heyt Gods, die de Koningen en Vorsten als
roeden gebruyckt, tot straffe der On-
derdanen, maer wee haer die Gods
roeden zijn, want als een Scherp-
rechter sijn Roeden gebruyct
heeft, dan werpt hyse
wech.

’s GRAVEN-HAGE,
Gedruckt by Jasper de Bot.
ANNO 1665.

AEN
Alle oprechte
PATRIOTTEN.

Liefhebbers van ons LANT laet ons nu eens bewysen,
Dat als een waerdigh pandt de Vryheyt is te prijsen,
Die immers God de Heer aen ons noch selve gaf,
Ja selve meer en meer tot onses Vyandts straf.
En siet nu eens voor al hoe onse HEEREN STATEN
Hier nu in dit geval haer Vryheyt niet verlaten,
Maer willigh setten by haer eygen goet en bloedt,
Nu weêr met tyranny den Engelsman soo woedt.
Die gulde Vryheyt dan en moetmen noyt verleggen,
Maer doen al datmen kan; ick wil oock doen mijn seggen:
Mijn Ziel is voor mijn Godt, mijn goet en bloed voor ’t LAND
Der STATEN hoogh gebodt geef ick mijn rechter-hand.

Ick, C. Udemans hebbe dit mijn kleyn Werckjen dan, aen alle oprechte Liefhebbers van ons Landt willen toe-eygenen, maer niet den Staet-suchtigen Duyvel; maer een goeden en vreedtsamen Geest, die het oudt geswel van onse aengeborene Staet-sucht, en Geldt-sucht door Mediçijnen van Gods Woordt wederom doet ontswellen.

Want den Duyvel van der Hellen,
Vol van nijt, en vol van haet,
Adams herte dede swellen
Door de sucht van hooge Staet.
Prinçen wilt u dan verkleenen,
Want de poorten van de Hel
Zijn gemaeckt van Koninghs-beenen,
En verçiert oock met haer vel.

F. Petrarcha:

Inter Regem & Tyrannum
Non discernunt Graij.[1]

Op Engelandts vlottige uyt-vaert.

Toe-bereydt

DOOR KONINGH CAREL STUAERT.

Siet hier nu eens het Troysche Peert,
Dat soo ge-eert wiert en begeert,
En siet hoe Hollandt heeft gepraelt,
Toen hy dit Peert heeft ingehaelt.
Als ick die saken nu bedenck,
Het scheen te zijn een Gods-geschenck.
Maar siet nu eens het groot bedrog
Verborgen in een Engelsch’ Dog,
Die immers bijt eer dat hy bast,
En is dat niet een schoone gast,
Die ons het goedt met quaedt beloont,
Nu hy als Koningh is gekroont?
O! Leeuw siet nu dan wacker toe,
Den Dog loert op uw’vette Koe,
Of soeckt daer van een groote krip
In lading’ van soo menig schip.

Lief-hebbers van ons Landt, die veel zijn in getale,
Ick eygene u hier toe mijne kleynigheyt,
Van onsen eersten stant een weynigh ick verhale,
Hoe die Hollandtsche Koe tot slachtingh stont bereyt.
En hoese aen een pael daer stondt gelijck gebonden,
Als met een touwe vast, dat ons noch is bekent,
Soo dat wy altemael hier seer ellendigh stonden,
Maer God heeft onsen last van onsen hals gewent.
Die Koe mach immers vry nu loopen in de weyden,
En gaen waer datse wil, en soecken haren kost,
Want alle Tyranny van ons heeft moeten scheyden,
Van ’t bloedige geschil heeft God ons nu verlost.
Als wy dan noch de Staet van onse Leeuw bekijcken,
Die aen een dicke touw moest blijven liggen vast,
Soo sien wy metter daet wat God al heeft doen wijcken,
Hoe wel op sijne trouw hier niemandt noch en past.
Maer die den Staet bedenckt van onse vrye Landen,
In wat een groot gevaer hy eertijds was gestelt,
Die wordt van God gewenckt hoe wy door sijne handen
Nu selver openbaer behouden noch het velt.
En als ick oock bedenck wat dat ons al Zee-baren
Ja noch in mijnen tijdt zijn over ’t hooft gegaen,
Soo sie ick Gods geschenck genadigh ons bewaren,
En dat wy breedt en wijdt door hem alleen bestaen.
Soo datmen dit ons Landt seer wel mocht vergelijcken,
Gelijck de kleynste Boot noch by het grootste Schip,
En dat aen alle kant het Vlaggetje moest strijcken,
En menigh harde stoot moest lijden op een klip.
Ons Bootjen dat soo seer heeft in de Zee gehobbelt,
En daer soo dickwils oock als onder water scheen,
Dat is tot Godes eer nu boven noch getobbelt,
En ’s vyandts macht als roock noch allesints verdween.
Ons Bootjen uytter Zee quam als aen Lande drijven,
En wierdt van menigh baer geschobbelt aen de strandt,
Maer God quam op die Ree ons swacke Bootjen stijven,
Om dat daer met gevaer de Zee soo heeft gebrandt.
Maer die nu eens be-ooght hoe dat ons God de Heere
Met sijn Almogentheyt Hoogh mogend’ heeft gemaeckt;
Die siet ons nu verhooght, soo dat wy tot Gods eere,
Zijn door sijn hoogh beleyt uyt slaverny geraeckt.
Soo dat wy door sijn macht bestaen voor ons’ vyanden,
En als een kloecke Leeuw haer onder d’oogen sien,
Och! of dit wiert bedacht van onse Seven Landen,
Het sou in deze Eeuw tot Zegen ons gedien.
Maer wy zijn met geprael ondanckbaer noch van herten,
En liggen met den Heer geduerigh over-dweers,
En voelen altemael niet meer die oude smerten,
Nu ons (tot Godes Eer) de Roê is van de neers.
Maer ick wil aen die wee niet langer blijven hangen,
Ick vat met mijn bestier een DOG nu by de kop,
Ick gae nu aen de Zee, gelijck als langhs de strangen,
En sie wat dat ons hier de Zee wil werpen op.
My dunckt al datmen hoort het donderen der stucken,
My dunckt oock noch te sien het schobbelen der Zee,
d’Een d’ander leght aenboort, hoe wil dit nu gelucken,
Noch liggen boven dien veel Schepen op de Ree.
Want God ons weêr verweckt een Viand uyt den Westen,
Die komt door Gods bestier ons om de sonden aen,
Nu dat sijn oog bereckt hoe wy ons’ Koe nu mesten,
Nu soeckt hy selver hier die met sijn bijl te slaen.
Want onse Na-gebuer siet ons met scheele oogen,
Soo dat hy door de nijt geduerigh staet en swelt,
En wil al eve suer niet onse Koe gedoogen,
Maer die noch breet en wijt verdrijven uyt het velt.
Sy schijnt hem vet genoegh om haer de knods te geven,
En soo het vleys daer van te krijgen in sijn kuyp.
Hy komt ons voor den Boegh met sijne Schepen sweven,
En vat al wat hy kan in stilheyt en gesluyp.
Schijnt dan een goeden aert in desen DOG te wesen,
Die sonder een gebas stilswijgende soo bijt?
En die sich openbaert als uyt den slaep geresen,
En als het komt te pas soo lichte janckt en krijt.
Dien DOG is, segh ick dan, seer hongerigh en mager,
En met het Hollands vet schijnt hy te zyn gevoedt,
Al krijght hy veel daer van soo wort hy noch al grager:
O! Leeuw hier op dan let, en thoont u kloeck gemoedt.
Soo wel oock als den Dog kont ghy in Zee nu swemmen,
Ghy hebt uw’ bloedigh root daer in nu af-gespoelt,
Den Dog vol wilt bedrog, die sult ghy nu wel temmen,
Als hy uw’ voorste poot op sijne ribben voelt.
Want ghy niet uytter Zee, of oock niet uyt het velt vlucht,
Soo wel als desen Dog kont ghy nu swemmen dan,
Sijn Meester (als een wee) voelt nu sijn geele gelt-zucht,
Die niet de Heer van Gog neemt tot genesing an.
Nu uw’ gout-geele hayr komt om uw’ kop te swieren,
Dat blinckt al veel te seer nu in des Doggens oogh,
Daer uyt wordt hy gewaer hoe u dat kan verçieren,
Soo dat hem is uw’ eer, en Mogentheyt te hoogh.
Wel als een Wallevisch soeckt hy het al te slocken,
Maer hy in sich verteert sijn Longer ende Gal;
En tot getuygenis soeckt hy wel groote brocken
Maer die het al begeert verliest het dickwils al.[2]
Den Dog soeckt uyt de pot nu wel een brock te halen,
En loopt wel om een greep dat hy van loopen hijght,
Maer hy loopt al te bot noch in des Leeuwens palen,
Soo dat hy wel een neep in sijne ribben krijght.
Met Doggen soeckt nu Jorck wel onse Leeuw te jagen,
En toont sich ongesint, en oock wel hevigh gram,
En soeckt met veel gesnorck nu onsen Thuyn te plagen,
Maer hy den Leeuw nu vindt voor ’t Hecken OP den DAM.
Daer vindt hy hem gestelt gelijck in volle wapen,
Sijn Pijl bosch in d’een Klaeuw, in d’ander Klaeuw het Sweert,
En toont daer sijn gewelt met vreeselijck te gapen,
Oraenge, Wit, en Blaeuw, hy met sijn macht verweert.
Men siet, ô Engelandt, uw’ Witte Roos verwelcken,
Uw’ Distelbloem is scherp ja tot de bladers toe,
Ghy wilt wel metter handt oock selve leeren melcken,
En speelt wel op uw’ Herp voor die Hollandtsche Koe.
Maer quelt haer niet te seer met trecken van de Spenen,
Sy slaet dan achter uyt noch uwen Emmer om,
Sy loopt dan haren keer gelijck als weder henen,
Hoe haer den Thuyn besluyt, sy schijnt niet al te dom.
Daer gaet sy in een Wey vol van gout-geele bloemen,
En oock tot aen den buyck noch in het groene gras,
Die ick met een gevley hier niet behoef te roemen,
Want ick haer Bloemen ruyck gelijck een soet gewas.
Haer Boter, en haer Kaes wil ick seer geerne proeven,
Haelt dat nu Engelsman, uyt onsen boter-beck,
Men hoort aen uw’ geraes dat ghy moet veel behoeven,
Uw’ gierigheyt men kan oock sien aen uw’ geleck.
Ghy wilt doch allesints oock aen een kantje lecken,
Ja in het Oosten noch, en in het Westen oock,
Daer ghy om veel gewins wilt met uw’ ermen recken,
Maer al uw’ valsch bedrogh maeckt vyer en dicken roock.
Men siet uw’ roock en damp wel drijven voor allen,
Maer sal als ydelheyt noch in de Locht vergaen,
Hoe dat ghy met gekamp beklimmen wilt ons’ wallen,
God sal uw’ valsch beleyt tot sijnen tyde slaen.
Men siet nu dan uw’ vyer gelijck tot vlammen raken,
De voncken noch daer van die vliegen over Zee,
Want al uw’ Scheeps-bestier dat ghy nu komt te maken,
Maeckt wacker alle man op onse Goede-ree.
Waer wilt ghy, Engelandt, nu heen met uwe vlotten?
Wilt ghy nu achter om, of wilt ghy achter uyt?
Wilt ghy in Duyns om Sandt, met Engelschen en Schotten?
Spreeckt dan, of zyt ghy stom? en toont ons uw’ besluyt.
Maer uw’ besluyt is vast, en vaste voorgenomen,
Te halen Goudt alleen op die Guineesche Kust,
En Goudt u nu wel past, indienter kan toe-komen,
Want Goudt is ongemeen, en aller menschen lust.
Komt nu ghy Britten dan, ghy schijnt ontstelt te wesen,
Geeft ons een soete soen, hoe toont ghy u soo gram?
Men sal u, daermen kan, uw’ geel-sucht wel genesen,
En hebt ghy geldt van doen, soo komt na Amsterdam.
Daer is de Geldt-kas self, waer mooght ghy doch al soecken,
En loopen van het Oost soo na het Westen toe?
Het leght hier in gewelf, in kelders en in hoecken,
Hier is dan uwen troost, hoe loopt ghy u soo moê?
Daer ghy nu henen loopt, en is noch niet gewonnen,
Wilt ghy dan als een Stier u loopen moê en mat?
Maer komt en Boter koopt in Hollandt by de tonnen,
Vol Boter is het hier, en dat in yder Stadt.
Ghy loopt om uw’ verhael aen alle kanten henen,
Maer kent ghy met verstandt des Wereldts saken wel?
Ghy loopt oock menighmael noch selve blaeuwe schenen,
En heel ghy Engelandt staet nu op swack gestel.
Ghy wilt hier oock de Zee toe-eygenen u selven,
En dat ghy noch daer van als Koningh zyt alleen,
Maer weet ghy onse Ree met aerde toe te delven,
Soo sullen wy u dan herkennen in’t gemeen.
God wel ’t beloofde Landt verdeelden aen sijn Vorsten,
Maer hy de Zee gemeen aen alle Menschen gaf,
Wie wil dan aen de strandt soo na Zee-water dorsten,
Dat hy daer van alleen wil voeren sijne staf?
Wil Engelandt dit doen, wil die de Zee omringen?
Ja die niet maken kan dat daer de Visch blijft stil,
Niet kloeck genoegh en koen kan hy een Haringh dwingen,
Hoe wel hy noch daer van den Thienden hebben wil.
Wilt ghy, ô Koningh, nu hier hebben dan den Thienden,
Daer geen herkentenis, u selve toe en komt?
Het geldt daer van voor u wel in uw’ kasse dienden,
Die tot getuygenis niet vol en wordt geromt.
Maer dit vervloeckt devijs, ja noch van Keyser Carel;[3]
Vermeerderingh des Rijcks betracht nu menigh Prins,
En menigh voert tot prijs dat als een schoone parel,
Maer wie acht desgelijcks yet voor veel groot gewins.
Wat Landt-pael kan een Vorst vernoegen in sijn eere,
Want hem is niet genoegh een Wereldt noch alleen.
En sijne lucht en dorst vermeerdert meer en meere,
Hy soecket met sijn ploegh te ploegen al aen een.
Indien sijn Lichaem waer soo groot als sijn begeeren,
Hy dan noch op het lest soo groot wel werden wou,
Dat hy noch openbaer de Werelt kon verteeren,
En dat hy Oost en West met handen raken sou.
Sijn hert is wel seer kleen, en drie-kant noch van hoecken,
Maer sijn begeert’ is groot en groeyt geduerigh an,
Hy wil noch in’t gemeen ter Wereldt alles soecken,
Soo dat des Wereldts kloot sijn hert niet vollen kan.
Maer toen in sijnen tydt den grooten Alexander
Noch selver in het sant van ’t Peert gevallen lagh,
(Dewijl hy door de strijdt socht ’t eene Rijck by ’t ander)
En hier nu sijnen standt genoeghsaem selve sagh.
Maer doch wat sey hier toen dien Vorst van hooge waerde,
Ja hy die voor Juweel heeft hoogh gesagh geacht:
Ick heb niet meer van doen dan seven voeten aerde,
Die voor mijn eygen deel na heel de Wereldt tracht.
Hem, die tot hooge waerd’ sich selven had geresen,
Wat was doch sijn besit meer als sijn naem hem gaf.
Want seven voeten aerd’ scheen hem genoegh te wesen,
Daer hy na hooger Wit wees met sijn goude Staf.
Siet Prinçen niet alleen, maer oock gemeene lieden
Verhitten allesints nu op een Staet of Ampt,
Soo dat sy in’t gemeen door vyer als water zieden,
Maer meest om veel gewins een yder noch soo kampt.
En soeckt de hooghste Banck, en alder-eerst’ te sitten,
Soo dat hy allesints na hooge Staten schiet,
Maer schiet te kort of lanck noch dickwils na de Witten,
Een Koningh, Vorst, of Prins raeckt selve dickwils niet.
De Staet-sucht schijnt ons hier van Adam aengeboren,
Die met sijn eerste gangh wou klimmen op den top,
Maer hy door Gods bestier soo niet en was te voren,
Eer hem die loose Slangh soo had geblasen op.
Maer siet des Wereldts stant al gaen als op en neder,
Dat heden boven is ja morgen neder-daelt,
Siet hoe ons Vader-landt nu is bekomen weder,
Het is dan ongewis dat weder wordt verschaelt.
Des Wereldts wissel-schael verwisselt alle dagen,
Men in een Vrede-tijdt op Oorlogh dencken moet,
Hoe dat ons al-te-mael de Vrede mach behagen,
Den Oorlogh haer verbyt, en menigh goet en bloedt.
Een Landt, een Stadt, een Huys, bestaet wel door de Vrede,
Gelijck het groot door kleen, en kleen door groot bestaet,
Maer denckt eens wat een Muys een Leeuw tot hulpe dede,[4]
Sy beet zijn touw in tween tot Vryheydt in der daet.
Sy quam zijn dicke touw allengskens door te knagen,
En maeckte metter tijdt den Leeuw noch los en vry,
Toen liep hy daer hy wou in Bosschen en in Hagen,
Hoe groot dan dat ghy zyt siet wat het kleene zy.
Oock queldt het kleen het groot wel als verkeerde dingen,
Een Mug quelt wel een Leeuw, een Muys een Oliphant
Maer siet des Oorloghs noot de heele Wereldt dwingen,
En siet in dese Eeuw noch op ons Vader-Landt.
Doch onder water wel heeft onse Leeuw geduyckelt,[5]
Maer rees al weder op, en stelde sich ten thoon;
Al heeft hy met gequel oock aen de touw gestruyckelt,
Nu past hem op de kop de Vryheydt als een Kroon:
Men sagh hem in ons Landt als in een kuyl versteken,
En wel gebonden vast als aen een dicke touw,
Maer door een Muysen-tandt quam hy weêr los te breken,
Die heeft den Leeuw ontlast, en thoonden hem een trouw.
Toen nam hy in een Klaeuw die seven stale pijlen,
En heeft dat bloote Sweert met d’ander Klaeuw bestiert,
Orange, Wit en Blaeuw, dat stont op vaste stijlen,
Soo dat de Leeuw sijn steert noch door Gods hulpe swiert.
O! Leeuw, ô moedigh dier, ô Koningh van de ander,
Uw Pijl-bos wel bewaert, en oock uw bloote Sweert,
Ghy leeft noch in het vyer gelijck een Salamander,
Dat maeckt u soo vermaert om dat ghy niet verteert.
Ghy thoont noch met uw Sweert een hooge soort van machten,[6]
En u seer moedigh toont, soo dat ghy niet en wijckt,
Ghy wordt oock niet verteert door Koninghlijcke prachten,
Ghy thoont u hoogh gekroont, en dat ghy zyt verrijckt.
Ghy thoont u als een helt, en dat aen alle zyden,
Ghy spreyt uw Klaeuwen uyt tot spijt noch over al,
Ghy thoont oock groot gewelt door groot gewelt te lyden,
En uwen Thuyn besluyt als met een hooge wal.
Ghy stelt u oock tot strijdt nu van een Dog beropen,
Soo dat een Engelsch Dog u trotst met fijn gewelt,
Ghy hebt in desen tydt niet in u hol gekropen,[7]
Maer tegen sijn bedrogh ghy met u Klaeuwen stelt.
Wilt nu in uw gevecht doch nimmermeer verflaeuwen,
Een Ruyter alle daegh voor u noch sit te Peert,
Vat op u goede recht den Dog dan met uw klaeuwen,
Al heeft hy in den Haegh voor u gequispel-steert.
Want desen Dog nu leeft op sijn gestolen brocken,
Die hy niet eens en kaeuwt en in sijn mage slickt,
Maer hy geweldigh beeft voor onsen Ruyters stocken,
Soo dat hy (als verflaeuwt) niet eens en bast of kickt.
Van Staet-sucht schijnt hy oock soo hoogh nu op-geswollen,
Dat hem sijn holle maeg soo gretigh selve maeckt,
Dat hy met Oorloghs-roock die schijnt te willen vollen
Soo dat hy eve staegh van Oorloghs-vieren blaeckt.
O! Nederlantsche Leeuw ghy stelt u noch ten thoone,
Ghy, diemen seggen mocht dat eens om hulpe riep,
Zijt noch in dese Eeuw verheven met een Kroone,
En uyt den kuyl gerocht al was hy noch soo diep.
Al waert ghy root van bloedt, en hebt in bloedt geswommen,
Soo hebt ghy eve-wel kloeckmoedigh u verklaert,
En met een kloeck gemoet in hoogheydt opgeklommen,
Maer in u hoogh gestel heeft God u soo bewaert.
Al light ghy wat en slaept noch sijn u oogen open,
En oock terwijl ghy sluymt den steert noch even roert,
Siet dat ghy niet en gaept met ydelheyt van hopen,
En niet met al versuymt terwijl ghy Oorlogh voert.
Maer tracht nu allsins uw’ Machten uyt te voeren,
Ghy zyt nu immers out en voor geen Dog en beeft,
Wilt als der dieren Prins uw’ Steert en Klaeuwen roeren,
Een Leeuw is kloeck en stout die lange locken heeft.
Hoe dat nu over al den Dog u soeckt te jagen,
Hem maer u tanden toont, en jaeght hem in sijn kot,
Hy kan in dat geval geen Leeuwen-tandt verdragen,
Hy sal dan sijn geloont en tot een yders spot.
Want als ghy uwen kop komt na den Dog te wenden,
En als ghy hem dan vat, dan sal hy sijn verveert,
En u niet vliegen op, dewijl hy u wel kenden,
Maer sal dan in het Gat haest trecken sijne Steert.
En komt hy u te naer aen uwe Steert te ruycken,
Toont dat ghy wel een Leeuw maer geenen Dog en zyt,
En helpt hem soo van daer met machten te gebruycken,
(Ghy Batavier en Zeeuw hem in de ribben bijt.)
Gesont is noch u Hert dat hoortmen aen uw nieschen,
En u den Noordtschen Beer oock aen uw Klaeuwen kent,
Gevreest ghy dan noch wert als ghy begint te brieschen,
En als ghy u ter weer met Kop en Klaeuwen went.
Hier op staen nu en sien de Koningen der Wereldt,
Wat uytslagh Gods ballans nu noch wil geven hier,
En of noch boven dien den Dog sal sijn geperelt,
En of de Leeuw een krans sal voeren van Lauw’rier.
Den eenen schijnt den Dog nu op den Leeuw te hitsen,
Den anderen den Leeuw nu op den Dog oock jaeght,
De anderen wil[8] noch gebroken touwen splitsen,
Soo wordt met veel geschreeuw een krans van Eer gewaeght.
Een Duyvel kom ick dan seer schrickelick vertoonen,
Die heel de Wereldt hier gelijck in roeren stelt,
En die by alle-man en Koningen wil woonen,
Op dat haer sijn bestier met sucht van Staten quelt.
Dit yder aen u siet, ô! Koningh Carel Stuaert,
Want ghy kromt-wel het recht soo wel als Olivier,
Maer ghy en recht oock niet dat krom nu van u uyt-vaert,
Ghy soeckt met Scheeps-gevecht als Stierman uw’ bestier.
Maer let nu boven al om wel u Roer te stieren,
Op dat ghy onbewust niet raeckt noch op een klip,
Of aen een lager Wal nu dat de windt doet swieren,
Na die Hollantsche Kust uw’ Koninglicke Schip.
Want soo daer yemandt wil twee groote aerde kruycken
d’Een tegen d’ander slaen, en sien wie stercker is,[9]
Die mach in dat verschil de stucken dan gebruycken,
Dat hier nu oock voortaen staet tot getuygenis.
Men oock in desen tydt, die hier nu staet voor handen,
Sal sien den Dog en Leeuw, gelijck als ongemeen,
Noch door een Schepen-strijdt malkanderen verbranden,
En wie den lesten geeuw sal geven van haer tween.
O! God wy u alleen hier geven Lof en Eere,
Maer onse goede saeck nu eens met recht besiet,[10]
Ons macht is veel te kleen, doch sonder u ô Heere,
Wy geven u de wraeck nu ons gewelt geschiedt.
Want onsen Na-gebuer wil ons nu over-vallen
Door op-gesochten twist, gesproten uyt de nijt,
Maer weest Ghy onse muer, en onse hooge wallen,
Nu hy ons met een list aen alle kant bestrijt.
Ghy siet ô Heere! dat den Oversten van desen,
Die ons nu weder quelt met sijne macht ter Zee,
En door geroofden schat soo hoogh nu schijnt geresen,
Dat hy sich selven stelt als Heer van onse Ree.
O! Vrede-vorst en helt slaet desen Vrede-hater,
Op dat hy in sijn list hier noch hem selven vanght,
En als een slecke smelt oock in het soute water[11]
Door gierigheyt van twist hy na ons goedt verlanght.
ô Heer wilt nu alleen ons tot een hulpe wesen,
Want Koningen seer licht vergeten haren eedt,
En schijnen in’t gemeen nu tegen ons geresen,
En houden haer gesicht geduerigh op haer leet.
Sy hebben al-te-mael tot wraeck wel groote lusten,
Soo dat de suere wraeck haer selve soet smaeckt,
Maer met haer wraecks-verhael laet God haer nimmer rusten,[12]
Om dat haer wreede saeck soo menigh mensche raeckt.
Maer siet eens boven dien hoe onse sinnen werren,
Nu God ons tot straf met sijne Roeden dreyght,
Wy hebben nu gesien sijn drie gesteerte Sterren;[13]
Als niet verschrickt daer af zyn wy tot quaet geneyght.

De bijgevoegde PDF (25 pp.) is van het hele geschrift van C. Udemans en bevat behalve het bovenstaande (in correctere en fraaiere vorm) ook andere gedichten, te weten:
Op een Koninghlick gebiedt.
Op de Hope van Vrede.
Op de komste van Een Souveraine Koningh of Prins.
Op Een verdreven Tyran.
Op de Vriendtschap der Koningen.
Op Een goeden Heer.
Op Een quaden Heer.
Op schadelicke Bedenckingen van vele Princen.

[1] CH: Tussen de koning en de tiran maken de Graien geen onderscheid.

[2] Volgens het oude spreeckwoordt.

[3] Der Koningen plus ultra, valt dickwils toe plus citra. Thucides: omnium malorum causa est cupiditas imperii & ambitio. Navigio fragili vehitur, qui quærit honores Ingentes, & quem gloria vana trahit. Plautus: ambitio jam more sancta est. Et libera a legibus.

[4] Fabel.

[5] Luctor & Emergo.

[6] Celsa potestatis species: Dit was het Devijs van Pompejus, die oock een Leeuw met een sweert in de klaeuw tot een wapen voerde.

[7] Provocatus pugno: Henrij de Bourbon den 63 Koningh van Vranckrijck.

[8] Dat is, als Mediateur sich tusschen beyden stellen.

[9] CH: Vergelijk met eitje tikken.

[10] Tandem bona causa triumphat (zo triomfeert de goede reden).

[11] Psalm 58.

[12] Ultorem ulciscitur ultor.

[13] Te weten: een in’t eynde van het Jaer 1664, en weer in’t Jaer 1665. Tekst verbeterd voor ‘gesteertte Serren’.

PDF:
Schrickelicke vertooninge van den Staet-suchtigen Duyvel

Plaats een reactie

Uw e-mailadres wordt niet gepubliceerd.


*


CAPTCHA ImageChange Image