Peter Pijls – Een fataal bezoek van de zwarte hond

Ik word wakker en lees dat schrijver Joost Zwagerman zelfmoord heeft gepleegd. Een paar weken nadat zijn vriend Rogi Wieg, de dichter, euthanasie liet plegen wegens ondraaglijk geestelijk en lichamelijk lijden.

Wie volgt? Die leiden des jungen Werthers van Goethe leidde destijds tot een zelfmoordgolf in Europa. Niet dat ik daar voor pleit. Zelfdoding lijkt me altijd op z’€™n minst een filosofische nederlaag. Je kunt je eigen leven vernietigen, maar niet het leven zelf. Zelfmoord is een permanente oplossing voor een tijdelijk probleem. Dus laat maar.

Ook omdat Joost Zwagerman drie puberkinderen achterlaat. Ik probeer niet aan hun ontreddering te denken.

‘€žAls ik jou was, had ik me al lang van kant gemaakt’€, zei buurvrouw M. gisteren, toen we een potje zaten te dammen. Ik weet wat ze bedoelde. Mijn optelsom van psychische en lichamelijke uitdagingen lijkt haar ondraaglijk. Ik ben er al lang mee opgehouden om uit te leggen dat het best meevalt, en dat ik me mentaal en fysiek in zekere zin nog nooit zo goed heb gevoeld.

Erfelijk belast zijn kan trouwens best een leuke uitdaging zijn. Mijn ouders werden allebei behandeld voor depressies. Mijn vader heeft mijn moeder ooit met zelfmoord gedreigd, toen ze hem aansprak op zijn drankgebruik.

Ik weet zelf ook wat het is om de zwarte hond op bezoek te hebben. Gelukkig gaat die hond er vroeger of later altijd weer vandoor. Inmiddels heb ik dat kutbeest al meer dan vier jaar niet meer serieus over de vloer gehad.

Morrissey zei laatst in een interview dat hij bewondering had voor depressieve mesen die suïcide plegen. Zelf is hij zoals bekend ook nogal melancholisch. Vervolgens viel iedereen weer eens over hem heen. Men vond dat hij, als rolmodel voor velen, zoiets niet mocht zeggen.

Ik vraag me af waarom niet. En tegelijkertijd begrijp ik het. Er rust een taboe op depressief zijn en daaruit de uiterste consequentie trekken. Vreemd, want het aantal zelfmoorden in dit land neemt nog altijd toe.

In de reacties lees ik dat Joost Zwagerman zo’€™n goedmoedige jongen was, die zo enthousiast over kunst kon praten en schrijven. Dat kon hij inderdaad, zeg maar gerust op het dweperige af. Hij zal iets te compenseren hebben gehad. Kennelijk hielp het niet afdoende.

Het moet gezegd: Zwagerman kon op z’€™n best weergaloos goed schrijven. Zijn roman Gimmick! bezorgde me een levenslange interesse in de mechanismen van de kunstmarkt, en de scene rond kunstenaar Rob Scholte (die net als ik zijn benen kwijtraakte en toch nog steeds geen zelfmoord heeft gepleegd. Goed zo Rob.)

Het doet er eigenlijk niet meer toe wat er in zijn laatste uren door Zwagerman heen ging. Hij pleegde een onomkeerbare misdaad van eenzaamheid.

Wat jammer voor ons allemaal

Ervaringswijzer, Inspiratie voor de psyche, 9 september 2015

http://www.ervaringswijzer.nl/blog/index.php?blog=151&auteur=24&lijstauteur=24