Helderse Courant – Haven Den Helder kan belangrijk energie knooppunt worden + TNO – Noordelijke Nederlandse Havens: toekomstige Energie Hub Noord West Europa

23 april 2021AdminBusinessplan, Home, Interview, Locatie, Media, Portretten, Ridderboek, Video1

Haven Den Helder (foto Hans van Weel)

Haven Den Helder kan belangrijk energie knooppunt worden

Den Helder – De Havens van Den Helder, Groningen en Amsterdam kunnen zich de komende tientallen jaren ontwikkelen tot een belangrijke ‘Energie Hub‘ in Noord West Europa.

Dat concluderen de Rijks Universiteit Groningen, onderzoeksbureau Toegepast Natuurwetenschappelijk Onderzoek (TNO) en de New Energy Coalition op basis van een studie.

Voor de Nederlandse kust, in de buurt van die havens, komen grote windparken te liggen. De elektriciteit, die daar wordt geproduceerd, zal voor een deel worden omgezet in Waterstof.

Volgens de studie kan de gezamenlijke productie van Groene Waterstof in de noordelijke havengebieden groeien tot een hoeveelheid, die vergelijkbaar is met de omvang van het huidige gebruik van Aardgas in de Nederlandse industrie.

Daarvoor moet wel fors worden geïnvesteerd in technologieë,n die de productie, transport, opslag en verwerking van Waterstof uit Wind op Zee mogelijk maken. Als hierbij nauw wordt samengewerkt tussen Groningen, Den Helder en Amsterdam zou er flink kunnen worden bespaard op de kosten, tot zo’n 300 miljoen euro per jaar voor het Nederlandse energiesysteem.

De Havens moeten zich dan toeleggen op de specifieke functies, waar ze het meest geschikt voor zijn.

De Europese Unie heeft als doel om in 2050 vrijwel volledig CO2 Neutraal te zijn. Daarvoor moet het energiesysteem snel worden verduurzaamd. De verwachting is, dat het gebruik van ‘Groen‘ Gas voor 2030 niet snel gaat stijgen, tenzij er grootschalig wordt ingezet op Waterstof.

Helderse Courant, 22 April 2021, 14:57

https://www.noordhollandsdagblad.nl/cnt/DMF20210422_66986691

Noordelijke Nederlandse Havens: toekomstige Energie Hub Noord West Europa

Aandachtsgebieden Energie Transitie Roadmaps Systeemtransitie Een betrouwbaar, betaalbaar, duurzaam en rechtvaardig energiesysteem
Energieopslag en energieconversie Noordelijke Nederlandse havens: toekomstige Energie Hub Noord West Europa

De drie Noordelijk gelegen Nederlandse Havens, Groningen Seaports, Port of Den Helder en Port of Amsterdam, kunnen zich in de komende decennia ontwikkelen tot een belangrijke Energie Hub in Noord West Europa. Dit blijkt uit studie ‘Havenschets’ van TNO, New Energy Coalition en de Rijks Universiteit Groningen naar de rol van deze havens in de energietransitie.

De studie laat zien dat nauwe samenwerking kan leiden tot significante synergie voordelen, met kosten besparingen oplopend tot zo’n € 300 miljoen euro per jaar voor het Nederlandse energiesysteem. Het eindrapport van het twee jarige Top consortium voor Kennis en Innovatie (TKI) onderzoek werd deze week aangeboden aan Gedeputeerden van de Provincies Groningen en Noord Holland.

De behoefte aan Groene vormen van Gas, waaronder Waterstof voor met name de Industrie en Mobiliteit sector is acuut en enorm. Naast gebruik als grondstof zal in Noord West Europa ook een deel van de elektriciteit moeten worden omgezet in Waterstof om bijvoorbeeld congestie problemen op het elektriciteitsnetwerk te voorkomen.

Waterstof uit Offshore Wind

De verwachting is dat, naast import, de ‘eigen’ productie van CO2 Neutrale Waterstof vanwege leveringszekerheid en geopolitieke redenen van groot belang wordt. Vooral de grote toename van elektriciteitsproductie uit Wind op de Noordzee biedt kansen om een deel ervan kosten technisch aantrekkelijk om te zetten in Waterstof. Dit vereist forse investeringen in technologieën, die de productie, transport, opslag en verwerking van Waterstof uit Wind op Zee mogelijk maken.

De nu gepubliceerde studie laat in verschillende scenario’s onder meer zien, dat de gezamenlijke productie van Groene Waterstof in de Noordelijke Haven gebieden kan groeien tot wel 300 miljoen per jaar, vergelijkbaar met de omvang van de huidige Aardgas inzet in de Nederlandse industrie. Verder kan een combinatie met Blauwe Waterstof deze productie nog eens aanvullen met zo’n 290 miljoen per jaar.

Strategische positie Noordelijke Havens

Productie en transport van Waterstof zal typisch geconcentreerd zijn in Haven gebieden met sterke infrastructuur verbindingen naar de nieuwe Wind parken en op locaties, waar (geïmporteerde) Waterstof gebunkerd kan worden.

Omdat Amsterdam, Den Helder en Groningen strategisch liggen ten opzichte van de nieuwe Offshore Wind gebieden op het Nederlandse deel van de Noordzee en aansluiten op bestaande strategische Onshore en Offshore infrastructuur, ligt het voor de hand dat deze Noordelijke Haven regio’s de komende decennia een sleutelpositie zullen innemen als energieknooppunt van het Noordwest Europese energiesysteem.

Eduard de Visser, Hoofd Strategie & Innovatie bij Port of Amsterdam ‘Waterstof gaat een cruciale rol spelen in de verduurzaming van Nederland. Deze energiedrager kent vele toepassingsmogelijkheden voor de Haven, de industrie en de regio. Zo kan het worden ingezet als transport brandstof, voor industrie als industriële grondstof en voor huishoudens.
Port of Amsterdam wil de Waterstof economie in Nederland versnellen en daarom ontwikkelen wij allerlei initiatieven en samenwerkingsverbanden om deze Waterstof economie vorm te geven en te laten groeien.’

Dit vereist grote investeringen, alsmede het besef van de strategische positie van deze Havens in de energietransitie. Het is daarom van groot belang, dat niet alleen de Havens zelf, maar ook het Rijk en de Europese Unie de strategische positie van deze Noordelijke Havens voor de ontwikkeling van een Koolstof arme economie erkennen, bijvoorbeeld door ze expliciet te koppelen aan de TEN E en TEN V netwerken .

Samenwerking loont

De diversiteit in de drie Haven regio’s versterkt het brede scala aan energie diensten, die zij samen kunnen verlenen en die de volledige Waterstof waardeketen kunnen bestrijken.

• Groningen Seaports
Uitgebreide chemische industrie en nabijheid van grootschalige opslag faciliteiten geeft een gunstige positie als productie en transportlocatie voor Groene Waterstof.

• Port of Den Helder
Beschikbare Offshore Gas transport infrastructuur en nabijheid van Offshore windlocaties geeft gunstige positie voor Blauwe en Groene Waterstof activiteiten.

• Port of Amsterdam
De status in de import van natte bulk biedt optimaal profiel voor ontwikkeling tot belangrijke importlocatie van Waterstof, alsmede als locatie voor brandstofconversie en als plaats voor grootschalige inzet van Waterstof en Waterstof producten in staalindustrie, luchtvaart en bunkering.

Kees Turnhout, Plaatsvervangend Directeur van Port of Den Helder ‘Den Helder ligt in een uitstekende positie voor de energietransitie. Met zijn centrale ligging in de Noordzee en aansluiting op de bestaande Gas infrastructuur, kan onze haven een belangrijke rol spelen als Waterstof productie en invoer punt in de backbone waarop de grote industriegebieden in Nederland en Noord West Europa zullen worden aangesloten.’

Robert van Tuinen, Manager Strategy & Business bij Groningen Seaports ‘De Gas rotonde – die zijn origine heeft in Groningen – en de behoefte aan grootschalige opslagcapaciteit in combinatie met de uitrol van Wind op Zee maakt, dat wij als Haven een belangrijk knooppunt zijn in het Nederlandse en Europese energiesysteem.
Via diverse consortia draagt Groningen Seaports bij aan de ontwikkeling van een Waterstof economie – niet alleen voor duurzame economische groei in de haven, maar ook voor werkgelegenheid in de regio.’

Behoefte aan Groene moleculen

Europa heeft als doelstelling om in 2050 (bijna) volledig CO2 Neutraal te zijn. Om dit te realiseren moet het hele energiesysteem snel verGroend worden. Dit betekent, dat alle stroom wordt opgewekt met behulp van duurzame bronnen (Wind, Zon, Waterkracht, et cetera), maar ook dat alle energiemoleculen (Gassen, zoals Aardgas en Waterstof) CO2 Neutraal moeten zijn.

Wat betreft Groene elektriciteit (nu circa 20% van de finale energievraag) is Europa aardig op weg, maar verGroening van de energiemoleculen (nu circa 80% van de finale energievraag) verloopt minder voorspoedig. Nu is circa 10% van de Gas afzet Groen, maar naar verwachting zal dit voor 2030 niet sterk gaan stijgen, tenzij snel naar een grootschalige Waterstof inzet wordt overgeschakeld.

De verwachting is dat richting 2050 weliswaar de rol van elektriciteit in het energieverbruik zal toenemen, maar dat energie moleculen (zoals Waterstof) hoe dan ook een belangrijk onderdeel van de energievoorziening zullen blijven uitmaken vanwege hun hoge energie dichtheid (temperatuur) en relatief lage transport en opslagkosten.

Rene Peters, Directeur Gas technologie bij TNO ‘Diverse studies hebben laten zien, dat er in Nederland zowel behoefte is voor productie van Waterstof uit Wind op Zee, als ook import van Waterstof uit andere landen om de vraag van de industrie en mobiliteit in Nederland en Duitsland te kunnen leveren.
De Noordelijke Havens hebben een strategisch voordeel om die rollen te kunnen vervullen, bijvoorbeeld voor Waterstof import in Amsterdam, productie van Waterstof uit Wind op Zee op land in Groningen en aanlanding van op zee geproduceerde Waterstof in Den Helder en Groningen vanwege de aanwezigheid van pijpleidingen NOGAT, WGT en NGT.’

Energie Hub Noord West Europa

De rol van de Noordelijke Havens als Energie Hub voor Noord West Europa vereist een verdere intensivering van de onderlinge samenwerking, waarvoor in 2019 de basis is gelegd met Hydroports. Intensieve samenwerking kan tal van synergievoordelen opleveren.

Deze voordelen zijn vooral afhankelijk van de realisatie van een Waterstof backbone, die de drie havens met elkaar en met het achterland verbindt. Om het potentieel van de drie Noord Nederlandse Havens als energie knooppunt optimaal te benutten, is een aansluiting op de backbone van alle drie de Havens cruciaal.

De Havenschets studie laat zien, dat als aan de backbone aansluiting is voldaan, een gecoördineerde samenwerking jaarlijks zo’n € 100 – € 300 miljoen aan systeembesparingen kan opleveren.

Meer weten?

Download de (Engelstalige) Havenschets studie
TKI – Havenschets | Harbours the heart of the energy transition |The role of Northern harbours in the provision of clean energy

Meer weten over een klimaat neutrale gebouwde omgeving in 2050?
Download het paper
TNO | Guus Mulder, Joram Nauta, Stan Klerks & Rogier Donkervoort – In de volgende versnelling naar een klimaat neutrale omgeving

https://www.tno.nl/nl/aandachtsgebieden/energietransitie/roadmaps/systeemtransitie/een-betrouwbaar-betaalbaar-duurzaam-en-rechtvaardig-energiesysteem/energieopslag-en-energieconversie/noordelijke-nederlandse-havens-toekomstige-energie-hub-noordwest-europa/