Een opgegraven kogel kwam niet door de ballotage

In Het Museum van Nederland komen Nederlanders naar Soestdijk om spullen aan te bieden voor een ‘Museum van Nederland’. Het werd een soort historisch Tussen Kunst en Kitsch, met een antiek stroopwafelijzer, een caravan en een fiets van Gerrie Knetemann.

Het was even schakelen. Met zijn gedragen Promenade intonatie begon Diederik Ebbinge over Soestdijk, „het paleis, waar Bernhard en Juliana jaren lang gewoond hebben met hun prachtige dochters”. Toch volgde er geen ironische ontsporing over, zeg, een meisjes jagende prins gemaal in de gangen. In Het Museum van Nederland (Omroep Max) serveert Ebbinge slechts ernst.

In het programma komen Nederlanders naar Soestdijk om spullen aan te bieden ten behoeve van een in de Rotterdamse Kunsthal in te richten Museum van Nederland. Het werd een soort historisch Tussen Kunst en Kitsch, met als regel, dat eigenaren objecten, die de moeite waard waren, niet meer terugkregen. We zagen onder meer een Elf steden kruisje, een antiek stroopwafelijzer, een caravan en een fiets van Gerrie Knetemann.

Verrassender vond ik de tas van een verloskundige (ter ere van de thuisbevalling) en de trouwpakken van de eerste mannen, die in Amsterdam in de echt werden verbonden. Ook was er wat de aanbrengers „een slik moment” noemden. Zij waren ouders van een vrouw, die overleed bij de ramp met de MH17 en kwamen de teruggevonden rugzak van hun dochter afstaan, met paspoort, leesboek, zonnebril en inentingsbewijzen. Al hun gesprekspartners in het paleis kregen het te kwaad, waarna de ouders kalmerende woorden spraken – vertrouwd met de uitwerking van hun verdriet op andere mensen.

Enkele inzendingen kwamen niet door de ballotage, zoals een door de achtjarige Tommy in de duinen opgegraven kogel uit de Tweede Wereldoorlog. Tommy vond die oorlog, zo zei hij „best wel bijzonder”. Margriet Schavemaker van het Amsterdam Museum vond het een fraaie kogel, „maar hij representeert minder het hele grote collectieve gebeuren”.

Ook twee fans, die een kartonnen bord van vioolfenomeen André Rieu kwamen inleveren, werden afgeserveerd. De muziek van hun idool was te Oostenrijks. Alsof de Mercier racefiets van Knetemann geen Frans fabricaat was! Onbegrijpelijk was voorts de afwijzing van een Singer naaimachine; wellicht, omdat Paul van Ostaijen een Belg was.

De koloniale inbreng was beperkt tot het boekje Oma’s Indische keukengeheimen, waarbij opviel, dat culinair specialist Janny van der Heijden bij het woord eten kort met haar tong over de lippen ging. Wat de West brengt, moeten de komende afleveringen onthullen. Misschien heeft iemand nog ketenen van een slavenschip liggen – ook van dat verleden moet een Museum van Nederland zich rekenschap durven geven.

Kunst ontbreekt nog in dit museum, terwijl die toch best bepalend is voor het karakter van de natie. Dat het nogal kan schuren tussen een kunstenaar en de Nederlandse samenleving bleek ‘s avonds laat in Rob Scholte Museum, tijdelijk gesloten, een documentaire (KRO NCRV), waarin Roy Dames de kunstenaar Scholte volgt in zijn conflicten met de gemeente Den Helder. Scholte (62) had een oud postkantoor in die verder niet uitgesproken wufte stad tot museum omgebouwd.

Mooi plan, maar er volgde een ruzie, die tot op Texel te horen moet zijn geweest. Wie de hoofdschuldige was, wordt niet helemaal duidelijk – maar de botsing tussen de bestuurlijke drift van de gemeente en Scholtes „scheld serenades” is fascinerend. Een en ander wordt afgewisseld met mooie oude beelden van Scholte als jonge kunst god in de jaren voor (en vlak na) de aanslag, waarbij hij zijn benen verloor.

Inmiddels vermoedt hij een samenzwering. „Het gaat om het uitvlakken van mijn culturele status in Nederland.” We zien hoe zijn oude moeder hem, nadat het museum is ontruimd, een paar bankbiljetten toestopt. Kan ik de moeder van Rob Scholte voordragen voor Het Museum van Nederland?

NRC, 17 december 2020 om 10:10

https://www.nrc.nl/nieuws/2020/12/17/een-opgegraven-kogel-kwam-niet-door-de-ballotage-a4024238

Meer informatie
https://robscholtemuseum.nl/?s=Museum+van+Nederland
https://robscholtemuseum.nl/?s=Tussen+Kunst+en+Kitsch
https://robscholtemuseum.nl/?s=Gerrie+Kneteman
https://robscholtemuseum.nl/?s=Soestdijk
https://robscholtemuseum.nl/?s=Prins+Bernhard
https://robscholtemuseum.nl/?s=MH17
https://robscholtemuseum.nl/?s=André+Rieu
https://robscholtemuseum.nl/?s=Paul+van+Ostaijen
https://robscholtemuseum.nl/?s=Roy+Dames
https://robscholtemuseum.nl/?s=Moeder+Rob+Scholte